عصر ایران؛ سید حسن حسینی*- با بحران جهانی کرونا ضعف کشورها در مدیریت کرونا مشخص شد. کشورهای توسعه یافته به دلیل وجود زیرساخت‌های قوی اعم از بهداشتی و سلامت آسیب کمتری در مواجهه با این پاندمی دیدند ولی کشورهای در حال توسعه با آسیب بیشتری مواجه شدند.

زیرساخت‌های کشور افراد را به خدمات متصل و کیفیت زندگی را حفظ می‌کند و بهره‌وری اقتصادی را افزایش می‌دهد که اکنون همه آنها توسط ویروس کرونا تهدید می‌شوند. تا‌ثیر همه‌گیری همچنان نامشخص است، اما ما می‌دانیم که این بار به خصوص برای کشورهای در حال توسعه سنگین خواهد بود. پس از پایان مرحله حاد بحران، دولت‌ها برای تسریع بهبود اقتصادی، ایجاد شغل، کاهش فقر و تحریک سرمایه‌گذاری‌های تولیدی بیش از هر زمان دیگری به زیرساخت‌ها احتیاج دارند.

شکاف تامین مالی چندین تریلیون دلاری

شکاف تا‌مین مالی چند هزار میلیارد دلاری وجود دارد که با ترکیب این چالش‌ها، اکثر دولت‌ها حتی منابع عمومی کمتری برای سرمایه‌گذاری پس از بحران خواهند داشت و بسیج بخش خصوصی بر تا‌مین مالی پروژه‌ها بیش از هر زمان دیگری ضروری خواهد بود.

اتفاق نظر کلی در مورد نیاز به منابع بیشتر برای زیرساخت وجود دارد.

بانک جهانی تخمین می‌زند که کشورهای در حال توسعه برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار (SDG) مربوط به زیرساخت‌ها و ادامه مسیر برای محدود کردن تغییرات آب و هوایی بیش از ۲ درجه سانتیگراد، نیاز به سرمایه‌گذاری حدود ۵/ ۴ درصد از تولید ناخالص داخلی دارند.

مطالعات Gub’s Global Infrastructure Hub وابسته به سازمان ملل متحد و موسسه مک کنزی تا‌یید می‌کنند که شکاف تا‌مین مالی زیرساخت‌ها بسیار زیاد است و چندین برابر تریلیون در سال است.

اکثر دولت‌ها به سادگی منابع مورد نیاز برای تا‌مین کامل نیازهای زیرساختی خود را ندارند که این امر مشارکت بخش خصوصی را ضروری می‌کند.

با این حال؛ شکاف تا‌مین مالی همچنان پابرجاست، حتی اگر فرض کنیم بیش از ۱۰۰ تریلیون دلار توسط صندوق‌های بازنشستگی، صندوق‌های توسعه ملی کشورها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و سایر سرمایه‌گذاران نهادی سرمایه‌گذاری شود.

تجربه نگارنده در بخش دولتی وخصوصی نشان داده است در کشور ما همیشه به جای استفاده از فرصت های پیش آمده معمولا اول مخالفت انجام می شود که البته به دلیل ذینفعان موجود بعد از مدتی پذیرفته می شود،که این فرایند عملا در بهترین شرایط 15 سال طول می کشد که در نتیجه آن فرصت های اقتصادی و سرمایه گذاری در این حوزه از بین رفته است .

دولت های مختلف در دنیا نیز در برابر این تکنولوژی مقاومت کرده و برخی که با واقعیت های آن مواجه شدند به دنبال بهره گیری از این تکنولوژی هستند. نمونه این مورد را می توان بانک مرکزی چین ذکر کرد که به دنبال انتشار ارز دیجیتال یوان است.

اگر ایران می خواست در شرایط تحریم نسبت به تامین مالی بین المللی اقدام کند عملا هیچ راهی وجود نداشت ولی بلاکچین آمده است تا ماهیت سرمایه گذاری، تامین مالی ، بانکداری، تخصیص منابع از صاحبان سرمایه را متحول کند.

انتشار اوراق ارزی در بستر بلاکچین

تحریم ها مهمترین مشکل اعتبار سنجی برای انتشار اوراق ارزی توسط موسسات اعتبار سنجی مثل اس اند پی، مودی، فیتچ بود که به خاطر آن ایران را وارد اعتبارسنجی نمی کردند. اگر چه ما نتوانستیم در دوران تحریم اوراق ارزی منتشر کنیم اما الان با بهره گیری از این تکنولوژی می توانیم اوراق ارزی دیجیتال منتشر کنیم.

هزینه های انتشار اوراق ارزی

هزینه پذیره نویسی برای اوراق ارزی دیجیتال (Digital Bond Underwriting ) در کشور آمریکا ۷ درصد کل حجم تامین مالی است ولی در کشور ژاپن این هزینه ۸ درصد است. به این معنی که اگر شما می‌خواهید ۱۰۰ میلیون دلار تأمین مالی کنید، ۷ میلیون دلار هزینه مالی جهت پذیره نویسی باید پرداخت کنید. برای معاملاتی کمتر از ۱۰۰ میلیون دلار هزینه در آمریکا ۹ تا ۱۱ درصد است.

هزینه پذیره نویسی برای ۱۰ شرکت تقریباً معادل یک شرکت است به عنوان مثال اگر می خواهیم 10 شرکت 100 میلیون دلاری را به مبلغ یک میلیارد دلار در بازارهای بین المللی اوراقی منتشر نماییم 100 میلیون دلار هزینه پذیره نویسی اوراق می شود.

موسسه حسابرسی PWC پیش بینی کرد هزینه‌های دیگری شامل هزینه‌های قانونی، هزینه‌های حسابرسی خارجی، هزینه ثبت، هزینه پذیره نویسی در بورس، هزینه‌های بازاریابی، هزینه مربوط به نیروی انسانی و هزینه آماده کردن پلتفرم هم برای پذیره نویسی اوراق ارزی دیجیتال وجود دارد.

توکنزاسیون (Tokenization) که به عنوان جایگزینی برای اوراق بهادار سازی (Securitization) است، هزینه واسطه مالی، قانونی و حاکمیتی را حذف می‌کند. این هزینه‌ها به مراتب در مقایسه با روش های دیگر تامین مالی پایین‌تر است و هزینه‌های آن بستگی به ساختار و پلتفرمی دارد که برای توکنزاسیون نیاز است.

*دکترای فاینانس؛ مشاور بلاکچین و تامین مالی بین الملل