روزنامه ایران نوشت: سرانجام پس از هشدارهای پی‌در‌پی مسئولان وزارت بهداشت و اعضای ستاد ملی مقابله با کرونا پیش‌بینی‌ها درست از آب درآمد و رکورد آمار قربانیان کرونا در چهاردهمین روز از پاییز سخت کرونایی با فوت 235 نفر دیگر برای دومین بار در 8 ماه گذشته شکسته شد به طوری که شمار جانباختگان به مرز رکورد 7 مرداد ماه نزدیک شد. علاوه بر این با ابتلای 3 هزار و 902 بیمار دیگر جدیدترین و بی‌سابقه‌ترین رکورد آمار مبتلایان به ویروس کرونا در ایران به ثبت رسید.

بررسی‌ها درباره رکوردهای مرگ‌ومیر کرونایی در کشور نشان می‌دهد که از ابتدای اعلام رسمی شیوع بیماری کرونا در ایران از اول اسفند تاکنون، مهرماه بدترین ماه از لحاظ جان باختن بیماران مبتلا به کووید19 بوده است. ماهی که سه بار رکورد مرگ‌ومیر ناشی از کرونا در آن شکست.

تنها در 14 روز اول این ماه آمارهای 207، 211 و 235 مورد مرگ و میر در یک شبانه روز کشور ثبت شده است البته در دومین روز هفته جاری شمار جانباختگان 211مورد گزارش شد و حالا در کمتر از دو هفته از پاییز سخت کرونایی آمار قربانیان با فوت 235 بیمار دیگر مبتلا به کرونا باز هم رکورد زد.

شدت گرفتن روند صعودی قربانی گرفتن ویروس کرونا در کشور نگرانی‌های اعضای ستاد ملی مقابله با کرونا، فرمانده ستاد مقابله با کرونا در کلانشهر تهران و معاونان وزارت بهداشت را هم در پی داشته است.

با این حال و با وجود هشدارهای مکرر در هفته‌های اخیر و محدود کردن برخی فعالیت‌ها و اعمال تعطیلی یک هفته‌ای برای کاهش ابتلا و همچنین مرگ و میر ناشی از کرونا این ویروس همچنان می‌تازد و فوتی‌ها بر اثر کرونا در 27 استان قرمز بویژه تهران روند افزایشی در پیش گرفته است.

از طرفی مرگ و میر بر اثرکرونا برای نخستین بار در هفتم مرداد ماه با جان باختن 239 بیمار رکورد زد اما حدود دو ماه روند نوسانی نزولی- صعودی در پیش گرفت تا آنکه چهارم مهرماه تعداد قربانیان مبتلا به کرونا در یک شبانه‌روز به 207 مورد رسید و رکورد جدیدی را ثبت کرد. هشت روز بعد یعنی 13 مهر سخنگوی وزارت بهداشت از درگذشت 211 مبتلا به کرونا در کشور خبر داد و به این ترتیب سومین رکورد مرگ و میر کرونایی در روز 14 مهر ماه ثبت شد.

از سوی دیگر آمارهای رسمی و اعلامی وزارت بهداشت نشان می‌دهد، این ویروس در هشتمین ماه شیوع آن در کشور، به طور کلی 475 هزار و 674نفر را مبتلا کرده و ۲۷ هزار و ۱۹۲ نفر را به کام مرگ برده است. بنابر آنچه که وزارت بهداشت اعلام کرده، در بازه زمانی 24 ساعته منتهی به ظهر روز گذشته (دوشنبه 14 مهر ماه) سه هزار و 902 بیمار جدید به جمع مبتلایان به بیماری کووید19 در کشور افزوده شده و میان این تعداد مبتلای شناسایی شده یک هزار و 953 نفر از آنها در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی بستری شدند.

همین دو رقم نشان می‌دهد در 24 ساعت گذشته بیش از 50 درصد مبتلایان جدید، در بیمارستان‌ها بستری شدند. رقمی که وضعیت نگران‌کننده و روند بستری بیماران کرونایی را در روزهای اخیر نشان می‌دهد. از سوی دیگر بر اساس گزارش‌های وزارت بهداشت هم‌اکنون ۴۱۶۷ نفر از بیماران مبتلا به کووید۱۹ در وضعیت شدید این بیماری تحت مراقبت قرار دارند.

