محمدرضا جوادی یگانه در گفت‌وگو با ایسنا، با اعلام جزئیات ابلاغیه دستورالعمل بخشنامه مقابله با بکارگیری کودکان در فرآیند جمع آوری پسماند تهران از سوی شهردار پایتخت گفت: موضوع کار کودکان موضوعی پیچیده و چند بعدی است و به همین دلیل بسیاری از اقداماتی که در این سالها انجام شده، موفق نبوده و روز به روز به تعداد کودکان کار در حوزه دستفروشی و تکدی‌گری نیز اضافه شده است چرا که این فعالیت کودکان به دلیل فقر ایجاد می شود و خانواده‌ها برای کسب درآمد فرزندان خود را برای تصدی گری و ... به خیابان‌ها می فرستند.

وی با بیان اینکه شهرداری تهران تلاش کرده که در سال‌های اخیر موضوعاتی را که به فقر بر می گردد به صورت تک بعدی و خطی نگاه نکند اظهار کرد: مسئله ما زیست انسانی مردم است و فقرا نیز حق استفاده از شهر را دارند.

وی با بیان اینکه سال گذشته بحث جمع آوری کودکان کار مطرح شد اما شهرداری تهران در آن همکاری نکرد چرا که معتقدیم پدیده کودکان کار موضوعی پیچیده است، ادامه داد: از سال گذشته موضوع زباله گردی کودکان را به صورت ویژه در دست بررسی قرار دادیم چرا که کودکانی را در سطح شهر مشاهده می کردیم که در مخازن زباله به صورت کتفی و کولی زباله جمع می کردند.

عمده کودکان زباله‌گرد ایرانی نیستند و در گودهای خارج تهران زندگی می‌کنند

وی با بیان اینکه بیش از یک سال با برگزاری جلسات مختلف با مجموعه‌های داخل شهرداری، خارج از شهرداری و سمن‌ها به بررسی موضوع کودکان کار پرداختیم گفت: بررسی‌ها نشان داد که معمولا این کودکان در جمع‌های کوچک خانوادگی کار می کنند و معمولا از کشور افغانستان و از شهر هرات آمدند که بر اساس روابط خانوادگی در گاراژها و گودهای خارج از تهران دور یکدیگر جمع شده و مشغول زباله گردی هستند.

وی افزود: همچنین بررسی‌ها نشان می دهد که این افراد معمولا ظهرها سوار خودرو شده و به تهران می‌آیند و هر پنج الی شش خیابان در اختیار یک گروه است که موظف هستند مخازن این خیابان‌ها را گشته و پسماند خشک آن را بردارند و معمولا تا ساعت ۱۲ تا ۲ بامداد نیز فعال هستند و بعد از آن به همراه زباله‌هایشان توسط خودروهای پوشیده شده به گاراژها برگردانده می شوند و صبح ها نیز به تفکیک زباله مشغول هستند.

پیمانکاران شهرداری، مشتری‌ زباله‌های کودکان کار

وی با بیان اینکه معمولا پیمانکار پسماند خشک شهرداری مشتری این زباله‌ها است، گفت: از آنجایی که گودها و گاراژهای آنها خارج از شهر تهران است نمی توانیم در مورد محل فعالیت آنها اقدامی انجام دهیم اما می توانیم بر روی پیمانکار شهرداری نظارت داشته باشیم.

جوادی یگانه با بیان اینکه طبق قراردادی که شهرداری با پیمانکار پسماند خشک امضاء می کند، پیمانکار موظف به تفکیک است افزود: پیمانکار باید با استقرار غرفه یا ماشین‌های ملودی‌دار اقدام به جمع آوری زباله‌های خشک کند و همچنین حق استفاده از اتباع و کودکان کمتر از ۱۵ سال را نیز ندارد اما به صورت غیررسمی پیمانکار این اقدامات را انجام می دهد.

وی با بیان اینکه ۵۰ هزار مخزن در سطح شهر وجود دارد که مردم هر ساعتی که می خواهند می توانند زباله‌هایشان را که به طلای کثیف شهرت دارد در آنها رها کنند، اظهار کرد: در واقع این مخازن یک دارایی و ثروت محسوب می شود و پدیده زباله گردی و به خصوص کودکان یک پیامد ناخواسته نشأت گرفته از یک تصمیم در گذشته است چرا که اگر این مخازن آن هم به این شکل نبودند قطعا شاهد زباله گردی و زباله گردی کودک نبودیم.

معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران با اشاره به برگزاری جلسات متعدد با موضوع کودکان زباله گرد، گفت: جلسات زیادی با ذینفعان مختلف در داخل و خارج شهرداری برگزار کردیم و به این نتیجه رسیدیم که برخی از مشکلات مربوط به زباله گردی به پدیده ارزش بالای آنها و به اصطلاح طلای کثیف بودن آن بر می گردد. هر چند که میزان زباله ها از حدود هفت الی هشت هزار تن به پنج هزار تن رسیده است اما باز شاهد زباله گردی کودکان هستیم.

مردم در صورت مشاهده کودکان زباله گرد با ۱۳۷ تماس بگیرند

وی با بیان اینکه دستوالعملی را با امضای شهردار تهران در خصوص مقابله با بکارگیری کودک در فرآیند جمع آوری پسماند تهران تهیه کردیم که بر اساس آن شهرداران مناطق باید با پیمانکارانی که از کودکان استفاده می کنند برخورد کنند ادامه داد: هر مخزنی یک کد دارد که شهروندان می‌توانند در صورت مشاهده کودکان زباله گرد با ۱۳۷ تماس گرفته و گزارش دهند و شهرداران مناطق نیز باید با پیمانکارانشان که از کودکان استفاده می کنند برخورد کنند و این موضوع در ارزیابی شهرداران مناطق لحاظ می شود.

