موضوع زنجیره‌ی تامین کالا، که شامل حمل‌ونقل، نگهداری و توزیع کالا و محصولات از نقطه تولید تا محل مصرف می‌باشد، از گذشته‌های دور تا امروز، یکی از دغدغه‌های مهم حکومت‌ها، فرماندهان نظامی و تجار بوده است. به عنوان مثال، در زمان‌های گذشته، پشتیبانی کامل، مناسب و به‌ موقع، نقشی حیاتی در پیروزی لشگریان در نبردهای نظامی و کشورگشایی‌ها داشته است و یا اینکه، حفظ امنیت جاده‌ها برای کاروان‌های تجارتی و مسافران، از اصلی‌ترین وظایف حاکمان مرکزی و والیان محلی بوده است. امرونه نیز، زنجیره تامین و پشتیبانی کالا، از اهمیتی به مراتب بیشتر از گذشته برخوردار است و بیراه نیست اگر بگوییم رفاه و آسایش جامعه، مستقیما مرتبط با موضوع لجستیک و حمل ونقل کالا است.

لجستیک چیست؟

لجستیک به انگلیسی logistics به معنای مدیریت جریان کالاست که طیف گسترده‌ای از زنجیره‌ی کاری را شامل می شود. واژه لجستیک ، ریشه‌ای یونانی دارد و به معنای پشتیبانی و جابجایی مهمات ، جنگ‌افزار و خورد و خوراک سپاهیان، از آمادگاه لشگر به خط مقدم است. در ارتش‌های روم و یونان، لاجستیکا به نظامیانی گفته می‌شده که دارای رسته پشتیبانی بوده و تقسیم مایحتاج سربازان را به عهده داشته‌اند. در زبان فارسی اصطلاح آماد و پشتیبانی، معادل کلمه لجستیک دانسته شده است. در حال حاضر، لجستیک ، مفهوم بسیار وسیعی را شامل می‌شود و موضوعات مرتبط با برآورد نیازها و تامین کلیه احتیاجات جامعه در خصوص انواع کالاها، ابزارآلات، ماشین‌آلات، تجهیزات و مانند این‌ها را پوشش می‌دهد. مدیریت تولید، نگهداری، حمل‌و‌نقل، توزیع، بیمه و گستره عظیمی از نیازهای جامعه، زیر مجموعه لجستیک به حساب می‌آیند.

تقسیم‌بندی لجستیک

لجستیک از لحاظ گستره توزیع، به دو دسته تقسیم می‌شود که عبارت است از:

لجستیک داخلی که به حمل‌ونقل درون مرزهای یک کشور اشاره دارد.
لجستیک بین‌المللی یا حمل‌ونقل بین‌المللی که به حمل‌ونقل بین کشورهای مختلف اشاره دارد.

از منظر شیوه جابجایی و حمل‌ونقل کالا، لجستیک یا حمل‌ونقل بین‌المللی را می‌توان به سه دسته تقسیم کنیم:

حمل‌و‌نقل زمینی
حمل‌ونقل دریایی
حمل‌و‌نقل هوایی

مقایسه انواع روش‌های حمل‌و‌نقل بین‌المللی کالا

همانطور که به سادگی از این اصطلاح فهمیده می‌شود، حمل ونقل بین‌المللی مرتبط با جابجایی مسافران و کالاها از نقطه‌ای درون یک کشور به یک کشور دیگر است. حمل‌و‌نقل بین‌المللی نه تنها یک مفهوم و مسئله اقتصادی است بلکه موضوعی مرتبط با امنیت، روابط بین‌الملل بین کشورها و حتی ارتباطات فرهنگی و اجتماعی کشورها با یکدیگر می‌باشد. در ادامه مزایا و معایب این سه مدل از شیوه‌ی حمل‌ونقل را بر می‌شماریم:

مزایای و معایب حمل‌و نقل‌ هوایی

از بین انواع حمل‌ونقل، حمل‌ونقل هوایی مزایا و محاسنی بیشتری دارد، که کشورها را توجیه می‌کند که بیشتر به سمت آن روی بیاورند. در ادامه به طور خلاصه به مزایای این نوع حمل‌ونقل اشاره خواهیم کرد:

امنیت بالا؛ حمل‌ونقل هوایی نسبت به انواع دیگر با مخاطرات کمتری مواجه است و ایمن‌تر است.
سرعت جابجایی بالا ؛ حمل‌ونقل هوایی، با سرعت بسیار بالاتری نسبت به انواع دیگر صورت می‌گیرد.
امکان انتقال طیف وسیع کالا ؛ حمل و نقل هوایی کالا سریع‌ترین حالت ممکن برای انتقال محصولات و مسافران است و دارای امنیت بالایی نیز می باشد.

