عصرایران؛ مجله تصويري سلاح- این بار با یکی از عجیب و غریب ترین پروژه های نظامی روسیه همراه خواهیم شد که قرار بود نیروی دریایی این کشور را از تهدیدات دشمنان حفظ و آن را در سطح جهانی تبدیل به قدرت شماره 1 کند!

- طبق برنامه ريزي هاي صورت گرفته نيروي دريايي قصد داشت از اين طرح متفاوت براي حمل تسليحات سنگين استفاده كند

پس از جنگ كريمه در سال 1856 (به نبردهای اکتبر 1853 تا فوریه 1856 گفته می‌شود که میان امپراتوری روسیه تزاری از یک سو و امپراتوری دوم فرانسه، امپراتوری بریتانیا، پادشاهی ساردنی و امپراتوری عثمانی از سوی دیگر در شبه جزیره کریمه رخ داد)، ناوگان درياي سياه (ناوگان نیروی دریایی روسیه در دریای سیاه، دریای آزوف و دریای مدیترانه) مغلوب و صندوق هاي مالي تخليه شدند. همچنين بر اساس معاهده پاریس، روسيه ديگر اجازه نداشت هيچ گونه ناوگان فعالي در درياي سياه داشته باشد.

با وجود معاهده نام برده، وزارت نيروي دريايي آمادگي خود به منظور پذيرش محدوديت هاي اعمال شده در نتيجه قرارداد مورد نظر را اعلام نكرد. در ادامه درياسالارAndrei Alexandrovich Popov كه به واسط نقش كليدي خود طي جنگ كريمه شناخته مي شود، طرح پيشنهادي ساخت يك كشتي دايره اي با هدف دفاع ساحلي از شهر بندري سواستوپول در كرانه درياي سياه و جنوب غربي شبه جزيره كريمه را ارائه داد. دليل اصلي اين ايده غير معمول تمايل فراوان مقامات روسيه به صرفه جويي در هزينه هاي مالي بود.

علاوه بر اين يك كشتي جنگي با بدنه مدور مي توانست تسليحات فوق بزرگ و فوق سنگين (از 21 تن به بالا) را به راحتي جا به جا كند. از طرف ديگر يك كشتي نظامي با طول و عرض يكسان، مشكلات چرخش و تغيير جهت كشتي هاي معمولي را هم نداشت و اين خود مزيتي اضافه براي نيروهاي روسيه به شمار مي رفت.

- در تمام طول تاريخ تنها 2 كشتي جنگي مدور ساخته شده است

وزارت نيروي دريايي روسيه پيشنهاد Popov را پذيرفته بود و آن را ايده اي منطقي مي دانست. گذشته از اين محدوديت هاي پيمان پاريس در سال 1871 برداشته شد و اين بدين معنا بود كه يك كشتي دايره اي ديگر به عنوان سنگري نظامي طبقه بندي نمي شود. بدين ترتيب در همان سال امپراتور الکساندر دوم پروژه مذكور را براي ساخت نخستين كشتي كه پوپووكا (به افتخار طراح آن) ناميده شده بود، تاييد كرد. در نهايت پوپووكا يا نووگورود با قطر تقريبي 30 متر معرفي شد.

امپراتور دستور داد كه از نووگورود در قالب يك طرح مبنا براي ساخت 10 كشتي مشابه مدور ديگر استفاده شود. اين فرمان نقطه شروعي براي ايجاد يك تغيير كلي در ناوگان درياي سياه به شمار مي رفت. با اين حال در واقعيت فقط 2 كشتي جنگي دايره اي شكل ساخته شد. دومين كشتي Vitse-Admiral Popov نام داشت.

