عصر خبر: محمد نوروزي: بيش از 43 ميليون نفر از جمعيت 83 ميليوني ايران تحت پوشش سازمان تامين اجتماعي هستند و از خدمات بيمه اي و درماني اين سازمان استفاده مي كنند.

سازمان به دو صورت مستقيم و غير مستقيم به بيمه شدكان خدمات مي دهد.درمان مستقيم شامل مراكز ملكي سازمان تامين اجتماعي مي باشد وخدمات در اين بخش به بيمه شدگان رايگان است. درمان غیرمستقیم نيز درمانی است که بیمه شده از خدمات درمانی وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی ، مراکز بهداشتی ، درمانی و بیمارستانی وزارتخانه ها ، صندوقها ، نهادها ، ارگان های دولتی و غیردولتی طرف قرارداد سازمان استفاده کند و یا با مراجعه به پزشکان و بیمارستان های خصوصی غیرطرف قرارداد با سازمان، هزینه های درمانی را حسب تعرفه های مصوب از دفاتر رسیدگی به اسناد پزشکی دریافت نماید .

شفافيت منابع و مصارف هدف اجراي طرح بودجه عملكردي بيمارستان هاي تامين اجتماعي/ نياز باشد ويرايش پنجم هم خواهيم داشت

مراكز درماني ملكي سازمان تامین اجتماعی در سال 1397 بیش از ۱۴۴ میلیون مراجعه بستری و سرپایی داشته اند و بالغ بر ۲۵۳ میلیون مراجعه بستری و سرپایی در مراکز درمانی طرف قرارداد بوده است. بيش از ۵۱ هزار نفر در بخش درمان سازمان تامین اجتماعی فعاليت دارند که از طریق حدود ۳۸۲ مرکز درمانی ملکی در بخش درمان مستقیم و همچنین عقد قرارداد با بیش از 45 هزار مرکز تشخیصی، بهداشتی و درمانی در بخش درمان غیرمستقیم ،خدمات درمانی مورد نیاز بالغ بر 43 میلیون نفر از جمعیت کشور تامین می‌شود. اين آمار و ارقام خود گواه اهميت بخش درمان سازمان تامين اجتماعي است آن هم خدماتي كه بدون بودجه دولتي انجام و فقط از طريق منايع سازمان تامين اجتماعي امكان پذير مي شود.

مدتي است دكترمصطفي سالاري مديرعامل سازمان تامين اجتماعي با تاکید بر اجراي طرح بودجه عملکردی بیمارستانها خواستار اجراي آن در مراكز ملكي شده است.وي تاكيد دارد طرح بودجه عملكردي بيمارستان ها به هیچ وجه به معنی خودگردانی بیمارستان ها نیست و اصولا خود گردانی درمان تامین اجتماعی معنی ندارد. وي گفته است:' اختصاص بودجه به بیمارستان‌های ملکی تأمین اجتماعی به صورت منظم و متناسب با خدماتی خواهد بود که به جامعه ارائه می‌دهند'.

بودجه بخش درماني سازمان تامين اجتماعي در سال جاري حدود 27 هزار ميليارد تومان است كه در دو بخش درمان مستقيم و غير مستقيم مي باشد. يعني به طور متوسط ماهانه2250 ميليارد تومان در بخش درمان هزينه مي شود كه شامل مراكز ملكي و طرف قرار داد مي باشد.

درخصوص بودجه عملكردي مراكز درماني سازمان تامين اجتماعي گفتگويي با دكتر اميرعباس منوچهري معاون درمان سازمان داشته ايم.

معاون درمان سازمان تامين اجتماعي با اشاره به تجربه ناموفق خودگردانی بیمارستان‌ها در سيستم بهداشت و درمان كشور در دهه 70 گفت: شايد درشرايط امروز مطرح كردن بودجه عملكردي، مديريت منابع و مصارف و... آن خاطره بد را در اذهان يادآور شود و عده‌اي ناخواسته در مقابل طرح بودجه عملكردي بيمارستان‌ها جبهه بگيرند.

