رویداد۲۴ - خدیجه غبیشاوی: محسن فخری‌ زاده رییس سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع روز گذشته ترور شد. پس از ترور فخری زاده، مقامات امنیتی آمریکا خبر دادند که این حادثه کار اسرائیل بوده است. از سوی دیگردونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا در واکنش به این ماجرا، توییت یک خبرنگار اسرائیلی را بازنشر کرد که این تلقی را ایجاد کرد که ترامپ از وقوع این ترور باخبر بوده است. ملمن خبرنگار اسرائیلی در توییت خود به زبان انگلیسی نوشته بود که «ترور شهید فخری‌زاده ضربه‌ای روانی و فنی به ایران است.»

رسانه‌های صهیونیستی می‌گویند ترور محسن فخری زاده می‌تواند اقدام مشترک آمریکا و اسرائیل باشد. روزنامه نیویورک تایمز ساعاتی پس از این ترور با انتشار گزارشی به نقل از ۳ مقام امنیتی مدعی شد که «رژیم صهیونیستی پشت پرده ترور دانشمند ایرانی بوده است.» در این گزارش آمده که مشخص نیست که آمریکا تا چه حد با جزئیات از این عملیات با خبر بوده، اما دو طرف نزدیک‌ترین متحدان هستند و مدت‌هاست که تبادلات اطلاعاتی در خصوص ایران داشته‌اند.

ترور معاون وزیر دفاع ایران یک روز مانده به دهمین سالگرد ترور مجید شهریاری، دیگر چهره فعالیت‌های هسته‌ای ایران بود و مجموع این عوامل نشان می‌داد که این اقدامات در راستای کمپین فشار حداکثری علیه ایران بوده است.

بسیاری معتقد بودند که تا پیش از انتقال قدرت در آمریکا، اقدامی علیه ایران صورت خواهد گرفت، اکنون شواهد بیانگر آن است که مثلت اسرائیل، آمریکا و متحدان منطقه‌ای آنها در گام نخست به دنبال کشاندن ایران به زمین جنگی تمام‌عیار در منطقه هستند.

نخست: با شکست ترامپ در انتخابات، پرونده بازگشت آمریکا به برجام نیز گشوده شد. جو بایدن رئیس‌جمهور منتخب نیز اعلام کرده بود که در صورت پیروزی در انتخابات آمریکا به توافق هسته‌ای ایران باز خواهد گشت. اسرائیل به همراه عربستان و امارات از مخالفان اصلی برجام هستند که قویا از تصمیم ترامپ برای خروج از این معاهده بین‌المللی حمایت کردند. بر همین اساس ناظران بر این باور بودند که احتمال اقدام علیه ایران یا حتی حمله نظامی تا پیش از پایان دوره ترامپ محتمل است.

هدف از این اقدام نیز اینگونه تفسیر شده بود که تا پیش از روی کار آمدن جو بایدن در ژانویه سال آینده میلادی، تنش میان آمریکا و ایران به اندازه‌ای بالا برود که گزینه آغاز مجدد دیپلماسی میان ایران و آمریکا و بازگشت واشنگتن به توافق هسته‌ای ایران کنار گذاشته شده و به حاشیه رود.

دوم: وزیر خارجه ایران در نخستین واکنش خود پس از انتشار خبر ترور محسن فخری زاده، در توییتی نوشت: «تروریست‌ها یکی از دانشمندان برجسته ایرانی را ترور کردند. این عمل بزدلانه که شواهد جدی از نقش اسرائیل در آن دیده می‌شود، نشان‌دهنده جنگ‌طلبی از سر بیچارگی مرتکبین آن است.»

جنگ‌طلبی را می‌توان یکی از کلیدواژه‌های این ترور خواند. تحلیلگران معتقدند که این ترور در ادامه دیگر اقدامات اسرائیل و آمریکا در یک سال اخیر مانند انفجار در تاسیسات هسته‌ای ایران با هدف کشاندن ایران به یک درگیری نظامی از طریق پاسخ تهران است. چنانچه رییس ستاد کل نیروهای مسلح نیز گفته بود «ایران انتقامی سختی خواهد گرفت.»

