بی بی سی در گزارشی به شرایط پاکستان کرونا زده و چالش‌های مردم آن پرداخته و از راهکارهای کارشناسان برای مهار ویروس و روند واکسیناسیون در این کشور می‌گوید.

برای "مهوش بهاتی" انتخاب یک آزمایشگاه خصوصی آخرین چاره برای تزریق واکسن کرونا محسوب می‌شد.

"مهوش بهاتی" یکی از پاکستانی‌های خوش‌شانسی است که موفق به تزریق واکسن کرونا شده است/ عکس: COURTESY MAHWISH BHATTI

این زن 35 ساله پاکستانی ساکن لاهور در این باره به بی‌بی‌سی گفت:"من ناامید و وحشت زده بودم". مادرم در انتظار دریافت دوز دوم واکسن کرونا بود و من فکر کردم که هرگز نوبت به من نمی‌رسد. به خودم گفتم هر واکسنی را که بتوانم می‌خرم".

"بهاتی" که اخیرا کارش را از دست داده مجبور شد تا 1200 روپیه (78 دلار- 56 پوند) از پس اندازش را برای تزریق واکسن "اسپوتنیک وی" روسی به یک آزمایشگاه خصوصی بپردازد. وی با خنده می گوید: من یک واکسن به خودم کوبیدم و یک ضربه به کیف پولم".

احتمالا این تصمیم یکی از بهترین انتخاب های بهاتی باشد. بهاتی اکنون یکی از 2 درصد پاکستانی‌هایی است که واکسن دریافت کرده. او توانسته با پرداخت هزینه‌ای زیاد صف طولانی برای رسیدن به نوبتش را دور بزند.

نمودار شمار مبتلایان کرونایی پاکستان به سمت بالا اوج گرفته و در هفته گذشته رکورد جدیدی از شمار بیماران و جانباختگان به ثبت رسیده است. سوزاندن جنازه بیماران کووید-19 در هند یعنی آن سوی مرزهای پاکستان در مقیاسی گسترده ادامه دارد و خبر از تسریع شیوع بیماری می دهد.

در حال حاضر پاکستان شاهد افزایش شمار مبتلایان است. این کشور در هفته اول ماه مارس (اواسط اسفند) از شناسایی 16 هزار مبتلا خبر داد. این میزان در فرودین به بیش از 140 هزار نفر رسید. پاکستان همچنین در ماه گذشته میلادی از جان باختن 3 هزار نفر خبر داده و آوریل 2021 را بدترین ماه کرونایی پس از شیوع همه‌گیری از سال گذشته خوانده است.

منبع: دانشگاه جان هاپکینز/ تاریخ: 29 آوریل

جدول شمار مبتلایان و جان باختگان در پاکستان

داده‌های رسمی نشان می‌دهد که 93 درصد ظرفیت تخت‌های بیمارستانی در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌های بزرگ دولتی و خصوصی لاهور در 28 آوریل پر شده و 80 درصد تخت‌های بیمارستانی، دستگاه‌های اکسیژن و تهویه برخی از شهرهای بزرگ مانند پنجاب اشغالند.

در صورت ادامه این روند و افزایش شمار مبتلایان، پاکستان با مشکلات بیشتری خواهد شد. "اسد عمر" وزیر دارایی و برنامه‌ریزی دولت پاکستان در این باره گفت که کشورش در حال حاضر از 90 درصد دستگاه‌های اکسیژن و 80 درصد توان سیستم بهداشت خود استفاده می‌کند.

"عمران خان" نخست وزیر پاکستان با اشاره به اینکه برای هر 963 نفر یک دکتر در پاکستان وجود دارد هشدار داده که این روند می‌تواند به سمت فاجعه پیش رود.

چگونه پاکستان به اینجا رسید؟

"اسد عمر" وزیر دارایی و برنامه‌ریزی دولت در هفته دوم ماه مارس تائید کرد که یکی از کلیدی‌ترین عواملی که باعث رسیدن پاکستان به این مرحله شد، ورود نوع انگلیسی ویروس به پاکستان بود. او کمی بعد اعلام کرد که نوع انگلیسی خطرناک تر از نوع اصلی ویروس کرونا است.

با این حال به نظر می رسد ورود این ویروس در کنار "بی توجهی" مردم به شیوع بیماری کمک کرده است.

"سمی جمالی" مدیر مرکز "تحصیلات تکمیلی پزشکی جناح" (JPMC) به عنوان یکی از بزرگترین مراکز درمان کراچی می‌گوید: "پس از شیوع موج دوم مردم فکر کردند که کرونا دیگر تمام شده است".

وی افزود: پس از موج دوم افراد به ندرت از استانداردهای کرونایی مانند ماسک یا حفظ فاصله اجتماعی پیروی کردند. حتی در بیمارستان‌ها نیز این موارد رعایت نمی‌شدند. مردم اصلا احتیاط نکردند.