دكتر اميرعباس منوچهري در گفت و گو با خبرنگار عصر خبر در خصوص جایگاه کیفیت در نظام‌نامه بودجه مبتنی بر عملكرد و ارتقای بهره‌وری بیمارستان‌ها اظهار داشت؛ موضوع کیفیت خدمات به عنوان یکی از شاخص های مهم در ارزیابی عملکرد بیمارستان ها مدنظر است و به همین منظور یکی از ضرایب درنظر گرفته شده برای تخصیص بودجه به بیمارستان ها، ضریب کیفیت خواهد بود که بوسیله شاخص های گوناگون و متنوعی سنجیده خواهد شد.

وي خاطر نشان كرد: يكي از مشكلات ما اين است كه بر خلاف آموزه‌هاي مديريتي، به منابع و سرمایه انساني به خوبی توجه نشده و وقتي بحث منابع به میان می آید، بیشتر منابع فيزيكي و مادي مد نظر قرار می‌گیرد

معاون درمان سازمان تامين اجتماعي مهمترين سرمايه هر سازمان را منابع انساني دانست و تصريح كرد: منابع انساني پييچيدگي‌هاي خاص خود را دارد و ممكن است در این حوزه با مسائلي مواجه شويم كه ناشي از عدم اطلاع‌رساني درست باشد.

وي با تاكيد بر ايجاد همفکری و ادبيات مشترك در بين منابع انساني سازمان به ویژه کسانی که در اجرا و نظارت بر این طرح نقش خواهند داشت؛ گفت: ممكن است برای برخي این پرسش مطرح شود با توجه به این که وظیفه بیمارستان ارائه خدمات درمانی است، مگر بيمارستان بايستي به مسائل مالي و مادي نيز فكر كند؟بدیهی است براي ارائه هر سطحی از خدمات، بايد منابع مادي مشخصی اختصاص داد و اين اهمیت مديريت منابع و مصارف را مشخص می کند. با عنایت به شرایط خاص کشور و وضعیت منابع و مصارف سازمان، اهمیت کنترل و مدیریت منابع و مصارف بخش درمان دوچندان می شود.

به گفته وي در دهه هاي گذشته وضعيت منابع در سازمان تامين اجتماعي خوب بوده است بنابراين مديريت منابع و مصارف خيلي مورد توجه قرار نگرفته است.

دكتر منوچهري اظهار داشت: در شرايط فعلي بيش از دو سوم هزينه‌هاي مراكز درماني را هزينه‌هاي پرسنلي و حدود يك چهارم را هم خدمات قراردادي تشکيل مي‌دهد. يعني در مجموع حدود يازده دوازدهم هزينه‌ها براي مديران قابل دخل و تصرف نيست و مديران تنها مي‌توانند در يك دوازدهم منابع، آن هم با مقررات خاص مديريت داشته باشند، که این به معنی سلب اختیار از مدیران است.

اختيارات با مسئوليت مديران توازن ندارد

معاون درمان سازمان تامين اجتماعي با بيان اين كه در حال حاضر اختيارات با مسئوليت مديران توازن ندارد، خاطر نشان كرد: به دنبال اين هستيم كه با روش هاي علمي و همفكري تمامي مديران،مسئولين و كارشناسان بخش درمان اين توازن را برقرار كنيم.

وي رسیدن به قيمت تمام شده در بخش خدمات را یکی از آرزوهای قدیمی بخش درمان بر شمرد و آن را زمینه‌ساز خودكنترلي سيستم و ابزاری موثر در دستان مدیران درمان دانست. آرزویی که به گفته وی تاکنون محقق نشده و در این زمینه در خوشبینانه‌ترین حالت می‌توان گفت که در میانه راه قرار داریم.

دكتر منوچهري اظهار داشت: در طرح بودجه مبتنی بر عملكرد و ارتقای بهره‌وری بیمارستان‌ها، عملکرد فعلی بیمارستان و شرایط هر مرکز درمانی را مورد توجه قرار داده‌ايم. با توجه به اینکه ممكن است عملکرد بيمارستان نتواند همه هزينه‌ها را جوابگو باشد، از این رو برای هر بیمارستان یک ضریب اختصاصی و یک ضریب کیفیت در نظر گرفته‌ایم که از طریق این دو ضریب مابه‌التفاوت عملکرد و هزينه‌ها را پرداخت خواهیم کرد.