موضوع قابل توجه دیگر آن است که هم‌اکنون 27 استان در وضعیت قرمز قرار دارند و تنها 4 استان هرمزگان، فارس، گلستان و کردستان در مرز هشدارند. با وجود آنکه تهران نیز در جمع استان‌های با وضعیت قرمز قرار دارد اما اعضای ستاد مقابله با کرونا در تهران می‌گویند، تهران در حالت فوق حاد و بحرانی قرار دارد و روند موارد فوتی‌ها در این استان از میانگین کشوری بالاتر است.

علیرضا زالی فرمانده ستاد مقابله با بیماری کرونا در تهران هم از وضعیت کاملاً بحرانی تهران ابراز نگرانی می‌کند و معتقد است، تعطیلی یک هفته‌ای از لحاظ اپیدمیولوژیک تأثیری در روند کاهش شیوع بیماری ندارد. به گفته زالی، تعداد مرگ و میر، ابتلا و بستری بشدت افزایش یافته و در کمتر از ۱۰ روز عدد میزان فوتی، ابتلا و بستری در تهران با آمار سه تا چهار هفته‌ای در پیک دوم برابری می‌کند.

فرمانده مقابله با بیماری کرونا در تهران با بیان اینکه در تهران میزان استفاده از ماسک حدود ۵۵ درصد است، تأکید می‌کند: در برخی مناطق پرتراکم استان و مراکزی از جمله مترو امکان رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی وجود ندارد. به همین دلیل معتقدیم باید محدودیت‌های جدی‌تر با زمانی طولانی‌تر اعمال شود.

دورکاری نیز همچنان از جمله موارد پیشنهادی ستاد مقابله با کرونا در تهران است، چرا که به اعتقاد اعضای ستاد تهران با دورکاری، سفر، فشار حمل و نقل عمومی، میزان ابتلا در ادارات و به طور کلی میزان چرخش ویروس کاهش می‌یابد.

آماده‌باش وزارت بهداشت برای برپایی بیمارستان‌های موقت صحرایی

در همین حال نگرانی شدید اعضای ستاد مقابله با کرونا در تهران نسبت به سفرهای منتهی به آخر همین هفته است. معاون این ستاد در گفت‌و‌گو با «ایران» می‌گوید: در حال حاضر با توجه به پیش‌بینی‌هایی که برای پاییز کرده‌ایم کمبود شدید تخت بستری و آی‌سی‌یو نداریم ولی اگر با همین شیب پیش برویم بزودی دچار بحران جدی خواهیم شد.

دکتر علی ماهر در ادامه از تمهیدات فراظرفیتی تخت‌های بستری در تهران خبر می‌دهد و می‌افزاید: اگر شرایط با همین منوال پیش برود و مردم پایان هفته مسافرت بروند نه تنها مجبور خواهیم شد بخش‌های بیماران غیر کرونایی را به کووید اختصاص دهیم همچنین تخت‌های جدید در قالب بیمارستان‌های موقت صحرایی برپا می‌کنیم. به هر حال ظرفیت جدید برای بیماران بدحال و تخت‌های آی‌سی‌یو نداریم و ظرفیت بیمارستان‌ها برای تخت‌های بستری تقریباً تکمیل شده‌اند.

به گفته او، افزایش موارد فوتی سه دلیل بیشتر ندارد. بازگشایی‌ها، سفرهای غیرضرور در نیمه دوم شهریور ماه و برگزاری مراسم‌ مذهبی در ایام محرم بدون رعایت پروتکل ها.. همه اینها در کنار کاهش توجه مردم به عواملی مثل زدن ماسک، کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی، شست و شوی دست‌ها و فاصله‌گذاری فیزیکی دست به دست هم دادند این اتفاق قابل پیش‌بینی به واقعیت بپیوندد.

معاون فرمانده ستاد مقابله با کرونا در تهران همچنین با اشاره به اینکه آمار ابتلا و فوتی‌ها در تهران با شیب بسیار تندتری نسبت به کل کشور در حال افزایش است، می‌گوید: تنها راه برای کنترل این بحران آن‌طور که به ستاد ملی مقابله با کرونا هم پیشنهاد داده‌ایم تمدید تعطیلی یک هفته برخی فعالیت‌ها و محدود کردن سفر‌ها است. کنترل سفرها برای ما خیلی مهم است که بسیار تأثیر‌گذار است. امیدواریم ستاد ملی مقابله با کرونا این پیشنهاد را بپذیرد، البته کنترل‌ها نیازمند زیرساخت نیروی انتظامی است که باید ببینیم امکانات دارند یا خیر.

