دود سیمان آبیک و نیروگاه برق در ریه‌های قزوین

کوروس سلیمانی؛ روزنامه ایران - شهر قزوین در چند روز گذشته یکی از آلوده‌ترین روزهای خود (از ابتدای امسال) را پشت سر گذاشت و شرایط نگران کننده‌ای در شهر به‌وجود آمد به‌طوری که قدرت‌الله مهدیخانی مدیرکل مدیریت بحران استان قزوین از مردم بویژه سالمندان تقاضا کرد در خانه بمانند و جان خود را با تردد بی‌مورد در سطح شهر به خطر نیندازند.

البته برخی از شهرهای استان قزوین از جمله آبیک از آلوده‌ترین شهرهای ایران محسوب می‌شود و یکی از دلایل آن نیروگاه برق حرارتی شهید رجایی و کارخانه سیمان آبیک است که شهر قزوین تحت تأثیر آلایندگی این دو واحد صنعتی قرار دارد و سال گذشته از طرف محیط زیست و استانداری ضرب الاجلی برای رفع آلایندگی آنها صادر شد که گویا در حد حرف و روی کاغذ باقی ماند و در عمل راه به جایی نبرد.

ذرات معلق در هوا از منبع سیمان آبیک

سید ابراهیم سید موسوی معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست استان قزوین در همین ارتباط به خبرنگار «ایران» گفت: «نیروگاه 2 هزار مگاواتی شهید رجایی از دو نیروگاه سیکل ترکیبی و نیروگاه بخار تشکیل شده و دارای قابلیت احتراق دو سوخت اصلی گاز و نفت کوره به‌عنوان منبع تولید انرژی الکتریکی است و در صورت تأمین گاز از جانب شرکت ملی گاز ایران، معمولاً از گاز به‌عنوان سوخت استفاده می‌کند،اما در فصول سرد سال که معمولاً مصرف گاز در شبکه سراسری افزایش یافته و شبکه دچار افت فشار می‌شود تأمین گاز نیروگاه کاهش یافته و بناچار از سوخت نفت کوره به‌عنوان جایگزین استفاده می‌شود که باعث آلودگی زیادی می‌شود، البته این مشکل همه نیروگاه‌های کشورمان است و تنها راه چاره حل مشکل کمبود گاز این نیروگاه‌ها است.»

وی در ادامه افزود: «البته مسئولان شرکت پخش و فرآورده‌های نفتی این امر را اجتناب‌ناپذیر می‌دانند و این به‌دلیل جلوگیری از خاموشی احتمالی نیروگاه‌های برق کشور است؛ با وجود این و با توجه به شدت آلودگی این اداره کل ضمن پیگیری و برگزاری جلسات متعدد استانی، خروجی دودکش نیروگاه را به‌صورت مستمر مورد پایش و نمونه‌برداری قرار داده و در صورت مغایرت با استانداردهای جاری نسبت به صدور اخطاریه‌های زیست محیطی و پیگیری‌های قضایی اقدام می‌کند.»

موسوی درباره کارخانه سیمان آبیک و نقش آن در آلودگی شهر آبیک اظهار داشت: «این کارخانه در محدوده جغرافیایی استان البرز استقرار یافته ولی آلودگی ناشی از فعالیت آن استان قزوین و شهر آبیک را تحت تأثیر قرار می‌دهد, معمولاً آلودگی ناشی از فعالیت کارخانه سیمان آبیک به‌صورت ذرات معلق است؛ در این زمینه مکاتبات متعددی با اداره کل حفاظت محیط‌ زیست استان البرز و نیز مدیریت کارخانه مزبور مبنی بر کنترل و رفع آلودگی انجام یافته است. بر اساس آخرین گزارش های واصله، به‌منظور مهار گازها و ذرات خروجی ناشی از فعالیت کارخانه سیمان آبیک، سیستم‌های مهار ذرات بر خروجی دودکش‌ها نصب شده است و نتایج آنالیز خوداظهاری در اکثر موارد در حد مجاز استانداردهای محیط زیست بوده و لیکن پیگیری‌ها تا زمان رفع آلودگی ادامه خواهد داشت.»

وی با بیان این که 50 تا70 درصد آلودگی شهرهای بزرگ کشور ناشی از منابع متحرک است، گفت: «این نسبت در شهر قزوین نیز همانند سایر شهرهای بزرگ و با توجه به میزان مصرف سوخت‌های فسیلی در فصول مختلف سال در صنایع، مصارف خانگی، مسکونی و تجاری و... متغیر است.»