وي تصريح كرد:این طرح بیمارستان‌ها را به لحاظ مالی با مشکلی مواجه نخواهد کرد، ولی در عین حال بیمارستان‌ها را برای فعال کردن پتانسیل‌های قابل استفاده و ظرفیت‌های خالی از یک سو و مدیریت هزینه‌ها در سوی دیگر حساس می‌کند.

شفافيت منابع و مصارف هدف اجراي طرح

وي شفافيت منابع و مصارف و نسبت آنها را هدف اجراي طرح بودجه عملكردي دانست وگفت: هدفمان اين است با همكاري مسئولين بيمارستان ها استفاده مناسب تري از منابع البته با لحاظ كيفيت حداكثري داشته باشيم.

دكتر منوچهري با بيان اين كه شاخص‌هاي كمي و كيفي براي طرح بودجه عملكردي بيمارستان‌هاي تامين اجتماعي تعريف شده است، گفت: در حال حاضر نسخه چهارم اين طرح نيز نگاشته شده است.

دستورالعمل اجرايي طرح

وي افزود: آموزه‌هاي مديريتي صراحت دارد كه بهترين راه‌هاي اصلاحي را صاحبان فرآيند ارائه مي‌كنند. از این رو حدود 300 مورد پيشنهاد از روسا و مديران مراكز درماني و مدیران استان‌ها در خصوص نظام‌نامه بودجه مبتنی بر عملكرد وارتقای بهره‌وری بیمارستان‌ها دریافت کرده‌ایم و نتیجه این همفكري‌ها نظام‌نامه‌اي است كه 8 دستورالعمل اجرايي دارد كه در حال تدوین هستند و برخي از آنها باید به تصویب هیات مدیره و یا هیات امنای سازمان برسد.

وی انفكاك بين صف و ستاد را تهديد سازمان ها دانست و گفت: بر اساس تفويض اختيار مدير عامل محترم سازمان تامين اجتماعي به معاون درمان، این معاونت نيز در حدود اختيارات خاص به مديران زیرمجموعه از جمله در جذب نيروي انساني، خريد تجهيزات پزشكي غير توسعه‌اي، پرداخت پاداش‌ها، برون‌سپاری امور غیردرمانی، جذب درآمدهای غیرعملیاتی و... تفويض اختيار می نماید.

دكتر منوچهري خاطر نشان كرد که منابع حاصل از افزایش عملکرد (ناشی از بهره‌گیری از ظرفیت‌های بلااستفاده) و صرفه‌جویی ها صرفا در اختیار همان بیمارستان قرار خواهد گرفت و پیش‌بینی می‌شود افزایش اختیارات، کاهش بروکراسی و اطمینان از تخصیص و وصول بودجه ماهیانه، سبب ارتقای کیفیت خدمات و همچنین بهره‌وری بیمارستان‌ها شود.

وي با اشاره به اشتغال بيش از 47 هزار نفر در بخش درمان سازمان تامين اجتماعي گفت: در نظام‌نامه بودجه مبتنی بر عملکرد و ارتقای بهره‌وری بيمارستان‌ها به دنبال مسائلي مثل تعديل نيستيم و از اول هم مطرح نبوده، چرا که اکثر قریب به اتفاق نیروهای سازمان، رسمی هستند و چنین چیزی اصولا قابلیت اجرایی ندارد. مطرح کردن این موضوع هم به دلیل بی‌مهری برخی از افراد بوده که تصورات و برداشت‌های ناصحیح خود را به همکاران منتقل کردند، در حالی که خودشان از جزئیات این طرح اطلاعی نداشتند. بنابراين همين جا اعلام مي‌كنم كاركنان در اين خصوص نگراني نداشته باشند.

معاون درمان سازمان تامين اجتماعي افزود: نیازمند بازتعريفي از وظايف صف و ستاد هستيم و باور داریم که نبايد در مسائل ريز بيمارستان‌ها دخالت كنيم، چرا كه وظيفه ستاد، تسهيل امور براي ارائه بهترين خدمات مي‌باشد.

به گفته دكتر منوچهري بروزرسانی سطح‌بندی مراکز درمانی با همت همکاران انجام شده و در حال حاضر سطح‌بندي خدمات درماني در دستور کار قرار دارد که باعث توزیع عادلانه‌تر خدمات خواهد شد.

