"نام من کو" کمپین زنان افغانستانی برای نوشتن نامشان در شناسنامه فرزند

سه سال پیش یک دختر جوان افغان کمپینی" نام من کو/ کجاست؟" را در افغانستان شروع کرد. او و طرفدارنش به قوانینی که مانع درج نام زنان در شناسنامه فرزند یا بسیاری از گواهی‌های محضری دیگر می‌شود اعتراض دارند.

به گزارش عصر ایران، آنها همچینین مخالف آداب و سنت‌هایی هستند که مانع اعلام نام زنانه در ملاء عام می‌شود.

این کمپین که اینک طرفداران و منتقدان زیادی دارد، یک گام بزرگ به جلو رفته و باعث دستور رئیس‌جمهور برای اصلاح  قانون برای درج نام مادران در شناسنامه فرزندان شده است. 

به نوشته بی‌بی‌سی، زنی در غرب افغانستان –که او را از این پس "ربیعه" می‌نامیم، به دلیل تب شدید به پزشک مراجعه کرد. تشخیص دکتر برای "ربیعه" ابتلا به کرونا یا ویروس "کووید-19" بود.

 بسیاری از زنان افغان "برقع" می‌پوشند و صورت خود را می‌پوشانند/ عکس: رویترز

"ربیعه" به خانه بازگشت. او درد شدید داشت و از تب می‌سوخت. نسخه‌اش را برای خرید دارو به همسرش داد تا برایش دارو بخرد اما همسرش پس از دیدن نام ربیعه روی نسخه او را به دلیل گفتن نامش به "یک مرد غریبه" کتک زد.

داستان او که از طریق یک دوست به بی‌بی‌سی منتقل شده چندان  منحصر به فرد نیست. در افغانستان اعضای خانواده اغلب، زنان را مجبور می‌کنند تا نام خود را از غریبه‌ها، افرادی در خارج از خانه و خانواده و حتی پزشکان مخفی نگه دارند.

استفاده از نام زنان در مراکز عمومی ناخوشایند و مذموم است و می‌تواند توهین تلقی شود.

بسیاری از مردان افغان تمایلی به گفتن نام مادر، خواهران و همسران خود در ملاء عام ندارند. به طور کلی بسیاری از زنان در افغانستان به عنوان مادر، خواهر یا دختر بزرگترین جنس مذکر در خانواده خود شناخته می‌شوند و قانون افغانستان همچنان ثبت نام پدر در گواهی تولد در افغانستان را الزامی می داند و خبری از نام مادر در شناسنامه‌ها نیست.

این مشکل از ابتدا و از زمان تولد یک دختر شروع می‌شود. مدت زیادی طول می‌کشد تا یک دختر افغانستانی نامدار شود. نام یک زن در کارت دعوت عروسی‌اش درج نمی‌شود. وقتی او مریض شود نباید نامش روی نسخه درج شود و وقتی او می‌میرد خبری از نام او در گواهی مرگ یا سنگ قبرش نیست.

اما اینک برخی از زنان افغان کمپین "نام من کو؟" را راه انداخته‌اند و خواستار استفاده آزادانه از نامشان هستند. این کمپین 3 سال پیش و توسط "لاله عثمانی" شکل گرفت. او از نادیده گرفته شدن نام زنان به ستوه آمده و بر این باور است که اصلی‌ترین "حق زندگی"  یا همان هویت از زنان این کشور سلب شده است.

"نام" یک حق قانونی و انسانی است

لاله عثمانی 28 ساله در این باره می‌گوید: این کمپین یک قدم به هدف خود برای تشویق دولت‌مردان افغانستان برای ثبتِ نام مادر در شناسنامه نزدیک شده است.

به نظر می‌رسد این کمپین گامی بزرگ برداشته است. یک منبع نزدیک به "اشرف غنی" رئیس‌جمهور افغانستان در این باره گفت: رئیس‌جمهور به مقامات ثبت احوال مرکزی افغانستان (Accra) اعلام کرده تا به دنبال اصلاح "قانون ثبت جمعیت کشور" باشند و بتوانند نام زنان را در شناسنامه، کارت ملی یا گواهی ملی کودکان ثبت کنند.

