عصر ایران؛ مهرداد خدیر- هر چند شبکه پنجم سیمای جمهوری اسلامی ایران به خاطر پخش مستقیم سخنان اهانت آمیز یک مداح در مولودی خوانی امام حسن مجتبی ع از اهل سنت عذرخواهی کرده و از برخورد قاطع با عوامل این رفتار خبر داده است اما به این بهانه می توان 10 نکتۀ گفته یا گفته نشده را یادآور شد:

1. این اولین بار نیست که شاهد چنین اتفاقی از تلویزیون هستیم. چون کمتر از یک سال از توهین های فوتبالیست مداح می گذرد، این تصور در می گیرد که انگار دستی در کار است که به اختلافات دامن بزند.

مداحان کم سواد و بی سواد یا بی توجه به گستره مخاطبان همین اند و از آنها انتظاری نیست. انتظار از آنانی است که به آنان تریبون مستقیم و زنده می دهند.

وقتی در بخش های مختلف خبری بر روی مداحان تمرکز می کنند و یک جریان سیاسی حساب ویژه ای برروی مداحان باز کرده احتمال تکرار این اتفاق همچنان وجود دارد و اگر تلویزیون در ادعای عذرخواهی خود صادق است تریبون زنده را ازمداحان کم سواد بگیرد و با عقل مردم هم سر و کار داشته باشد نه صرفا با احساسات آنان.

در روز تولد یا وفات امام حسن ع چند برنامه دربارۀ «صلح امام حسن» و مفاد و شرایط سیاسی و اجتماعی پیمانی که بسته شد ارایه می کنند و چرا این همه بر وجوه احساسی تأکید دارند؟

2. قریب هفتاد سال قبل یک زایر ایرانی در کنار مزار پیامبر در مسجد النبی به خلیفۀ دوم اهانت کرد و کم مانده بود گردن زده شود. پدر بزرگ من که از جمله کسانی بود که این صحنه را از نزدیک ناظر بوده تعریف می کرد آن بندۀ خدا فرد ساده دلی بود که در واقع از این که خلیفۀ دوم کنار پیامبر اسلام مدفون است، شگفت زده شده و معترض بود وبر پایه آنچه همواره شنیده بود، می پنداشت به ساحت پیامبر اهانت شده است. بعید نیست این مداح هم این قدر این گونه شنیده که تکرار می کند.

3. آنتن تلویزیون به هر رو باید پر شود و برنامه سازان رضایت رییس خودشان را مهم تر از رضایت مخاطب می دانند. وقتی حتی آیت الله مکارم شیرازی هم از شبکه سه حذف می شود آنتن و تریبون را به مداحانی می سپارند که جز تحریک احساسات هنری ندارند و اصرار دارند اشک جماعت را با هر سخنی درآورند.

منتها چون در مولودی نمی توانند به گریه بیندازند رو به ناسزا گویی می آورند تا احساسات منفی را به جریان اندازند. هر قدر صدای نخبگان را از تلویزیون کمتر بشنویم ناگزیریم سیمای این گونه مداحان را ببینیم. عذرخواهی تلویزیون را هنگامی می توان باور کرد که این قدر به بی سوادان میدان ندهد. یکی به اینها بگوید بس نیست این همه نفرت پراکنی ؟

4. اگر توهین به خلفا شیوه حسنه ای بود ازامامان ما سر می زد یا این کار را امام سجاد در آن وضعیت عمیقا دردآور و در آن خطبه زیبا انجام می داد. اما اهانت نمی کند بلکه بر اشتراک بر پیامبر تأکید می ورزد.این لعنت فرستادن را در کدام یک از آثار شاعران درجه اول مان می بینیم؟ سهل است که گاه دربارۀ سه خلیفه در کنار امام علی ع شعرهم دارند.

5. یکی از دلایلی که امام خمینی مدیریت کشور را بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به اعضای انجمن حجتیه نسپرد همین تعصبات بود. تازه انجمنی ها آدم های باسواد و غالبا متقی یی هستند و چه کار به شماری از مداحان دارند که جز آنچه از رو می خوانند و صدای خوشی که احیانا دارند هنری ندارند.