افزايش عملكرد به هر روش ممنوع

معاون درمان سازمان تامين اجتماعي گفت: هركدام از بيمارستان‌ها و مراكز درماني برای استفاده از ظرفیت‌های بلااستفاده نسخه خاص خود را دارد، اما اجازه نمي‌دهيم كه مراكز درماني براي افزایش عملکرد به هر روشي از جمله تقاضای القایی متوسل شوند و بايستي در این زمینه مديران درمان استان‌ها نقش نظارتي خود را به درستي ايفا كنند.

وي تاكيد كرد: بر اساس شاخص هاي کارایی، كيفي و حسابدهي در نظام‌نامه بودجه مبتنی بر عملکرد و ارتقای بهره‌وری بيمارستان‌ها اجازه هر نوع فعاليتي در سيستم را نداريم.

او با تاكيد بر پيش‌بيني منابع مالي پايدار براي اجراي نظام‌نامه بودجه مبتنی بر عملکرد و ارتقای بهره‌وری بيمارستان‌ها گفت: ايجاد حساب اختصاصي براي بخش درمان دراين راستا مي باشد به طوري كه بودجه درمان ماهانه به حساب خاصي واريز و فقط در همين بخش هزينه مي‌شود.

معاون درمان سازمان تامين اجتماعي اظهار داشت: دكتر سالاري تاكيد كرده ماهانه حدود 2250 ميليارد تومان در اختيار بخش درمان قرار گيرد که با این کار قدم بسیار بزرگی در مدیریت منابع و مصارف در حوزه درمان سازمان برداشته شده است.

دكتر منوچهري با بيان اين كه در نظام‌نامه بودجه مبتنی بر عملکرد و ارتقای بهره‌وری بيمارستان‌ها، براي هر بيمارستان 2 ضريب كيفيت و ضريب اختصاصي منطقه مد نظر قرار گرفته است، گفت: به طور مثال قيمت خدمات درماني در بيمارستان ايلام با تهران متفاوت است. مضاف بر این كيفيت خدمات درماني ارائه شده هم با هم تفاوت دارد. بنابراين با در نظر گرفتن این دو ضریب بودجه بيمارستان‌ها هدفمند خواهد بود و بیمارستان‌ها با توجه به شرایط‌شان و با در نظر گرفتن کیفیت خدماتی که ارائه می‌کنند، بودجه مورد نیاز را دریافت خواهند کرد.

پذيراي نظرات هستيم

معاون درمان سازمان تامين اجتماعي با اشاره به همدلي بين مدير عامل، اعضاي هيات مديره و معاونان سازمان درخصوص اجراي نظام‌نامه بودجه مبتنی بر عملکرد و ارتقای بهره‌وری بيمارستان‌ها گفت: البته اين به معناي ارائه نشدن سایر پيشنهادات و انتقادات مديران و كارشناسان درمان نيست و همين جا اعلام مي‌كنم پذيراي نظرات در اين خصوص هستيم و هر چند كه در حال حاضر آخرين ويرايش این طرح، ويرايش چهارم است، با این حال در صورت لزوم ويرايش پنجم را هم مد نظر قرار خواهيم داد. به همین دلیل روش‌هاي گذشته را تخطئه نمي‌كنيم و ادعا هم نداريم نسخه موجود، طرح اكمل است.

تاثيرپذيري درمان غير مستقيم از نظام نامه

وی كارآمدي و اثربخشي درمان مستقيم را هدف نظام‌نامه بودجه مبتنی بر عملکرد و ارتقای بهره‌وری بيمارستان‌ها دانست و اظهار داشت: اثرات اين طرح به درمان مستقيم ختم نخواهد شد و درمان غيرمستقيم را هم تحت تاثير قرار خواهد داد، البته به شرطي كه خدمات القايي نداشته باشيم كه راهكار آن نيز پرونده الكترونيك سلامت است.

وي با اشاره به تفاهم‌نامه سازمان تامين اجتماعي با وزارت بهداشت در مهرماه گذشته گفت: اين تفاهم نامه 14 بند دارد كه تدوين گايدلاين‌ها و پرونده الكترونيك سلامت از جمله تعهداتی است که در این تفاهم نامه برای وزارت بهداشت تعیین شده و مقرر است تا پايان سال جاري به نتيجه برسد.