"لاله عثمانی" کمپین  "نام من کو" را 3 سال پیش آغاز کرد

بی‌بی‌سی متوجه شده که این قانون اینک اصلاح و به دفتر امور اداری ریاست‌جمهوری ارسال شده است.

"فوزیه کوفی" نماینده پیشین مجلس افغانستان و فعال حقوق زنان در این باره گفت که از این پیشرفت استقبال می‌کند و این اتفاق باید سال‌ها پیش می‌افتاد.

او افزود: موضوع درج نام زنان در شناسنامه و کارت‌های شناسایی به موضوع حقوق زنان مربوط نمی‌شود. این یک حق قانونی و انسانی است.

وی گفت: هر موجودی در جهان باید دارای هویت باشد.

اما حامیان و اعضای کمپین از مخالفت شدید اعضای محافظه‌کار پارلمان نگرانند. برخی از این افراد پیشتر مخالفت خود را با این موضوع اعلام کرده‌اند. با این حال لاله عثمانی از دستور رئیس‌جمهور برای اصلاح قانون استقبال کرده و می‌گوید این پایان جنگ نیست.

او افزود: حتی اگر پارلمان قانون را تصویب کند و رئیس‌جمهور اشرف غنی نام مادران را در شناسنامه و کارت‌های شناسایی هویت درج کند، ما به کمپین خود برای حذف شرم استفاده از نام زنان ادامه خواهیم داد.

حمایت سلبریتی‌ها از کمپین "نام من کو؟"

سه سال پیش و کمی پس از فعالیت کمپین خانم عثمانی در افغانستان، سلبریتی‌های افغان حمایت و پشتیبانی خود از این کمپین را آغاز کردند. "فرهاد دریا" خواننده و تهیه کننده موسیقی و "آریانا سعید" خواننده و آهنگ‌ساز افغان از حامیان این کمپین محسوب می‌شوند.

 این کمپین اقدامی از سوی زنان افغات برای ابراز هویتشان در محافل عمومی است

آقای "دریا" خواننده افغان در این باره گفت: زمانی که ما زنان را با توجه به نقش آنها خطاب می‌کنیم، هویت اصلی و واقعی آنها از بین می‌رود. زمانی که مردان هویت اصلی زنان را انکار می‌کنند، زنان نیز به تدریج شروع به سانسور هویت خود خواهند کرد.

آرایانا سعید  به عنوان یک فعال حقوق زنان و یکی از مشهورترین خواننده‌های افغانستان نیز در این باره گفته که زنان حق داشتن هویت مستقل را دارند.

وی با نگرانی از اینکه این کمپین احتمالا راهی طولانی در پیش دارد افزود: یک زن قبل از اینکه مادر، همسر، خواهر یا دختر شما باشد، انسان است و حق دارد با هویت خودش شناخته شود.

درکنار این پشتیبانی و حمایت‌ها، خانم عثمانی در شبکه های اجتماعی  مورد انتقادات زیادی قرار گرفته است. برخی بر این باورند که اولویت‌ها باید برای حفظ صلح در خانواده باشد. یکی از کامنت‌گذاران در این باره نوشت: " اولویت‌های خود را به درستی تعیین کنید".

برخی از مردان نیز او را به دلیل تلاشش برای درج نام در شناسنامه فرزندان محکوم کرده و وی را متهم کردند که این تلاش برای این است که او نمی‌داند پدر واقعی فرزندش که بوده است.

بسیاری از زنان این کشور نیز از این ایده حمایت نمی‌کنند. یک زن از استان هرات که از گفتن نامش به گزارشگر خودداری کرد در این باره گفت: وقتی کسی از من بخواهد که نامم را به او بگویم، باید به شرف برادر، پدر و نامزدم فکر کنم.

حمایت "فرهاد دریا"  خواننده افغان و همسرش سلطانا از کمپین "نام من کو؟"/ عکس: از پیج رسانه فرهاد دریا 

وی افزود: من می‌خواهم از خودم به عنوان دختر پدرم و خواهر برادرم نام ببرم. او گفت: در آینده نیز می‌خواهم به عنوان همسر شوهرم و مادر پسرم خطاب شوم.