ورود ایران به درگیری نظامی مستقیم با آمریکا و اسرائیل احتمالا گزینه مطلوب عاملان این ترور است که می‌تواند بهانه‌ای برای آغاز یک سری درگیری‌های نظامی تمام‌عیار علیه تهران باشد که در این صورت نیز احیای برجام و آغاز دیپلماسی میان ایران و آمریکا حداقل برای یک مدت زمان طولانی کنار گذاشته می‌شود و شرایط مطلوب اسرائیل و برخی کشور‌های عربی حتی در غیاب ترامپ نیز فراهم می‌شود.

سوم: نوع انجام این ترور در نوع خود متفاوت بود موضوعی که می‌توان آن را در ادامه مورد پیشین و تلاش برای تحریک تهران و کشاندن آن به سمت جنگ تفسیر کرد. شیوه ترور دانشمندان هسته‌ای ایران تقریبا تاکنون به شیوه‌ای مشابه با یکدیگر انجام می‌شد.

چسباندن بمب مغناطیسی به در خودرو یا انفجار بمب کنترل از راه دور شیوه‌ای است که اغلب اسرائیل برای ترور دانشمندان هسته‌ای ایران استفاده کرده است. اما نوع اجرای عملیات ترور محسن فخری زاده متفاوت از سایرین اجرا شده است. انفجار یک نیسان متوقف شده در مسیر عبوری خودروی حامل فخری زاده و کمین کردن عاملان در آن محل را می‌توان اقدامی در جهت تحریک هرچه بیشتر ایران برای پاسخ سخت به اسرائیل و دیگر اهداف احتمالی منطقه‌ای دانست.

واکنش تحریک‌آمیز بنیامین نتانیاهو دقایقی پس از وقوع این اتفاق را نیز نمی‌توان نادیده گرفت. نتانیاهو در کانال تلگرامی خود در این باره نوشت: «می‌خواهم لیست کار‌هایی را که این هفته انجام داده‌ام، با شما به اشتراک بگذارم، البته لیست کوچکی است و نمی‌خواهم شما را از همه این کار‌ها مطلع کنم. ولی می‌خواهم به شما بگویم که یک چیزی در خاورمیانه به راه افتاده و دوره پر تنشی در پیش خواهیم داشت؛ شنبه خوبی داشته باشید.»

چهارم: ترور عضو تاثیرگذار هسته‌ای و موشکی ایران پس از یک دوره همگرایی و دیپلماسی منطقه‌ای از سوی غرب و آماده‌سازی خاورمیانه، اکنون برای بالا گرفتن تنش‌ها انجام می‌شود. رسانه‌های آمریکایی پیشتر از نشستی در کاخ سفید برای انجام حملات محدود علیه تاسیسات هسته‌ای ایران در مدت زمان باقی مانده از دولت ترامپ خبر داده بود.

پس از انتشار این خبر، وزیر خارجه آمریکا در واپسین روز‌های دولت آمریکا عازم منطقه شد و به کشور‌های عربی و اسرائیل سفر کرد. گفته می‌شود مایک پمپئو در شهر نیوم عربستان در دیداری محرمانه با بن سلمان ولیعهد این کشور و بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل گفت‌وگوهایی داشته است.

ایران یکی از محور‌های اصلی این دیدار عنوان شده است. سفر مایک پمپئو به دو کشور ترکیه و قطر در میانه این تور منطقه‌ای نیز حائز اهمیت است چراکه دو پایگاه نظامی آمریکا در این دو کشور قرار دارند. همچنین تحلیلگران ارسال بمب‌افکن‌های آمریکایی B52 به خاورمیانه را از دیگر نشانه‌های احتمال اقدام علیه ایران عنوان می‌کنند. نشانه‌هایی که همگی از فعال شدن آرایش نظامی آمریکا و متحدانش در منطقه علیه ایران حکایت می‌کنند.