وی با بیان اینکه مردم مطمئن باشند که در پی فعالیت کودک زباله گرد هیچ پولی به جیب شهرداری نمی‌رود و این موضوع به نفع مردم نیست، گفت: کودک زباله گرد خود محصول یک سوء استفاده و قصور است و نباید اجازه بدهیم که این سوءاستفاده از کودکان انجام گیرد.

شیوه جمع‌آوری زباله اصلاح می‌شود

وی با بیان اینکه قطعا با پیمانکارانی که از کودکان در فرآیند زباله گردی استفاده می کنند برخورد می کنیم بیان کرد: شیوه جمع آوری زباله نیز اشتباه است و در نظر داریم که این شیوه را نیز اصلاح کنیم و ریشه‌ای با این پدیده برخورد خواهد می شود و همچنین در مورد فعالیت این مخازن نیز اصلاحاتی در حال انجام است.

وی با بیان اینکه کودک کار محصول فقر است اما کودک زباله گرد محصول یک اتفاق نادرست و نشأت گرفته از سوءاستفاده است، افزود: ما مخازن زباله داریم که اصطلاحا در آن پول است و باید این فرآیند اصلاح شود چرا که می بینید در شهرهایی مثل شیراز و اصفهان که مدل جمع آوریشان متکی بر مخازن نیست ما کودک زباله گرد نمی بینیم و باید اصلاحاتی در خصوص جمع آوری پسماند در شهرداری ایجاد شود.

وی با بیان اینکه معاونت فرهنگی خدماتی به کودکان منع شده از کار و خانواده‌هایشان می دهد، گفت: با وزارت رفاه رایزنی کردیم که به کودکان کاری که در مراکز پرتو آموزش می بینند، ما با همکاری سمن‌ها نسبت به حرفه آموزی و توانمندسازی آنها اقدام می کنیم.

فروش کارت حدود ۳ میلیون تومانی برای زباله‌گردی

وجود ۴۰۰۰ کودک زباله‌گرد

جوادی یگانه با تاکید بر اینکه در این طرح قرار نیست دستی به کودکان زباله گرد بزنیم و با آنها برخورد نمی‌شود اظهار کرد: هر منطقه یک پیمانکار دارد و بررسی ها نشان داده که معمولا پیمانکار هر پنج الی شش خیابان را به یک گروهی واگذار می کند و معمولا دو میلیون و ۸۰۰ هزار تومان از این زباله گردها می‌گیرد و به آنها کارتی می دهد و ما در نظر داریم این سیستم بین کودک کار و پیمانکار را اصلاح کنیم.

وی در پاسخ به این سوال که چه برآوردی از تعداد کودکان زباله گرد دارید؟ بیان کرد: برآوردی از تعداد کودکان زباله گرد نداریم اما بر اساس برآوردهای آماری ناشی از زباله‌های شهر تهران، توان کودک در حمل پسماندهای خشک و ... عنوان می شود که حدود ۴۰۰۰ کودک زباله گرد داریم.

وی با بیان اینکه این دستورالعمل شهردار تهران در روز جهانی مقابله با کار کودک ابلاغ می شود و از روز شنبه برای همه مناطق لازم الاجرا است افزود: کودکان زباله گرد کودکانی نیستند که از اطراف تهران به پایتخت بیایند بلکه این کودکان معمولا از افغانستان آمده و چون خانوادگی هستند، با هم کار می کنند و هنگامی که ببینند بازار کار از بین رفته به کشورشان بر می گردد.

مناطق دارای بیشترین زباله و زباله‌گرد

معاون شهردار تهران در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چه مناطقی بیشترین کودک زباله گرد را دارد؟ بیان کرد: در همه مناطق زباله وجود دارد اما مناطقی همچون، ۱، ۲، ۴ و۵ بیشترین زباله را دارند و مسئله اصلی این است که ما از مردم کمک می خواهیم و از آنها می خواهیم که ساکت نمانند و در مقابل سوءاستفاده‌ای که از این کودکان می شود بی تفاوت نباشند.

وی با بیان اینکه سالانه دو میلیون و ۵۰۰ هزار تماس با سامانه ۱۳۷ برقرار می شود و بخش زیادی از این تماس‌ها مربوط به گزارش فعالیت کودکان زباله گرد باشد در پاسخ به این سوال که چه اتفاقاتی در انتظار کودکان زباله گرد است، گفت: اکثر کودکان افغانستانی هستند و در جلسه ای که با استاندار تهران و رئیس شورای استان تهران داشتیم از آنها خواستیم که شهرداران شهرهای حاشیه تهران هم به کمک بیایند، چرا که به احتمال زیاد از آنجایی که این کودکان ساکن ایران نیستند به کشور خود بر می گردند.

وی در پاسخ به این سوال که ممکن است این کودکان از زباله گردی به تکدی گری یا دستفروشی روی بیاورند اظهار کرد: اینگونه نیست، چرا که بررسی‌های ما نشان داده این افراد به مانند کارگران فصلی هستند و از آنجایی که از یک خانواده هستند به علت وابستگی اجتماعی برایشان مهم است که در کنار یکدیگر فعالیت کنند و نمی پذیرند که یک مشغول به تکدی گری شود و کودک دیگر در یک مکان متفاوت به دستفروشی مشغول شود.

وی افزود: دستورالعمل مقابله با بکارگیری کودک در فرآیند جمع آوری پسماند تهران از سوی شهردار تهران ابلاغ شده است و از این پس در قراردادها، سازمان پسماند باید در مورد بکارگیری کودکان زیر ۱۵ سال دقت نظر بیشتری داشته باشد، در غیر این صورت شهرداران مناطق موظف به برخورد با آنها هستند.