میزان تجویز دارو در ایران نیم قلم با استاندارد جهانی فاصله دارد

میانگین تعداد داروهای تجویزی توسط پزشکان ایرانی در هر نسخه با استاندارد جهانی مورد نظر سازمان جهانی بهداشت فاصله اندکی دارد. یکی از مواردی که رئیس جمهوری در مراسم کسب رای اعتماد وزیر بهداشت مطرح کرد و سازمان غذا و دارو نیز این موضوع را تایید می کند.

به گزارش ایرنا، در مراسم کسب رای اعتماد سعید نمکی در مجلس شورای اسلامی بود که حسن روحانی از واژه زینت النسخه استفاده کرد و گفت: با اجرای سلامت الکترونیک و کارت الکترونیک سلامت می توان شفاف سازی کرد که یک نفر در سال چند بار از ام آر آی و اسکن استفاده کرده یا به دکتر مراجعه کرده و چه مقدار دارو برای او تجویز شده است. همچنین می توان پزشک را کنترل و بررسی کرد که چقدر دارو برای بیمار می نویسد و متخصصان و نظام پزشکی و ناظران می بینند که این داروها چه مقدار لازم و ضروری بوده و چقدر زینت النسخه است.

مهرناز خیراندیش، مدیرکل دفتر نظارت و پایش مصرف کالاهای سلامت محور سازمان غذا و دارو در همین رابطه به خبرنگار سلامت ایرنا می گوید: میانگین تعداد قلم داروها در نسخه های پزشکان ایرانی 3 قلم دارو در یک نسخه است و توصیه سازمان بهداشت جهانی در این زمینه 2.5 قلم دارو در هر نسخه است.

وی ادامه می دهد: داروهایی که برای بیماران در نسخه ها نوشته می شود بر اساس تشخیص پزشک است، اما برخی داروها مصرف خودسرانه دارند و بیماران خودشان داروها را از داروخانه می خرند یا از افراد دیگری دریافت می کنند که این موضوع باعث مصرف خودسرانه و آثار سوءمصرف می شود.

تقریبا به میانگین جهانی رسیدیم

خیراندیش می گوید: در سال های اخیر ارتقای تجویز و مصرف منطقی دارو، از طرفی به دلیل اطلاع رسانی های وسیع انجام شده و از طرف دیگر به علت همکاری تمامی ذینفعان اتفاق افتاده است. به همین علت در حال حاضر تعداد داروها در نسخه های پزشکان ایرانی تقریبا به میانگین جهانی نزدیک شده است.

مدیرکل دفتر نظارت و پایش مصرف کالاهای سلامت محور سازمان غذا و دارو ادامه می دهد: با این حال با توجه به تذکر رئیس جمهوری در این زمینه، باید تمرکز بیشتری درباره تجویز و مصرف غیرمنطقی داروها انجام داد و موظف هستیم که برنامه های جدیدتری در این زمینه اجرا کنیم که البته کارهایی در این رابطه نیز انجام شده و در سال آینده عملیاتی خواهد شد تا بتوانیم به استاندارد جهانی برسیم.

کارنامه دارویی پزشکان

این در شرایطی است که بیستم شهریور 97 و در دوران ریاست غلام رضا اصغری بر سازمان غذا و دارو، او به خبرنگار سلامت ایرنا از ارائه کارنامه دارویی به پزشکان خبر داده و گفته بود: در شرایط جنگ اقتصادی قرار داریم و باید عرضه و تقاضای دارو مدیریت شود. به همین علت همه پزشکان هر سه ماه یک بار کارنامه نسخه نویسی دریافت می کنند و اگر تعداد اقلام تجویزی آنها بیش از حد استاندارد باشند، تذکر می گیرند.

اصغری همچنین این نکته را مطرح کرده بود که به پزشکانی که تعداد اقلام دارویی آنها بالا باشد، تذکر داده می شود.

طاهر موهبتی، مدیرعامل سازمان بیمه سلامت نیز یازدهم مهر 97 بود که به خبرنگار سلامت ایرنا در همین رابطه گفته بود: تعدادی از پزشکان برای نوشتن اقلام زیاد دارو در نسخه بیمار تذکر گرفتند و حتی برخی نیز تعهد دادند. همواره از پزشکان خواسته می شود از اقلام فارماکوپه دارویی (موجود در فهرست دارویی کشور) استفاده کنند که تقاضای معقولی است؛ زیرا نباید مردم نگرانی در حوزه تامین دارو داشته باشند.

ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت نیز در مهر ماه امسال گفته بود: میانگین تعداد اقلام دارویی هر نسخه باید زیر 2 قلم دارو باشد که این میزان تا چند سال پیش حدود 4 قلم بود و اکنون به حدود 2.8 رسیده و هنوز هم از میزان استاندارد جهانی بالاتر است.

خیراندیش نیز درباره کارنامه دارویی پزشکان به خبرنگار سلامت ایرنا می گوید: تعداد داروهایی که پزشکان تجویز می کنند در کمیته های تجویز و مصرف منطقی داروها در دانشگاه های علوم پزشکی به صورت ماهانه بررسی شده و بر اساس میانگین نسخه های همان پزشک یا همان تخصص در همان شهر و میانگین کشوری مقایسه انجام می شود. با توجه به انجام این مقایسه، پزشکانی که از میانگین تعداد داروها انحراف بیشتری داشته باشند، بازخورد و گزارش مکتوب دریافت می کنند.

وی ادامه می دهد: همچنین مقایسه کشوری نیز در کنار این گزارش ها به پزشک ارائه می شود که این موضوع بسیار موثر بوده است. حتی در برخی موارد پزشک به صورت ناخواسته تجویزی انجام داده و بعد از دریافت این گزارش ها، تغییراتی در روند تجویز ایجاد کرده و در نتیجه در زمینه تجویز و مصرف منطقی دارو، بهبودهایی اتفاق افتاده است.

تاثیر تجویز منطقی دارو در مدیریت منابع سلامت

مدیرکل دفتر نظارت و پایش مصرف کالاهای سلامت محور سازمان غذا و دارو درباره تاثیر تجویز منطقی دارو در زمینه مدیریت منابع نیز می گوید: هرچقدر مصرف دارو منطقی تر شود، به همان میزان نیز اشتباهات و عوارض ناخواسته ناشی از مصرف غیرمنطقی هم کمتر می شود. در نتیجه عوارض نیز کمتر شده و هزینه های کمتری به نظام سلامت تحمیل می شود.

خیراندیش ادامه می دهد: از طرفی دارو توسط بیماران خریده می شود که به آن دارو نیاز دارند و با تجویز منطقی دارو، بیماری که به دارو نیاز دارد می تواند به داروی مربوطه دسترسی مناسبت تری داشته باشد. هرچقدر تجویز منطقی تر انجام شود، منابع سلامت نیز مدیریت می شود.

به هر حال به نظر می رسد تاکید ویژه رئیس جمهوری درباره داروهای اضافه ای که در نسخه ها نوشته می شود و مسیر طی شده توسط سازمان غذا و دارو در سال های اخیر در مسیر سلامت مردم است. اتفاقی که اگر بر اساس استانداردهای جهانی صورت بگیرد، هم منجر به کاهش سوء مصرف دارو و استفاده خودسرانه از آن و هم باعث مدیریت منابع در نظام سلامت می شود.