کالبد شکافی رأی ممتنع ایران به قطعنامۀ تجاوز روسیه/ کنار آفریقایی‌ها وآسیایی‌ها نه اروپایی‌ها

در پی موضع حمایت از «توقف جنگ» بیم حمایت از روسیه رفع شد و ایران رأی ممتنع داد. مثل همسایگانی چون عراق و ارمنستان و پاکستان و مهم‌تر از همه مانند هند.

عصر ایران؛ مهرداد خدیر- هر چند رأی ممتنع ایران به قطعنامۀ مجمع عمومی سازمان ملل متحد علیه «تجاوز» روسیه به اوکراین، برای مخالفان این حمله راضی‌کننده نیست اما نباید فراموش کرد که با توجه به توصیف این حمله به عنوان «عملیات ویژه» در صدا و سیما در روزهای اول و تماس تلفنی ابراهیم رییسی با ولادیمیر پوتین «برای آگاهی از تحولات» و نه «حمایت از توقف جنگ» یا اعلام آمادگی برای میانجی‌گری، همین که رأی مخالف داده نشد، قابل توجه است.

به جز خود روسیه که طبعاً رأی مخالف داد (و قطعنامۀ شورای امنیت را هم با توجه به حق وتو و همین رأی مخالف، قفل کرد) و بلاروس که عملا پیرو مطلق مسکوست (و پوتین، اوکراین را دارد تنبیه می کند چون مثل بلاروس نیست)تنها سه کشور سوریه، کرۀ شمالی و اریتره رأی مخالف دادند یعنی روسیه را متجاوز نشناختند.

دربارۀ سوریه نیاز به توضیح نیست چون روس‌ها را برادر بزرگ و ناجی و حامی خود می‌دانند و بشار اسد که خود طعم جنگ و تجاوز را چشیده نه تنها این حمله را تقبیح نکرده بلکه در راستای خدمت به عدالت و انسانیت دانسته است؛ تعبیری که خود پوتین هم البته به کار نبرده است!

رأی مخالف کرۀ شمالی به قطعنامۀ متجاوز خواندن روسیه اما از این جهت شگفتی‌آور بود که چشم پیونگ‌یانگ معمولا به پکن است حال آن که پکن مطابق گزارش اولیه در رأی گیری شرکت نکرد و بر پایۀ گزارش های بعدی رأی ممتنع داد چون بحث جدایی طلبی در میان بود و چین نسبت به این موضوع در جاهای دیگر هم حساس است.

اریتره هم تنها آفریقایی مخالف بود. آفریقایی‌های دیگر هم البته رأی مثبت ندادند و ترجیح دادند رأی ممتنع بدهند: زیمبابوه، سنگال، آفریقای جنوبی، آفریقای مرکزی، سودان، سودان جنوبی، اوگاندا، تانزانیا، موزامبیک، آنگولا،الجزایر، کنگو و نامی‌بیا.

اگر با مشاهدۀ این نام‌ها روی ترش خواهید کرد که ایران با تمدن 6 هزار ساله و جمهوری اسلامی با شعار «نه شرقی نه غربی» کنار آنگولا و اوگاندا قرار گرفته و رأی ممتنع داده باید یادآور شد: عجله نکنید! چون:

اولاً بیم آن می‌رفت که روسیه‌ستایان چنان جو‌گیر شوند که رأی مخالف بدهند چون در روزهای اول نمی‌گفتند حمله یا تجاوز بلکه از تعبیر «عملیات ویژه» استفاده می‌شد.

ثانیاً درست است که آفریقایی‌ها مثل ایران رأی ممتنع دادند ولی آسیایی‌های پیرامون ما هم که از این خرس وحشی می‌ترسند یا با آن روابط نزدیک دارند رأی ممتنع دادند حتی هند که متحد آمریکاست.

بنا‌براین می‌توان گفت ایران مثل عراق، ارمنستان، تاجیکستان، قرقیزستان و پاکستان رأی ممتنع داد.

این که ارمنستان با شناسۀ مسیحیت شرقی هم حاضر نشد با روسیۀ مدعی مرکزیت مسیحیت ارتدوکس همراهی کند یک شکست کامل برای دیپلماسی پوتین به حساب می‌آید و خجالت‌آورتر برای پوتین رأی صربستان بود که علیه روسیه و به نفع قطعنامه رأی داد (متجاوز شناخت).

حتی کوبا، ونزویلا، السالوادور و بولیوی که دوستان روسیه‌اند مثل ایران رأی ممتنع دادند در حالی که تصور می‌شد به خاطر روابط نزدیک مادورو با پوتین موضع او مثل بشار اسد و کیمِ کرۀ‌شمالی باشد.

بنا‌بر‌این نگران‌کننده‌ترین اتفاق این بود که به خاطر دیپلماسی ضعیف دولت ابراهیم رییسی در روزهای اولیه، ایران مثل 5 کشور رأی بدهد -روسیه را متجاوز نشناسد- اما خوش‌بختانه با موضع صریح رهبری در روز عید مبعث و اعلام حمایت از «توقف جنگ» این خطر رفع شد و ایران رأی ممتنع داد مثل همسایگانی چون عراق و ارمنستان و پاکستان و مهم‌تر از همه مانند هند.

نگاه بدبینانه این است که رأی ممتنع را در کنار آفریقایی‌هایی قرار دهیم که به صورت سنتی ملاحظۀ روسیه را دارند و نگاه خوش‌بینانه این که ذوق کنیم با این چینش و گرایش و تغییر دولت و نگاه به شرق در کنار کره شمالی و اریتره و سوریه و بلاروس قرار نگرفتیم.

واقع‌بینانه اما همان است که گفته شد. رأی ممتنع داده شد مثل همسایه‌ها و البته نه در کنار 141 کشور جهان و غالبا اروپایی و آمریکایی که رأی مثبت دادند و روسیه را متجاوز شناختند و محکوم کردند.

یادمان باشد حتی صربستان و کوبا و ونزوئلا از رأی مخالف با قطعنامه خودداری کردند چون در این صورت نام رهبران‌شان در کنار بشار اسد و لوشانکو و کیم جونگ اون قرار می‌گرفت!

اگرچه روسیۀ کنونی خود را میراث‌دار روسیه تزاری می‌داند نه اتحاد شوروی اما روزگاری ایران هم المپیک مسکو (1980) را در کنار امریکا و اروپا تحریم کرد (به خاطر اشغال افغانستان) و هم المپیک لُس‌آنجلس (1984) را در کنار اتحاد شوروی و طفلک رضا سوخته‌سرایی و برادران محبی که دو المپیک و مدال‌هایی حتمی را از دست دادند؛ کمتر کشوری در دنیا یافت می‌شد که هر دو المپیک را تحریم کند. یک بار همراه غرب علیه شوروی و بار دیگر همراه اردوگاه شوروی علیه آمریکا. سه کشتی‌گیر برجسته بیش از هر ایرانی دیگری برای اجرای سیاست «نه شرقی نه غربی» هزینه پرداختند!