آفتاب مهتاب ندیده

"علی کاوه" جامعه‌شناس افغان در این باره می‌گوید: افغانستان یک جامعه مردسالار باقی‌مانده که در آن "شرف مردانه" زنان را مجبور می‌کند تا نه تنها بدن خود بلکه نام خود را مخفی نگه‌دارند.

وی افزود: در جامعه افغانستان بهترین زنان آنانی هستند که دیده و شنیده نمی‌شوند. همان‌طور که آنها در مثل خود می‌گویند: این زنان آفتاب و مهتاب ندیده هستند.

به گفته این جامعه‌شناس سخت‌ترین و خشن‌ترین مردان شریف‌ترین و قابل‌احترام‌ترین افراد جامعه هستند. هرچه زنان یک خانواده روشن‌فکر و به روز‌تر باشند، مردان آن  خانواده به وضوح بی‌قید و بی‌آبرو قلمداد می‌شوند.

اقدامات قانونی علیه منکران هویت زنان

"شکردخت جعفری" پژوهشگر و مخترع افغان مقیم انگلستان در این باره گفت که زنان افغان برای داشتن هویت مستقل به استقلال مالی، اجتماعی و احساسی نیاز دارند و پارلمان کشور باید از آنها حمایت کند.

جعفری در این باره افزود: در کشوری مانند افغانستان دولت باید اقدامات قانونی را علیه کسانی انجام دهد که هویت خود را انکار می‌کنند.

از زمان سقوط رژیم طالبان در 20 سال گذشته تا کنون جوامع محلی و بین‌المللی در تلاشند تا زنان را به زندگی اجتماعی بازگرداند. اما زنانی مانند ربیعه هنور برای گفتن نام خود به پزشک، مورد آزار همسران خود قرار می‌گیرند و صحبت کردن علنی در باره این سنت همچنان پرریسک است.

البته این موضوع برای زنانی که افغانستان را ترک کرده‌اند آسانتر است.

"فریده سادات" یک کودک -همسر بود که اولین فرزند خود را در 15 سالگی به دنیا آورد. او پس از جدایی از همسر با 4 فرزندش به آلمان رفت.

"مریم ‌سما" نماینده پارلمان افغانستان در حمایت از کمپین "نام من کو؟" سخنرانی کرد/ عکس: GETTY IMAGES

فریده سادات در این باره گفت: شوهرش از نظر فیزیکی و عاطفی در زندگی فرزندانم حضور نداشته و حقی برای درج نام روی شناسنامه کاغذی افغانی ندارد.

وی افزود: من همه فرزندانم را بزرگ کرده‌ام. همسرم حاضر به طلاق من نشد تا من نتوانم بار دیگر ازدواج کنم. 

این مادر گفت: از رئیس جمهور افغانستان می‌خواهم تا قانون را تغییر داده و نام مادران را در شناسنامه‌ها و کارت‌های شناسایی هویت ثبت کند.

سحر یک مهاجر افغان در سوئد که قبلا به عنوان روزنامه‌نگار آزاد فعالیت می‌کرد و اینک پرستار خانه سالمندان است در این باره گفت که از زمان شروع این کمپین طرفدار ثابت و سرسخت آن بوده است. سحر پس از آشنایی با این کمپین پیامی را در شبکه های اجتماعی منتشر کرد.

"سحر سامت" از طرفداران کمپین "نام من کو؟" در افغانستان/ عکس: SAHAR SAMET

او در صفحات شبکه‌های اجتماعی خود نوشت: با افتخار می‌نویسم که نام من سحر است. نام مادرم نسیمه است. نام مادربزرگم "شهزادو" و نام مادربزرگ پدریم‌ام "فخراژ".

____________________________________________________

بیشتر بخوانید: 

*63 درصد از زنان افغان فاقد اسناد هویتی

*ادامه حضور شرکت های معتبر در کمپین "آنها را به کار بازمی گردانیم" (+اسامی)

*درباره کمپین " فرزندت کجاست ؟! "

تماشاخانه

5دستاورد بزرگ علمی سال 2024 / از هوش مصنوعی تا سیاره قابل سکونت (فیلم)

دور از دسترس ترین نیایشگاه جهان / سفر به کلیسایی که در بالای کوه و جای عجیبی ساخته شده (فیلم)

فیلم های دیگر