- كشتي هاي مدور بسيار كند بودند

پوپووكا به راستي قادر به حمل تسليحات نظامي فوق سنگين در دوره مربوطه بود اما نمونه اي به شدت كند محسوب مي شد. اين امر طي جنگ با تركيه در سال 1877 كاملا آشكار شد. عملا در تمام مدت زمان جنگ، از هر دو كشتي براي مقاصد دفاعي استفاده شده بود. اما اولين باري كه قرار شد به صحنه نبرد فرستاده شوند، پوپووكاها نتوانستند در برابر كشتي هاي تركيه مقاومت كنند (هرچند اين كشتي ها از نظر قدرت جنگي نسبت به دشمنان ترك يك سر و گردن بالاتر بودند). چندي بعد اين حادثه توسط كميسيون ويژه بررسي و مشخص شد كه كشتي هاي مدور نمي توانند با موفقيت از پس نبردهاي دور از ساحل برآيند.

در واقع به پوپووكاها هرگز از ديد برتري دريايي نگاه نشده بود و به همين علت به هيچ وجه براي ناوبري در مسافت هاي طولاني مناسب نبودند. همانطور كه Popov گفت، اين كشتي ها در عوض گزينه هايي بسيار مطلوب براي دفاع ساحلي محسوب مي شوند. در مجموع قابليت هاي عملياتي پوپووكا با انتظارات وزارت نيروي دريايي در قالب يك كشتي جنگي تمام عيار همخواني نداشتند.

- امپراتور يك کشتی تفریحی دايره اي براي خودش سفارش داد!

حتي پس از شکست پوپووكا، باز هم درياسالار ايده ساخت كشتي هاي دايره اي را رها نكرد و پيشنهادي مبني بر طراحي يك کشتی تفریحی مدور را به امپراتور الکساندر دوم ارائه داد. امپراتور با اين طرح به دو شرط موافقت كرد: نخست آن كه سرعت اين کشتی مي بايست بيش از دو برابر كشتي هاي جنگي مدور باشد و همينطور بتوان از آن براي ناوبري دريايي هم استفاده كرد.

کشتی سلطنتي مذكور لیوادیا نام گرفت و در انگلستان مونتاژ شد. اين محصول در ادامه آماده آزمايشات دريايي شد اما پس از گرفتاري در چنگ طوفان به بدنه آن آسيب رسيد و عملا از كار افتاد.

کشتی تفریحی دایره ای لیوادیا

- پروژه كشتي جنگي بشقاب پرنده اي پس از مرگ امپراتور به كلي متوقف شد

هنگامي كه الکساندر سوم به سلطنت رسيد، دوران كشتي هاي مدور به پايان رسيده بود. در راستاي تغييرات صورت گرفته، وزارت نيروي دريايي مجددا سازماندهي و Popov نيز از پروژه معماري كشتي مدور روسي كنار گذاشته شد. هرچند بعدها در سال 1891 وي به درجه درياسلار ارتقا مقام يافت اما ديگر هيچ گونه مسئوليت رسمي در نيروي دريايي نداشت.

2 كشتي جنگي مدور ساخته شده هم به عنوان خطوط دفاع ساحلي حفظ شدند و تا سال 1903 در وضعيت خدمت فعال باقي ماندند. اين در حالي است كه کشتی تفریحی دايره اي امپراتوري سرنوشت به مراتب كوتاه تري داشت. مبلمان و ساير تجهيزات آن تدريجا حذف و به انبارهاي كالا منتقل شدند. خود کشتی لوكس نيز به يك كشتي ساده و سبك تر براي حمل ذغال سنگ تغيير كاربري داد.

مطالب مجله تصویری سلاح را در این لینک دنبال کنید.

بیشتر بخوانید:

*جزیره آزمایشگاهی شوروی؛ دردسری برای تمام دوران!(+تصاویر)

*خودروی نظامی شوروی با طراحی متفاوت!(+تصاویر)

*مقایسه دو تانک نیرومند آمریکایی و روسی(+تصاویر)

*اولین ضد هوایی خودکششی تولید انبوه در شوروی!(+تصاویر)

*SMK؛ تانک روسی که فقط یک دستگاه از آن تولید شد!(+تصاویر)