پاکستان از شیوع موج‌های اول و دوم کرونا آسیب چندانی ندید. اولین موج در ماه اردیبهشت و خرداد 1399 (می و ژوئن) سال گذشته (2020) اتفاق افتاده و سریعا فروکش کرد. موج دوم نیز از اواخر شهریور گذشته تا اوایل اسفند اوج گرفت.

از فوریه سال 2020 تا کنون بیش از 800 هزار نفر در این کشور مبتلا شده‌اند و در 14 ماهه گذشته نیز بیش از 17 هزار نفر به دلیل ابتلا به کرونا جان باخته اند. اما در کشور 216 میلیون نفری این تعداد چندان هم زیاد محسوب نمی‌شود.

هنوز کسی مطمئن نیست که چرا پاکستان در مراحل اولیه شیوع کرونا تا این حد از آسیب اولیه در امان ماند. دکتر "جمالی" "شانس" را در این میان موثر می‌داند اما برخی دیگر عقاید متفاوتی دارند.

برخی از مسلمانان در یکی از خیابان‌های شهر "راولپندی" پاکستان در کنار هم افطار می‌کنند و افراد در گروه‌های بزرگ همچنان در حال دور همی هستند/ عکس: خبرگزاری فرانسه

"سید فیصل محمود" رئیس بخش بیماری‌های عفونی در بخش بیمارستان "آقا خان" کراچی در این باره گفت: "اگر صادقانه بگویم هنوز مطمئن نیستم که چرا موج اول تا این حد کوتاه و ملایم بود".

وی افزود: ممکن است دلیل این موضوع قرنطینه و تعطیلات سراسری اعمال شده در کنار عوامل دیگر باشد.

اما "عمران خان" نخست وزیر علاقه ای به دور دیگر قرنطینه و تعطیلات سراسری ندارد و اعلام کرده تمایل اقدامی ندارد که طبقه کارگر یا روز مزد بگیران را به دردسر بیاندازد.

با این حال وی گفته است که اگر شرایط مانند هندوستان شود، امکان بازگشت به قرنطینه و تعطیلات سراسری وجود دارد.

پس از یک تعطیلات سراسری 2 هفته‌ای در اسفند گذشته، پاکستان به صورت استانی و منطقه‌ای مسئولیت تعطیلات و قرنطینه‌ را به دست گرفت و بیشترین تعطیلات در مناطق ویروس زده اجرایی شد. کارشناسان نیز به اثربخشی این روش شک دارند و هنوز در مورد آن قانع نشده‌اند.

برای دکتر جمالی به تاخیرانداختن تعطیلات سراسری با وجود اقداماتی مانند تعطیلی مدراس، بیرون‌بر کردن رستوران ها و فراخواندن ارتش برای استفاده از ماسک همچنان غیرقابل قبول است.

وی افزود: به نظر من اقدامات سختگیرانه بیشتری باید انجام شود. آنها باید به دنبال قرنطینه سراسری بروند و سختگیرانه به نظارت بر آن بپردازند زیرا مردم بدبین و سرکش شده‌اند.

دکتر "نسیم علی شیخ" یکی از مسئولان در بیمارستان "حمید لطیف" لاهور در این باره گفت: ما هنوز دورهمی‌هایی مانند عروسی که منجر به شیوع بیشتر بیماری می شود را متوقف نکرده‌ایم.

او افزود: با نزدیک شدن به عید فطر توده‌های مردم همچنان در خیابان‌ها هستند و هیچ کس از محتاطانه عمل نمی‌کند. "علی شیخ" گفت: وضع قوانین کافی نیست و نظارت بر اجرای آنها برای غلبه بر فاجعه‌ای قریب الوقوع ضروری است.

البته راه دیگری نیز برای مهار ویروس وجود دارد: واکسیناسیون

به نظر می‌رسد پاکستان از برنامه واکسیناسیون خود بسیار عقب است و از آن فاصله دارد. مقامات پاکستان پیشتر اعلام کرده بودند که بیش از نیمی از جمعیت بزرگسال خود را تا پایان سال جاری میلادی واکسینه می‌کنند.

به گفته "فیصل سلطان" دستیار ویژه نخست‌وزیر پاکستان در امور سلامت از زمان شروع واکسیناسیون در 14 بهمن 1399 (2 فوریه 2021) بیش از 2 میلیون دوز واکسن تزریق شده است.

تجمع مردم برای تزیق واکسن در یک مرکز بهداشت در کراچی/ عکس: رویترز

"سلطان" در این باره گفت: تا کنون بیش از 18 میلیون دوز واکسن کرونا تهیه شده و تنها 5 میلیون دوز از واکسن به دست پاکستان رسیده است. براساس داده‌های مرکز تحقیقات و نوآوری "بهداشت جهانی دوک" پاکستان در مراحل اولیه به 86 میلیون دوز واکسن نیاز دارد.

واحد اطلاعات اکونومیست در گزارش خود اعلام کرده است که پاکستان در اوایل سال 2023 به واکسیناسیون گسترده دست خواهد یافت و می‌تواند 60 تا 70 درصد از جمعیت بزرگسال خود را واکسینه کند.