آمار رسمی جهانی فوتی های کرونا به مرز 4.5 میلیون نفر نزدیک می شود و هر روز به طور متوسط و میانگین 10 هزار نفر بر آمار جهانی فوتی های کرونا اضافه می شود، این در حالی است که طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی برای به دست آوردن آمار واقعی مرگ و میرهای کرونا احتمالا این رقم را باید در عددی دیگر که گاه حتی تا 3 برابر هم گفته شده، ضرب کرد و به عدد واقعی رسید.

"سمیر اسما" دستیار مدیرکل سازمان جهانی بهداشت در اردیبهشت 1400 و در مصاحبه ای با خبرنگاران گفته است:" آمار کلی فوتی‌ها دستکم دو یا سه برابر بیش از آنچه رسماً اعلام شده، است."

او در توجیه این اختلاف آمار گفته برای به دست آوردن آمار واقعی فوتی های ناشی از همه گیری باید مرگ و میرهای غیرمستقیم ناشی از همه گیری از جمله بیماران خاصی که برای مداوای خود به بیمارستان ها مراجعه نکرده اند را هم اضافه کرد.

برآورد و مطالعه اخیر دانشگاه واشنگتن هم حاکی از شکاف بین آمار رسمی فوتی ها و آمار واقعی است و این عدد بین 2 تا 3 برابر آمار رسمی می شود. طبق برآورد این مطالعه، روزانه به طور متوسط 30 هزار نفر در جهان بر اثر ابتلا به ویروس کرونا جان می بازند در حالی که بر اساس آمارهای سازمان بهداشت جهانی که نتیجه جمع بندی آمارهای رسمی دولت هاست، روزانه حدود 10 هزار کرونایی در جهان جان می بازند.

تخمین 4 ماه پیش دانشگاه واشنگتن درباره فاصله آمار واقعی با آمار رسمی فوتی های کرونا در کشورهای مختلف دنیا

سیستم کنونی اعلام آمار رسمی فوتی های کرونا بدین گونه است که نظام های بهداشتی کشورهای مختلف دنیا روزانه ارقام رسمی فوتی های خود را اعلام رسمی می کنند و سازمان بهداشت جهانی این اعداد اعلامی را جمع زده و آمار کلی روزانه را به روز می کند.

حتی خود سازمان بهداشت جهانی اذعان داشته که آمار رسمی فوتی های کرونا واقعی نیست و برای یافتن آمار واقعی باید داده های مختلف مبنی بر تاثیرات غیرمستقیم همه گیری کرونا بر افزایش مرگ و میرهای ثبت شده در کشورهای مختلف دنیا را تحلیل و بررسی کرد و پس از کسر میانگین فوتی های روزانه یا سالانه کشورها از آمار رسمی می توان به عددی دست یافت که احتمالا عدد واقعی مرگ و میرهای ناشی از کروناست.

این مساله حتی در کشورهایی پیشرفته و با اقتصادهای پیشرو نیز صادق است و طبق تخمین ها در کشورهایی چون ایالات متحده آمریکا و بریتانیا نیز آمار واقعی فوتی های کرونا احتمالا 30 تا 40 درصد بیشتر از موارد رسمی است.

در بسیاری از کشورهای حوزه های مدیترانه شرقی، آفریقا و مرکز و جنوب آسیا هم اطمینان چندانی به واقعی بودن آمارهای رسمی اعلام شده درباره فوتی های کرونا نمی توان داشت چرا که حتی در وضعیت عادی اوضاع دهها کشور در این منطقه از جمله کشورهایی چون یمن، عراق، سوریه، افغانستان، سومالی، کنگو، و... به دلیل جنگ داخلی و پدیده دولت های ورشکسته و اوضاع نابسامان داخلی و یا فقر شدید و کمبود امکانات بهداشتی و پزشکی به قدری نابسامان است که مساله کرونا شاید برای گروهی از این کشورها در رده چهارم یا پنجم اولویت های اصلی نیز نباشد.

در بسیاری از این کشورها هیچ خبری از واکسیناسیون عمومی، رعایت موازین و پروتکل های بهداشتی و حساسیت افکار عمومی در پیگیری روزانه آمار فوتی های کرونا و.. وجود ندارد در حالی که ویروس کرونا به دلیل رفت و آمدها و ارتباطات انسانی از طریق دستگاه فوقانی تنفسی انسان ها به راحتی مرزها را درمی نوردد و مرز ومحدوده نمی شناسد و بسیار بعید است که در نقطه ای از دنیا نشانی از ویروس و تاثیرات مخرب آن بر سلامت انسان ها نتوان یافت.

مضاف بر آن از وضعیت برخی از کشورها همچون کره شمالی هیچ داده و اطلاعات رسمی بیرون نمی آید و به دلیل ارتباطات نزدیک این کشور با چین می توان حدس زد ویروس کرونا از خیلی وقت پیش به کره شمالی راه یافته و در حال قربانی گرفتن باشد در حالی که دولت پیونگ یانگ هیچ آماری از وضعیت همه گیری ویروس کرونا در این کشور به بیرون نمی دهد.

از سوی دیگر در حالی که هنوز درباره منشا ویروس کرونا یک جنگ رسانه ای و روانی اتهام زنی (blame game) بین چین و کشورهای غربی در جریان است و معلوم نیست منشا اولیه و زمان پخش ویروس کرونا از چه زمانی بوده اما طی 18 ماه گذشته شواهد و دلایل غیرقابل انکاری به دست آمده که این ویروس ماه ها پیش از آنکه در شهر ووهان چین تبدیل به یک بحران اساسی شود در کشورهای مختلف دنیا از جمله اروپا و به طور مشخص ایتالیا چرخش داشته و تحت لوای آنفلوآنزی فصلی در حال درو کردن جان انسان ها بوده است.