البته در کنار این محاسن، چالش‌هایی نیز برای حمل‌ونقل هوایی وجود دارد که عبارتند از:

هزینه بالا نسبت به سایر روش‌ها؛ همانطور که می‌دانید هزینه‌ی حمل‌ونقل هوایی نسبت به انواع دیگر بسیار گران‌تر است.
امکان بروز تاخیر در پروازها
عدم وجود فرودگاه در همه نقاط مبدا و مقصد.

مزایای و معایب حمل‌ونقل دریایی

حمل‌ونقل هوایی در کنار همه‌ی محاسنی که دارد، در پاره‌ای از اوقات ممکن است مشکلاتی را ایجاد کند که صاحبان کالا ترجیح دهند از نوع دیگری حمل‌ونقل استفاده کنند. در ادامه به محاسن و معایب حمل‌ونقل دریایی خواهیم پرداخت:

ایمنی بالا؛ حمل‌ونقل دریایی ، امنیت بسیار بالایی دارد و کمتر با بروز مشکلات و خطرات مواجه می‌شود.
هزینه کم برای ارسال کالا در حجم زیاد؛ چنانچه کالاهای بسیار بزرگ و انبوه را بخواهیم از طریق دریایی جابجا کنیم، این کار با هزینه‌ی کمتری نسبت به انواع دیگر انجام می‌گیرد.

با این وجود، حمل‌ونقل دریایی ، معایبی نیز دارد:

سرعت انتقال کند نسبت به سایر روش‌ها، که گاهی حمل‌ونقل دریایی را با دشواری مواجه می‌کند خصوصا این مساله در مورد کالاهای ضروری بسیار مساله‌ساز می‌شود.
دشوار بودن ردیابی کالا‌ها و کشتی‌ها در دریا و اقیانوس‌ها
رخ دادن اتفاقات طبیعی ناخواسته که ممکن است در دریا موجب تغییر مسیر و زمانبندی ‌شود.

مزایای و معایب حمل‌و‌نقل زمینی

حمل‌و‌نقل زمینی شامل حمل‌ونقل جاده‌ای و ریلی می‌باشد. این نوع حمل‌ونقل مانند دو نمونه‌ی قبلی، محاسن و معایب خاص خود را دارد که بسته به نوع حمل‌ونقل کالا، استفاده از آن توجیه دارد. در ادامه بیشتر مزایای این نوع از جابجایی کالا را بر می شماریم:

هزینه کم جابجایی نسبت به انواع دیگر حمل‌ونقل
گستردگی مسیرهای جاده‌ای و ریلی؛ طبیعتا حمل‌ونقل جاده‌ای و زمینی نسبت به حمل‌ونقل هوایی و دریایی، از گستردگی بیشتری برخوردار است و تقریبا می‌توان گفت در همه‌ی شهرها و روستاها امکان استفاده از آن هست.
ایمنی بالا خصوصا در نوع حمل‌ونقل ریلی

چالش‌ها و معایب حمل‌ونقل زمینی

زمان‌بر بودن در مقایسه با دیگر روش‌ها
امکان آسیب دیدن کالاها که ممکن است به علت زمان بیشتر جابجایی و نوع جابجایی است.
مقررات مختلف در کشورهای متفاوت که این مساله در حمل‌ونقل بین‌المللی بسیار چالش‌برانگیز می‌تواند باشد.

سخن پایانی

در قرن اخیر، با پیشرفت تکنولوژی، روش‌های مدرن و جدیدتر جابجایی و حمل‌ونقل ابداع و به وجود آمده است و می‌توان گفت تقریبا انواع سنتی‌تر و کهنه‌تر حمل‌ونقل که مخاطرات بیشتری و سرعت پایین‌تری داشتند، از میان رفته است. با این وجود، هر کدام از سه روش حمل‌ونقل کالا که در بالا به آن اشاره شد، معایب و محاسن خاص خود را دارند که بسته به نوع کالا، ضرورت جابجایی و محدودیت زمانی که در دسترس است، باید به دقت بررسی و سپس انتخاب شوند.شرکت ستاره آبی دریا با بیش از ۲ دهه فعالیت مستمر و موفق در زمینه بازرگانی , حمل و نقل و تجارت بین الملل و متشکل از کادری چند صد نفره از متخصصین خبره در امر لجستیک با ملیت های مختلف؛ آماده خدمت رسانی همه جانبه و حرفه ای در کلیه فرایند زنجیره تامین کالا به تمامی بازرگانان و مشتریان گرامی می باشد.