بیروت عروس خاورمیانه این روزها پیر و فرتوت شده و با هزاران مشکل خود دست و پنجه نرم می‌کند. این شهر این روزها نه نور و روشنایی چندانی دارد و نه از زیبایی‌های افسانه‌ایش چیزی به جا مانده. گویی بیروت زیر بار بحران مالی، فساد اداری و درگیری‌های دیگر ‌شکسته و پیر شده است.

خبرگزاری فرانسه در گزارشی با نام "پایتخت در حال زوال لبنان؛ چاله، نقاشی گرافیگی و چراغ‌های شکسته خیابانی" به مشکلات ناخوشایند شهر بیروت پرداخته و از مشکلات مقامات شهری برای احیای آن می‌گوید. انفجار بزرگ شهر بیروت در تابستان سال گذشته و بحران مالی لبنان از چالش های بزرگ این شهر برای پیشرفت و احیای آن به شمار می‌آیند.

بنا به این گزارش، خیایان‌های بیروت پر از چاله است، نقاشی‌های ضد دولتی بسیاری از دیوارها را پوشانده و تعداد زیادی از چراغ‌های خیابانی مدت‌هاست که خاموش مانده‌‌اند.

در شب رانندگان با احتیاط از مقابل چراغ‌های راهنمایی شکسته عبور می‌کنند و با دقت به چا‌ه‌ها و چاله‌های فاضلابی چشم می‌دوزند که درهای آنها به دلیل ارزش فلزشان، به سرقت رفته‌اند.

بسیاری از "پارکومتر"‌ها در اعتراض به فساد مالی مقامات خراب شده و هر از چندگاهی خودروهایی را می‌بینید که در پیاده‌روها پارک شده‌اند.

هاله سیاه ناشی از لاستیک‌های سوخته همچنان روی آسفالت مرکز شهر دیده می‌شود. این هاله‌ سیاه یادآور اعتراضات خیابانی خشمگین سال‌های اخیر علیه رهبران سیاسی هستند. رهبرانی که عامل بخش اعظمی از ناآرامی‌های لبنان محسوب می‌شوند.

از نظر بسیاری این پایتخت ناکارآمد به دلیل دهه‌ها فساد و سوء مدیریت با بزرگترین بحران خود پس از جنگ‌های داخلی سال‌های 1990-1975 دست و پنجه نرم می‌کند. ارزش پول ملی لبنان سقوط می‌کند و همان پول باقی مانده کفاف هزینه‌ها را نمی‌دهد.

بسیاری از زیرساخت‌های بیروت مدت‌ها قبل از انفجار بزرگ بندر شهر در حال نابودی بود. انفجار آگوست (مرداد) سال گذشته نیز ضربه بزرگتر را به این شهر وارد کرد و باعث نابودی اسکله و ساختمان‌های بی‌شمار در آن شد.

در میان این بحران، واحد پول لبنان سقوط خود را آغاز کرد و همچنان روند نزولی خود را ادامه می‌دهد.

واحد پول لبنان (لیره) 85 درصد از ارزش خود در بازار سیاه را از دست داده و پیمانکاران شهری از قبول لیره لبنان به عنوان بودجه تعمیرات شهر طفره می‌روند.

زمانی که شورای شهر بیروت فراخوان مناقصه برای بهبود وضعیت روشنایی در خیابان و تونل‌های شهری را ارائه داد، هیچ پیمانکاری در جلسه پیشنهادات حاضر نشد.

یک مقام شهری بیروت که تمایلی به اعلام نامش نداشت به خبرگزاری فرانسه گفت: حتی یک پیمانکار نیز نمی‌خواهد با شهرداری کار کند.

شرکت دولتی برق لبنان پول ندارد و با قطع برق سهمیه‌ای بیروت، پایتخت را در خاموشی باقی می‌گذارد/ عکس: خبرگزاری فرانسه

او افزود: اگر شهر پیشنهادهای خود را بالا ببرد و آنها را مطرح کند دیگر چیزی در خزانه شهرداری باقی نمی‌ماند.

نگرانی از بحران جدید زباله

به گفته این مقام شهرداری تعداد محدودی از پیمانکاران در ماه‌های اخیر برای تعمیر ساختمان‌های ویران شده اطراف بندر بیروت استخدام شده‌اند.

این ساختمان‌ها با توجه به میزان خسارت، در 15 گروه قرار گرفتند اما مقامات شهری موفق به یافتن شرکت‌هایی شده‌اند که می‌خواهند تنها روی 4 گروه به شدت آسیب دیده متمرکز شوند.

با این حال کمی پس از امضای قرارداد، شرکت‌ها شروع به شکایت در باره کاهش ارزش لیره لبنان به ویژه در بازارهای غیررسمی کردند.

این در حالیست که جوامع مدنی و سازمان‌های غیردولتی برای کمک به تعمیرات ضروری وارد میدان شده‌اند.

به گفته "جمال ایتانی" شهردار بیروت، دیگر شرکت‌های طرف قرارداد با شهرداری بیروت نیز ناراضی هستند. شرکت مدیریت پسماند "رامکو" که قراردادی 14 میلیون دلاری را با شهرداری بیروت امضا کرده یکی از آنهاست.