رسانه های جهانی طی ماه های گذشته روایت های مختلفی درباره ردپای بیمار صفر کرونا هفته ها پیش از اعلام رسمی آن در چین در برخی کشورها از جمله ایتالیا و اسپانیا روایت کرده اند و همین مساله بر پیچیدگی مساله افزوده است.

هنوز سازمان بهداشت جهانی نتوانسته به ابهام جامعه جهانی درباره سرمنشا ویروس کرونا جوابی قاطع و قطعی بدهد و دولت چین هم پس از یک بار همکاری با هیات بازرسان سازمان بهداشت جهانی در بازرسی از چین در بهمن ماه 1399 ، در پاسخ به درخواست های جدید آنها برای بازرسی مجدد از آزمایشگاه ویروس شناسی ووهان، جواب رد داده است.

در مقابل دولت چین کشورهای غربی را متهم به سیاسی کاری درباره کرونا می داند و خود را قربانی ویروس کرونا معرفی می کند. از نظر رسانه های چینی منشا اصلی ویروس کرونا را نه در این کشور بلکه باید احتمالا در کشورهای اروپایی و یا ایالات متحده آمریکا جستجو کرد.

سوزاندن اجساد فوتی های کرونا در شهر دهلی هند/ عکس آرشیوی/ آسوشیتدپرس

درباره آمار رسمی چین هم جای سوال و تردیدهای اساسی وجود دارد و اینکه آمار فوتی های ویروس در پاییز و زمستان سال 2019 (1398) در شهر ووهان و احتمالا دیگر شهرهای چین چقدر بوده است؟ مجله اکونومیست در خرداد ماه گذشته در گزارشی آمار فوتی های کرونا در شهر 11 میلیونی ووهان را بسیار بیشتر از ارقام رسمی اعلام شده دولت چین دانسته است. اینکه چطور این ویروس بسیار مسری و جهش های جدید آن طی 1 سال و چند ماه گذشته نتوانسته تغییری در آمار فوتی های کرونا در چین بدهد برای ناظران جهانی عجیب به نظر می رسد.

چین پرجمعیت ترین کشوردنیاست و 20 درصد از جمعیت جهان را در خود جای داده است و به همین خاطر آمار فوتی ها در این کشور می تواند در تغییر عدد کلی آمار جهانی فوتی های کرونا تاثیرگذار باشد.

برخی ناظران معتقدند آمار واقعی مرگ و میر کرونا در چین از سوی دولت کمونیستی پکن کتمان می شود و احتمالا رقم واقعی مرگ و میرهای کرونایی چین چند ده برابر رقم رسمی 4600 نفری اعلام شده است.

از سوی دیگر درباره آمار اعلامی بسیاری از دیگر کشورها نیز همچون چین شک و تردیدهای جدی وجود دارد. مساله انتشار ویروس کرونا به دلیل اینکه از ابتدا با جنگ رسانه ای و اتهام زنی کشورهای غربی به چین آغاز شد هنوز سویه سیاسی خود را برای بسیاری از کشورها حفظ کرده است و کشورها درباره ارایه آمار واقعی مرگ و میرهای خود ملاحظات سیاسی و پیامدهای اقتصادی را در نظر می گیرند و یا با کاستن از آمار رسمی کرونا با شگردهایی چون ثبت علل متفاوت مرگ در پرونده های بیماران سالمند فوت شده، تلاش می کنند اوضاع کشور خود را بهتر از آنچه که هست نشان دهند و این یک مسابقه جهانی شده است.

با جمع بندی همه این عوامل برخی ناظران معتقدند برای رسیدن به آمار واقعی فوتی های کرونا در جهان باید به طور دقیق آمارهای ثبت احوال کشورها را در 5 سال اخیر در اختیار داشت و آمار فوتی های 18 ماه گذشته را با رقم میانگین 3 سال قبل از آن مقایسه کرد و عدد اختلافی احتمالا آمار واقعی مرگ و میر ناشی از کرونا باشد.

از سوی دیگر گروهی از ناظران معتقدند بسیاری از فوتی های کرونا در 2 سال پیش با موج همه گیری آنفلوآنزا در پاییز و زمستان 2019 (1398) مخلوط و به نام فوتی های ناشی از انفلوآنزای فصلی ثبت شده اند و برای همین باید آمار تلفات همه گیری فصلی آنفلوآنزا در کشورهای مختلف در سال های گذشته (قبل از 2019) را با آمار پاییز و زمستان 1398 مقایسه کرد و به عددی تخمینی دست یافت و این عدد را هم به آمار جهانی فوتی های کرونا افزود.

در هر صورت و بر اساس تخمین های مختلف آنچه مسلم است اینکه آمار واقعی فوتی های کرونا بیشتر از آماررسمی است که از سوی سازمان بهداشت جهانی اعلام می شود و این سازمان خود نیز به معذوراتش درباره استخراج آمار واقعی فوتی های کرونا اذعان و اعتراف کرده است.

دفن فوتی های کرونا در مکزیک/ اکتبر 2020/ آسوشیتدپرس

حال جای جواب این سوال می ماند که آمار واقعی با توجه قرار دادن همه عوامل و فاکتورهای برشمرده شده روی چه عددی قرار می گیرد. در صورتی که به تخمین دانشگاه واشنگتن اعتماد کنیم باید آمار واقعی را بین 2 تا 3 برابر آمار جهانی حساب کنیم که در آستانه پاییز سال 2021 روی عددی بین 10 تا 15 میلیون نفر می ایستد و این در حالی است که هنوز بنا به اعلام سازمان بهداشت جهانی جهان در مراحل ابتدایی پاندمی کرونا و نه در پیک آن، قرار دارد.