کاهش سفر خارجی ایرانی ها در نوروز

مسیر تهران به استانبول از 13 پرواز به 5 پرواز در روز رسید گردشگران پولدار ایرانی همچنان مسافر تورهای 100 میلیون تومانی به چین، ژاپن، استرالیا و کره جنوبی هستند. با وجود این آژانس‌های مسافرتی در گفت‌و‌گو با «ایران» از کاهش بسیار بالای سفر خارجی ایرانی‌ها در نوروز پیش رو خبر می‌دهند.

 

آنها می‌گویند ایرانی‌هایی که در سال‌های گذشته به اروپا سفر کرده‌اند امسال مسافر کشورهایی نزدیک چون امارات شده‌اند. البته افزایش قیمت «درهم» باعث شده تا ایرانی‌هایی که همچنان به دنبال سفر خارجی هستند به سمت ترکیه بروند با وجود این سفر برای هر ایرانی به ترکیه هم چیزی نزدیک به 10 میلیون تومان آب می‌خورد. کاهش سفر ایرانی‌ها استقبال برخی از مسئولان کشور را در پی داشته است. آیت‌الله مکارم شیرازی هم از ایرانی‌ها خواسته تا سفر خود را به خارج از کشور کاهش دهند. این دیدگاه منجر به واکنش‌های بسیاری شده. آنها با یادآوری تعطیل شدن آژانس‌های خرده فروش به دنبال کاهش مسافر و تعدیل نیرو در آژانس‌های بزرگ، اعتراض خود را به این دیدگاه نشان داده‌اند.

«مرتضی دزفولی» تورلیدر در گفت‌و‌گو با «ایران» می‌گوید به دلیل افزایش قیمت دلار امسال نتوانسته تور سال گذشته به ترکمنستان، ازبکستان و گرجستان را برگزار کند. او سال گذشته سفر 17 روزه به این سه کشور را به قیمت 1400 دلار می‌برد که با دلار 4800 تومان برای هر گردشگر 10 میلیون تومان درمی آمد اما این تور امسال با همان 1400 دلار برای هر ایرانی 25 میلیون تومان هزینه دارد. دزفولی می‌گوید:«سال گذشته این تور را با 28 نفر برگزار کردم ولی امسال تنها 8 نفر ثبت نام کردند، بنابراین تور به حد نصاب نرسید و لغو شد.» او با توجه به شلوغی سواحل جنوبی کشور در تعطیلات بهمن، احتمال می‌دهد سواحل خلیج فارس امسال شاهد نوروزی شلوغ باشد. به اعتقاد او این ازدحام را گردشگرانی به وجود می‌آورند که سال گذشته مسافر کشورهای خارجی بوده‌اند.

«سیدمحمدعلی مستوفی» کارشناس تورهای داخلی و خارجی برخلاف او، کاهش سفر نوروزی را باعث افزایش سفر به سواحل جنوبی کشور نمی‌داند و می‌گوید:«الان تور کیش برای عید سه شب و چهار روز نفری 6 میلیون تومان می‌شود. یعنی سفر نوروزی به این جزیره برای یک خانواده دو نفره 12 میلیون تومان در می‌آید. چهار تا پنج میلیون هم خرج  کیش می‌شود، بنابراین خیلی فرق نمی‌کند با 20میلیون تومان ترکیه بروید یا مثلاً با 17 میلیون کیش.»

مستوفی در گفت‌و‌گو با «ایران» بازار گردشگری خروجی در نوروز سال 95 را بسیار عالی توصیف می‌کند و می‌گوید:«نوروز دو سال پیش هم بازار خوب بود اما پارسال با افزایش قیمت دلار از 3700 به 5 هزار تومان، آژانس‌ها ضرر کردند.» به گفته مستوفی در نوروز سال‌های گذشته هر روز از تهران 13 پرواز به استانبول می‌رفت اما در حال حاضر به 5 پرواز هم نمی‌رسد.

 

به گفته مستوفی این پروازها در سال‌های گذشته با هواپیماهای پهن پیکر انجام می‌گرفت اما الان با هواپیمای کوچک، مسافران ایرانی نوروز را به استانبول می‌برند. به گفته این کارشناس اقشار متوسط وقتی با آژانس تماس می‌گیرند می‌خواهند بدانند قیمت تمام شده یک سفر برای آنها چقدر درمی آید. او می‌گوید:«آنها شاید بتوانند مثلاً تور چهار یا پنج میلیونی پارسال را بخرند اما پارسال با چه سطحی از آنها پذیرایی می‌شد و امسال در چه سطحی قرار می‌گیرد.» او کاهش کیفیت خدمات را باعث اعتراض احتمالی مسافران نوروزی امسال می‌داند و می‌گوید:«سال گذشته هزینه سفر چهار روزه برای یک خانواده دو نفره 8 میلیون بود اما امسال 20 میلیون تومان می‌شود!» کارشناس یکی دیگر از شرکت‌های توریستی از تعدیل نیروهای آژانس محل کارش از 30 نفر به 12 نفر خبر می‌دهد و می‌گوید:«این شرایط به دنبال افزایش قیمت دلار و کاهش سفر گردشگران پیش آمده.» او اعتقاد دارد سفر ایرانی‌ها به خارج از کشور 90 درصد کاهش داشته است.