6. اگر امام خمینی می خواست بر اختلافات انگشت بگذارد انقلاب و جمهوری را شیعی می خواند. درست است که مذهب رسمی در قانون اساسی، شیعه اثنی عشری است اما انقلاب و جمهوری به صفت اسلامی متصف اند که فراتر از تشیع است.

7. در دنیای امروز که هر تصویر در فضای مجازی بازنشر می شود اشتباهاتی از این دست یک خطای صرف نیست و هر چند تلویزیون در بخش های غیر سرگرمی بیننده زیادی ندارد اما به خاطر باز پخش در سایت ها و کانال های تلگرامی و شبکه های ماهواره ای بارها و بارها در معرض دید قرار می گیرند و از این رو می توان گفت چه بسا تعمدی در کار است و کسانی درصددند به خصومت جاری میان ایران و سه کشور عربی منطقه (عربستان، امارات و بحرین) رنگ و بوی مذهبی بدهند و از این رو از منظر امنیتی هم می توان این اتفاق را بررسید.

8. اگر چنین اشتباهی در یک نشریه کاغذی کم شمارگان رخ داده بود آیا برخی رسانه ها این موضوع را بهانه ای برای برخورد نمی ساختند یا نمی خواستند؟ چگونه است که تلویزیون اگر فیلم مستهجن پخش کند یا احساسات مذهبی هم میهنانی را تحریک کند با یک عذرخواهی رفع و رجوع می شود اما از رسانۀ چاپی یا برخط سربزند داستان به قرار دیگری رقم می خورد؟

9. در دورۀ صفویه متفکرانی برای درامان داشتن ایران از هجوم عثمانی بر آتش اختلافات می دمیدند. اگر هم آن برخی غلوها توجیه سیاسی داشت اکنون و پس از 500 سال و در حالی که در ایران حکومت شیعی بر سر کار است این رفتارها چه توجیهی دارد؟ نه تنها در ایران که در عراق هم اگرچه دولت ماهیتا سکولار است اما به صفت شخصی افراد شیعیان صاحب منصب هستند و امپراتوری عثمانی هم قریب 100 سال است که فروپاشیده است.

10. پس از اهانت های سلمان رشدی نویسنده انگلیسی هندی تبار یا کارتونیست دانمارکی به پیامبر یکی از استدلال ها که برای غربی ها هم قابل فهم بود این بود که خاطر بیش از یک میلیارد مسلمان آزرده شده اند.

به مداحانی که نمی دانند یا می دانند و عامدانه می گویند باید یادآور شد اگر جمعیت شیعه را از کل مسلمانان کسر کنیم این الفاظ جمعیت کثیری از مسلمانان را می رنجاند. درست است که مرتبه ای هم سنگ پیامبر قایل نیستند اما جانشین پیامبر می دانند و چه بسا مانند همان اهانت ها تلقی کنند.

جدای همه اینها مگرشیعه، امام علی و فرزندش حسن مجتبی علیهم السلام را به خاطر 5 سال و 9 ماه خلافت دوست دارد واطاعت می کند که خلفای دیگر را رقیب بپندارد؟

منظور این است که باور شیعه به مفهوم «امامت» بسی عظیم تر از «خلافت» است.

مشکل اصلی البته در رسانه ای است که خود را ملی می داند ولی نگاه ملی ندارد و در برنامه سازی به همۀ جمعیت ها توجه نشان نمی دهد.

در رسانه ای است که نگران دو کلمه حرف درست و حسابی از آدم های باسواد و غیر متملق است و تریبون زنده را به مداحی می دهد که به لحاظ سیاسی هم سوی آنها باشد.

در رسانه ای است که در سال 98 خورشیدی هم در فضای دهه 60 سیر می کند و نمی داند برنامه های آن در لحظه ضبط و تکثیر می شوند و مانند قبل نمی تواند کنترل کند.

در رسانه ای است که فرهنگ را همان ایدیولوژی می داند و ایدیولوژی را هم قرائتی خاص و تنگ.

تا درهاشان براین پاشنه می چرخد هم از این اتفاق ها رخ می دهد و هم باز باید عذرخواهی کنند.

این حجم از واکنش را هم به حساب این نگذارند که دیده می شوند. به حساب انتشار در شبکه های اجتماعی بگذارند...