او در ادامه تأکید می‌کند در همه جای دنیا آخرین کسی که می‌تواند به این بحران کمک کند مردم هستند. مردم باید پوشش حفاظتی را به حداکثر برسانند چرا که بقیه اقدامات دولت مسکن موقت است و نمی‌تواند زنجیره انتقال را قطع کند. برای از بین رفتن ویروس نیاز به حفاظت شخصی و عمومی و حذف انتقال داریم و این به رفتار مردم بستگی دارد.

چرا سفر رفتن باعث انتشار بیماری می‌شود

دکتر حمید سوری اپیدمیولوژیست و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز از منظر اپیدمیولوژی درباره افزایش فوتی‌ها و مبتلایان کرونا به «ایران» می‌گوید: رخداد و گسترش اپیدمی‌ها تابع ارتباط بین مواجه و پیامد است. ماهیت مواجه در مورد کووید19 بر پایه تماس‌ها است چون به شکل ریز قطرات تنفسی است. طبیعتاً میزان و اندازه مواجهه افراد با هم در یک جامعه است که می‌تواند باعث افزایش پیامد شود چون این اپیدمی ناقل مشخصی مثل حشره یا بندپا یا حیوانات ندارد و حتی هوا برد بودن آن نیز به اثبات نرسیده است. بنابراین آنچه در این اپیدمی نقش دارد ماهیت مواجهه را باید خوب درک کنیم و اقدامات مداخله‌ای متناسب را برای کنترل مواجهه انجام دهیم تا بتوانیم پیامد را کنترل کنیم.

دکتر سوری معتقد است، مستندات علمی و شواهد کافی برای تصمیم‌گیران و سیاستگذاران برای تدوین دستورالعمل‌ها و اجرا و فرآیند نظارت بر اجرا وجود ندارد. چرا که هیچ‌گونه تحلیل و مطالعه‌ای روی برخی تصمیمات انجام نشده تا هزینه اثر‌بخشی‌شان مشخص شود. سیاستگذاران در اوضاع سخت اقتصادی و متناسب با مقدورات و محدودیت‌ها تصمیم نهایی را می‌گیرند و بسیاری از سؤالات‌شان بی‌پاسخ می‌ماند در حالی که باید از ظرفیت مراکز علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی به شکل مأموریت محور و هدفمند برای پاسخ دادن به سؤالات اصلی سیاستگذاران استفاده شود.

دکتر سوری در پاسخ به این سؤال که شما این استدلال مردم را مبنی بر اینکه سفر رفتن همراه با هیچ‌گونه تجمعی نیست و افراد در ویلاهای شخصی شان ساکن می‌شوند چگونه توجیه می‌کنید؟ به «ایران» می‌گوید: سفرها الزاماً به مفهوم تجمع باعث شعله‌ور‌تر شدن اپیدمی‌ها یا تغییر الگوی اپیدمی نمی‌شود بلکه وقتی که سفرها صورت می‌گیرند الگوی اپیدمیولوژیکی بیماری‌ها در مکان‌های مختلف بعد از مدتی ساختار تعریف شده و منحصر به فردی پیدا می‌کند و شاید به چشم هم نیاید ولی در ماهیت قضیه این‌گونه است.

او می‌افزاید: با سفر رفتن الگوهای سازگاری شده بیماری به‌هم می‌ریزد چون جامعه و بدن افراد به الگوی اپیدمیولوژیکی بیماری در آن شهر و منطقه عادت کرده است. وقتی سفر می‌کنیم هم در انتقال و انتشار بیماری به شهر مقصد و مبدأ مقصر هستیم، اینکه الگوی اپیدمیولوژیکی اپیدمی را تغییر می‌دهیم. ما به اینها می‌گوییم بیماری حالت بیگانه پیدا می‌کند. یعنی الگوی بیماری در آن جامعه تازه است و مردم آن منطقه سازگاری ایمنی با این بیماری پیدا نکرده‌اند. بیماری بیگانه بسیار شدیدتر و نگران کننده‌تر است. به دنبال سفر و جابه‌جایی بیماری حالت سازگاری‌اش را از دست می‌دهد، برای همین هم سفر باعث به هم خوردن الگوی اپیدمیولوژیکی اپیدمی می‌شود.