مسوولان ایرانی و حق خبرنگار در حفظ هویت منبع آگاه

حق خبرنگاران در مخفی نگه داشتن هویت منابع خبری خود یکی از ابزارهای مهم رسانه و خبرنگاران در انجام وظایف حرفه ای و اخلاقی آنهاست. حفاظت از این ابزار نیز در همین راستاست.

عصرایران؛ رضا غبیشاوی - در روزهای اخیر و همزمان با اوج سیر مذاکرات هسته ای در وین، برخی رسانه ها در ایران به نقل از "منبع آگاه" خبرهای مهمی را منتشر می کنند.

منبع آگاه به منبعی گفته می شود که وجود دارد اما خبرنگار هویت او را افشا نمی کند زیرا نگران است در صورت افشا و اعلام نام منبع، ممکن است به او آسیبی برسد یا اینکه او تحت فشار قرار بگیرد و نتواند دوباره به خبرنگاران اطلاعات بدهد. این رویه ای است که در همه رسانه های حرفه ای و کشورهای توسعه یافته جهان وجود دارد و دنبال می شود.

خبرنگاران و رسانه ها برای حفاظت از منبع یا منابع خبری خود، هویت آنها را مخفی نگه می دارند و اسم آنان را اعلام نمی کنند. این نوع از منبع خبری هم معمولا به شرطی اطلاعات مهم را به رسانه و خبرنگار می دهد که اطلاعات هویتی او افشا نشود. موضوع این خبرها می تواند از موضوعات ساده تا مسائل بسیار مهم در حوزه های سیاسی یا اقتصادی باشد. به عنوان مثال افشای فساد های اداری، سیاسی و اقتصادی.

به نظر می رسد جای توجه به موضوع حق خبرنگار و رسانه در حفاظت از منبع خود در بین حاکمیت و سازمان های رسمی و حقوقی به ویژه دادگستری خالی است. یعنی خبرنگار و رسانه حق دارند منابع خبری مخفی خود را حفظ کنند و از افشای هویت آنها خودداری کنند. همچنین مقامات رسمی - حقوقی نباید به خبرنگار برای افشای منبع خود اعمال فشار کنند یا به همین دلیل او را تحت مجازات قرار دهند.

سال ها قبل و به هنگام افشای خبر تصمیم وزارت نفت برای افزایش قیمت بنزین و سهمیه بندی توسط خبرگزاری فارس، دولت وقت، اجرای این تصمیم را به دروغ، تکذیب کرد و سپس از خبرگزاری منتشر کننده خبر، شکایت کرد. در نهایت خبرنگار تحت فشار مجبور شد منبع خبر خود را افشا کند.

انتشار خبرهایی به نقل از منبع آگاه توسط شبکه پرس تی وی صداوسیما در دوره قبلی مذاکرات هسته ای (دوره ریاست جمهوری روحانی و رهبری مذاکرات توسط عراقچی) از دیگر موارد است. در آن مقطع، خبرهای پرس تی وی علیه حرکت تیم ایرانی مذاکرات بود.

حمایت از خبرنگاران برای حفظ منابع خبری خود، خودداری از افشای هویت آنها و جلوگیری از اعمال فشار نهادهای رسمی و حقوقی بر خبرنگاران و رسانه ها در این زمینه، موضوع مهم برای فعالیت خبرنگاران و رسانه ها در حفظ حقوق و منافع عمومی است.

خبرنگاران با افشای فسادهای اداری - مالی و کمک به اطلاع رسانی درباره موضوعات مهم نقش مهمی در حفظ منافع عمومی و جلوگیری از آسیب های بزرگ به منافع مردم و دولت است. بدون اطمینان بخشی به خبرنگاران و رسانه ها برای حفاظت از منابع آنها، نمی توان انتظار داشت خبرنگاران به افشای مفاسد اقتصادی، اداری و سیاسی بپردازند و اطلاعاتی را منتشر کنند که اطلاع از آن در راستای حفظ منافع عمومی است.

استفاده از منابع آگاه یا به معنی دیگر حق خبرنگاران در مخفی نگه داشتن هویت منابع خبری خود یکی از ابزارهای مهم رسانه و خبرنگاران در انجام وظایف حرفه ای و اخلاقی آنهاست. حفاظت از این ابزار نیز در همین راستاست.

اشاره به این نکته نیز اهمیت دارد که نباید میان رسانه ها در استفاده از "منبع آگاه" تبعیض قائل شد. دسته ای از رسانه ها و خبرنگاران، به راحتی از این نوع منابع استفاده کنند و دسته ای دیگر، منع شوند.