 

به گفته این کارشناس 5 درصد از 10درصد ایرانی‌هایی که همچنان به سفر‌های تفریحی خارجی می‌روند، ایرانی‌های پولداری هستند که همیشه هرجا بخواهند می‌روند. برای مثال او یک تور 100 میلیون تومانی را به یک زن و شوهر به مقصد آفریقا فروخته است و می‌گوید:«مثلاً ما در آژانس خود 30 نفر داریم که هزینه مسافرت نوروزی شان 100 میلیون تومان است.» 5 درصد دیگر را هم شامل گردشگرانی می‌داند که سفر امسال خود را به ترکیه و کشورهای اطراف محدود کرده‌اند.

 

آژانس‌های فعال، گران شدن «درهم» را دلیل رویگردانی گردشگران ایرانی از کشورهای عربی همسایه می‌دانند و اعتقاد دارند همچنان قیمت لیر به پول ایرانی‌ها نزدیک‌تر است. به گفته آنها در حال حاضر یک ایرانی برای سفر به دوبی باید ویزای 270 هزارتومانی سال گذشته را به دلیل کاهش قیمت پول ملی یک میلیون تومان بخرد.
کارشناس یکی از آژانس‌های گردشگری هم درباره پیامک‌های سفری که ارسال می‌کند به «ایران» می‌گوید:«مردم تماس‌های زیادی می‌گیرند اما چون پول ندارند، ثبت نام نمی‌کنند.»

«اشکان بروج»، مدرس و کارشناس صنعت گردشگری می‌گوید:«طبقه بالای جامعه همچنان به سفر خود ادامه می‌دهد.» او از پر شدن تورهای 100 میلیون تومانی به استرالیا، کره، ژاپن، چین، برزیل و... خبر می‌دهد و می‌گوید:« این تورها بسته شده، حالا ممکن است که تعداد هر تور مثل سال گذشته 30 نفر نباشد اما با تورهای 15 نفره بسته شده است.» به گفته بروج طبقه متوسط که تا سال گذشته در سال یکی دو بار به اروپا می‌رفت حالا به مرزهای نزدیک مثل ترکمنستان، ترکیه و کشورهای اطراف متمایل شده‌اند. او می‌گوید:«البته بخش بسیار بزرگی از جامعه متوسط ایران از سفرهای خارجی حذف شده‌اند.»

به گفته بروج هرچند گردشگران پولدار ایرانی همچنان در حال پر کردن تورهای سفرهای 100 میلیون تومانی به مقاصد دور هستند اما با توجه به کاهش ارزش پول این مسیرها به صورت کلی با کاهش مسافر از ایران 
رو به رو شده‌اند. او چین، ژاپن، برزیل و کره جنوبی را از جمله مسیرهایی می‌داند که برای قشر ثروتمند ایرانی خلوت شده‌اند. کارشناسانی که در این گزارش با «ایران» گفت‌و‌گو کرده‌اند مسافران تورهای 100میلیونی را کسانی می‌دانند که شرایط حال حاضر کشور به پولدار شدن بیشتر آنها منجر شده است. به گفته بروج مسافران اروپایی ایران در نوروز به سمت گرجستان، ارمنستان و ترکیه می‌روند و بسیاری به دنبال ویزای دوبی هستند. او می‌گوید:«کسانی که سال گذشته با 7-8 میلیون تومان به اروپا می‌رفتند امسال با این پول به دوبی می‌روند.»

 

مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که همچنان کیش و دوبی در قیمت تورها با هم رقابت می‌کنند. بروج این وضعیت را باعث جمع شدن آژانس‌های خرده‌فروش می‌داند و می‌گوید:«این بازار تنها به نفع آژانس‌های بزرگی است که در سال‌های گذشته مسافر ثابت داشته‌اند.البته مسافران ثابت پولدار!»

بروج به نکته دیگری هم اشاره می‌کند. به گفته او سفرها به سمت شخصی شدن می‌رود. فضای مجازی اطلاعات بسیاری را در اختیار خانواده قرار داده که آنها را از تورها و آژانس‌های مسافرتی بی‌نیاز کرده. به اعتقاد این مدرس گردشگری، آژانس‌ها کم کم باید در قامت «مشاور سفر» به ایرانی‌ها خدمات مشاوره‌ای بدهند.