14 میلیون دلار پیشین با 2 میلیون دلار کنونی در لبنان برابری می‌کند.

مقام ناشناس شهری در این باره می‌گوید: هر از گاهی رامکو (شرکت مدیریت زباله و مدیریت پسماند) تهدید می‌کند که کار را تا زمان تنظیم مجدد هزینه‌ها متوقف خواهد کرد.

بسیاری نگران تکرار بحران زباله بیروت در سال 2015 هستند. در آن زمان بسته شدن سایت دفن زباله منجر به تلنبار آن در خیابان‌های بیروت شد. کمی بعد خشم عمومی از تلنبار زباله‌ها در بیروت افزایش یافت و یکی از بزرگترین تظاهرات‌های ضد دولتی سال های اخیر لبنان را شکل داد.

به سمت ورشکستگی

مناقصه برای احیاءِ خیابان‌های بیروت نیز طرفداری ندارد و رانندگان حرفه‌ای را ناامید کرده است.

احمد راننده 32 ساله مینی‌بوس در این باره گفت: چاله‌های مرکز بیروت ناراحت‌کننده هستند. هر وقت از روی آنها رد می‌شوم، خودرو فرسوده می‌شود.

چراغ راهنمایی رانندگی شکسته در بیروت / عکس: خبرگزاری فرانسه

"جاد ثابت" رئیس سندیکای مهندسان در این باره گفت که شرکت‌های خصوصی علاقه‌ای به امضای قرارداد با موسسات دولتی آن هم با واحد پول لبنان ندارند.

او گفت: مردم نمی خواهند برای ضرر ثبت نام کنند.

این مقام شهرداری بیروت گفت که بیروت تنها 800 میلیارد لیره لبنان بودجه دارد (این مبلغ به صورت رسمی معادل 530 میلیون دلار و در بازار آزاد حدود 64 میلیون دلار برآورد می‌شود).

از این بودجه سالانه 300 میلیارد لیره لبنان برای حقوق و سایر هزینه‌های جاری هزینه می‌شود.

شهرداری بیروت همچنین به شرکت و پیمانکار برق دولتی نیز 27 میلیارد لیره بدهی معوقه دارد. این بدهی، مبالغ پرداخت نشده مقامات شهرداری به شرکت برق در 15 سال گذشته محسوب می‌شود.

از سوی دیگر، درآمدهای شهرداری بیروت از منابع اصلی‌اش مانند "جواز ساختمان سازی" به شدت کاهش یافته است.

مقام شهرداری بیروت در این باره گفت: ساخت و ساز متوقف شده است.

این مقام مسئول گفت: تنها 4 پروانه ساخت در سال 2020 صادر شده است. این درحالیست که در سال‌های گذشته ده‌ها پروانه ساخت از سوی شهرداری صادر می‌شد.

وی افزود: اگر شرایط این گونه بماند شهرداری قطعا به سمت ورشکستگی پیش می‌رود. دقیقا مانند کشور.

اتهامات فساد

منتقدان ادعا می‌کنندکه سال هاست شهرداری بیروت با سوء مدیریت و فساد درگیر است و معمولا عملکرد درستی ندارد.

"ثابت" رئیس سندیکای مهندسان در این باره گفت: شهرداری پیش از بحران انفجار بیروت یا بحران مالی نیز ناکارآمد بوده است. وی افزود: پیشتر در این سازمان پروژه‌هایی با بودجه خارجی نیز عملیاتی نشده‌اند.

یک فرد آشنا با شهرداری در این باره گفت: اغلب اوقات پیمانکاران خاص و از قبل مشخص شده مناقصات شهرداری را از آن خود می‌کنند.

در سال 2019 شهرداری بیروت به فساد مالی در باره پروژه پارکومترهای شهر متهم شد. قرار بود درآمد ناشی از پارکومترها صرف تعمیر و حفاظت از چراغ‌های راهنمایی و رانندگی و شهری شوند اما شهرداری اعلام کرد که سال‌هاست از محل پارکومترها درآمدی نداشته است.

در میان گمانه‌زنی‌ها که آیا درآمد حاصل از پارکومتر مورد استفاده قرار گرفته یا خیر، معترضان استفاده از پارکومترها را متوقف کردند. از آن زمان تا کنون پارکومترها دیگر کار نمی کنند و نگهداری و احیاءِ چراغ های راهنمایی و رانندگی نیز متوقف شده است.

شهردار بیروت با رد اتهامات سوء استفاده و ناکارآمدی گفت: بسیاری از برنامه‌ها به دلیل "بروکراسی طاقت فرسا" و کاهش سریع نرخ ارز عملیاتی نشده است.

وی افزود: ما نتوانسیم پروژه‌ها را به پایان برسانیم.

"الیسا بو دارقام" در داخل یک مغازه خلوت کیف فروشی گفت که شهرش به مکانی "غمگین"، نا به سامان و ناتوان تبدیل شده است.

این فروشنده 49 ساله گفت: "همه مسئول این شرایط هستند. مردم، وزرا، شهرداری و پارلمان".