مهار آلایندگی کارخانه‌های آجر پزی

معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط‌ زیست استان قزوین در پاسخ به این سؤال که شهرک‌های صنعتی و کوره‌های آجرپزی اطراف شهر چه تأثیری در این ارتباط دارند، بیان کرد: «در استان قزوین 16 شهرک‌ صنعتی و بیش از ۳۰۰۰ واحد صنعتی فعالیت می‌کنند که عمدتاً در شهرک‌های صنعتی مستقر شده‌اند و به‌صورت متمرکز مدیریت می‌شوند. 4 شهرک صنعتی دارای تصفیه خانه فاضلاب مرکزی بوده و واحدهای پراکنده هم در صورتی که دارای سیستم جدا باشند ملزم به استانداردسازی پساب خروجی هستند.»

وی در ادامه گفت: «در گذشته کوره‌های آجرپزی سهم قابل توجهی در آلودگی هوا داشتند که با گازسوز شدن بخش اعظمی از آنها در منطقه بوئین زهرا آلودگی هوا کاهش یافت؛ با وجود این تمام واحد‌های صنعتی دارای پتانسیل آلودگی در سطح استان، تحت نظارت کارشناسان اداره کل و واحد‌های تابعه بوده و به‌صورت شبانه روز بازدید و مورد پایش قرار می‌گیرد.»

این مقام مسئول در ادامه افزود: «برنامه نظارت و پایش صنایع و منابع آلاینده به‌طور مستمر و منظم از طریق کارشناسان محیط‌ زیست انجام می‌شود و در این خصوص دو شهرک صنعتی بزرگ استان به‌ دلیل تخلیه فاضلاب غیراستاندارد به محیط و آلودگی منابع ارزشمند آب و خاک و پس‌از بی‌توجهی به اخطاریه‌های زیست محیطی صادره جهت رسیدگی و رفع آلودگی به مراجع قضایی معرفی شده‌اند. سایر واحد‌های صنعتی انفرادی نیز در صورت ایجاد آلودگی و عدم تصفیه فاضلاب تولیدی مطابق ضوابط و مقررات جاری ضمن اعمال مقررات زیست‌محیطی، جهت رسیدگی به مراجع قضایی معرفی می‌شوند. مطابق ضوابط و مقررات جاری صنایع مستقر در شهرک‌های صنعتی باید پساب خروجی را متناسب با حد مجاز پذیرش تصفیه خانه شهرک‌های صنعتی از طریق اخذ انشعاب تحویل شهرک‌های صنعتی بدهند و در شهرک‌های صنعتی فاقد تصفیه خانه نیز تا زمان راه‌اندازی سیستم‌های تصفیه خانه فاضلاب شهرک صنعتی صنایع مورد نظر ملزم به مدیریت فاضلاب تولیدی هستند؛ در این خصوص پیگیری‌های لازم در زمینه تجهیز شهرک‌های صنعتی باقیمانده به سیستم تصفیه خانه به‌طور مستمر ادامه دارد.»

وی درباره مناطقی که تحت تأثیر این آلودگی‌ها قرار دارند، گفت: عموماً اراضی پایین دست شهرک‌های صنعتی از جمله محور قزوین- بوئین زهرا ناشی از تخلیه پساب شهرک صنعتی لیا و اراضی پایین دست شهر صنعتی البرز (اراضی روستای کمال آباد) تحت تأثیر جریان پساب قرار گرفته‌اند و پرونده منابع آلاینده هم اکنون در محاکم قضایی در حال رسیدگی است.

ظرفیت بالای قزوین برای استفاده از انرژی‌های نو

وی پتانسیل استان قزوین در زمینه استفاده از انرژی‌های نو و تجدید پذیر را بالا دانست و گفت: «استان قزوین با دارا بودن 1 درصد مساحت کشور و جمعیت 3/1 میلیون نفر به لحاظ تنوع اقلیمی از قابلیت‌های بالایی جهت استحصال انرژی‌های نو و تجدید پذیر در سه حوزه انرژی‌های خورشیدی، بادی و... برخورداراست؛ در این زمینه سایت‌های پرپتانسیل جهت بهره‌برداری از انرژی خورشیدی در مناطق مرکزی، جنوب و شمال غرب استان به لحاظ میزان تشعشع و ظرفیت قابل استحصال خورشیدی دارای موقعیت ممتازی هستند.»

وی با اشاره به این که ریزگردها نیز در تابستان مشکل آفرین شده‌اند درباره منشأ این پدیده جدید گفت: «تغییرات اقلیمی، تغییر کاربری، بهره‌برداری بی‌رویه از منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی و... روند بیابانزایی بخصوص در مناطق جنوب استان را تسریع بخشیده است. دشت و تالاب سیلابی اله آباد در جنوب استان به‌عنوان پست‌ترین نقطه دشت وسیع قزوین به‌ دلیل خشکسالی‌های متوالی و عدم تخصیص حقابه رودخانه‌های منتهی به دشت و نیز بهره‌برداری بی‌ضابطه در چند سال اخیر تبدیل به کانون محلی ریزگرد شده است.»