نوروزنامۀ «اطلاعات»؛ ترجیح تاریخ و فرهنگ بر سیاست

هر چند رویکرد نوروزنامه مثل خود اطلاعات پرهیز از حاشیه‌هاست اما در گفت‌و‌گو با شهردار پیشین تهران، سؤالات مهمی طرح شده است.

عصر ایران؛ سروش بامداد- شروع نوشتارهایی با عنوان «نگاهی به ویژه‌نامه‌های نوروزی مطبوعات» به سبک و سیاق نوروزهای گذشته و با «نوروزنامه» روزنامۀ اطلاعات چند سبب دارد:

نخست این‌که عنوان نوروزنامه 1401 است و اطلاعات، متولد 1304 یعنی سه سال دیگر 100 ساله می‌شود و این در کشوری که مهم‌ترین روزنامه‌ها گاه به دو و سه سال نرسیده تعطیل شده‌اند اتفاق شگرفی است.

درست است که اطلاعات نه به بخش دولتی تعلق دارد نه خصوصی وحتی عمومی چنان‌که «همشهری» است و لابد گفته خواهد شد «حکومتی» است حال آن که چنان‌که کیهان است، هم نیست که اگر بود در ماجرای تجاوز نظامی روسیه به اوکراین موضعی وارونۀ آنان نمی‌گرفت.

دوم از آن‌رو که بهار، فصل اعتدال است و اطلاعات، اعتدالی‌ترین و به این اعتبار، بهاری‌ترین و وجه سوم هم این که نوروز‌نامه بیش از آن‌که سیاسی یا اجتماعی یا اقتصادی باشد فرهنگی و ادبی و تاریخی است اگرچه هر سال دست‌کم یک مصاحبه سیاسی قابل توجه هم دارد که اگر هر نشریه دیگر انجام داده بود بی‌گمان تصویر همان مصاحبه شونده بر جلد می‌نشست اما دأب اطلاعات، این نیست.

چهارمین دلیل هم این است در 1401 خورشیدی هم سال، نو می‌شود و هم سده و اطلاعات، روزنامۀ سدۀ گذشته هجری خورشیدی است کما این که تنها از اطلاعات برمی‌آید که قرن گذشته را با صفحات اول و عکس‌های اختصاصی خود و نه دیگران روایت کند.

وقتی سردبیر نوروزنامه، خانم باشد جای تعجب نیست که در میان سیاست‌مداران مشهور خارجی به آنگلا مرکل صدراعظم پیشین آلمان توجه نشان داده شود: «زنی که توانایی‌اش را به رخ بزرگ‌ترین مردان سیاست‌مدار جهان کشید» و حالا که جنگ اوکراین درگرفته خیلی‌ها دلیل تأخیر پوتین پس از لشگر‌کشی به مرزها را انتظار برای پایان صدارت خانم مرکل هم می‌دانند هر چند دونالد ترامپ به حساب خود می‌گذارد در حالی که او یک سال و‌اندی قبل‌تر رفته بود!

در این نوشته از قول خانم مرکل می‌خوانیم: «همیشه پیاده به خانه می‌رفتم و از این که دیوار برلین زندگی‌ام را محدود کرده بود، احساس یأس و دل‌سردی می‌کردم... من تجربه‌ای از این واقعیت دارم که هیچ چیزی در جمود و عدم تغییر وجود ندارد و هر چه به نظر کاملا غیر قابل تغییر بیاید قطعاً قابل تغییر است».

دربارۀ «تغییر» این جمله او هم جالب است: «مسأله این نیست که توانایی تغییر داریم یا نه. بلکه مهم این است که چقدر سریع می‌توانیم تغییر کنیم.»

گفت‌و‌گوی اصلی ویژه نامه با پیروز حناچی شهردار سابق تهران (در دورۀ شورای قبل با رویکرد اعتدالی/ اصلاحی) است و هر چند مانند دوران مسؤولیت از اظهار‌نظر‌های جنجالی پرهیز دارد اما موضع انتقادی او به دوره کنونی و شایعه مجوز 7 طبقه برای کسب درآمد صریح است چندان که می‌گوید: «از افرادی که با شعار قانون‌گرایی و جلوگیری از فساد، سکان شهر را در ‌دست گرفته‌اند انتظار می‌رود قانون را رعایت و از گسترش فساد در سیستم شهرداری و ادارۀ شهر جلوگیری کنند چون با شعار نمی‌توان شهر را اداره کرد.»

این سخن او هم قابل توجه است: «فعالیت محسوسی در شهرداری نمی‌بینم چون تقریباً تمام درآمد شهرداری برای حقوق و مزایای پرسنل هزینه می‌شود و دریغ از شروع یک پروژه یا طرح بزرگ و کارآمد برای شهر.»

طبعاً برای مخاطبی که پروژه‌های بزرگ را با دو شهردار پیشین طی 22 سال – غلامحسین کرباسچی در سال های 1368 تا 1378 و محمد‌باقر قالیباف در سال های 1384 تا 1396 – می‌شناسد و از دوران پیروز حناچی «دوچرخه‌سواری» بیشتر در یاد مانده تا بزرگراه و بوستان و فرهنگ‌سرا چنان که در عهد کرباسچی شاهد بودیم یا تونل و بی‌آر‌تی و ایستگاه‌های جدید مترو در آن 12 سال، این پرسش پدید می‌آید که آیا در دورۀ خود شهردار سابق از این دست پروژه‌های کلان کلید خورد؟

او دربارۀ همه پاسخ دارد:

«_حاکم امارات افتخار می‌کند در کنار توسعه مترو ساخت 250 کیلومتر شبکه دوچرخه‌سواری را در دستور کار دارد و خود با دوچرخه به افتتاحیه اکسپو 2020 می‌رود و ما باید اثبات کنیم این کار خوب و موجه و کم هزینه‌ترین کار است.

-تا سال 1393 دولت، هیچ اتوبوسی به ناوگان شهرداری تزریق نکرده بود اما در طول دوره ما 250 اتوبوس و مینی‌بوس به همت ما و شرکت ایران خودرو در داخل تولید و وارد شبکه شد.

- 350 هکتار به مساحت بهشت زهرا اضافه شد، 21 بوستان به پارک‌های شهر و 3500 اصله درخت با بن 12 ساله در خیابان ولی عصر کاشتیم و 100 بازارچه میوه و تره بار جدید احداث کردیم.»

پیروز حناچی در این گفت‌و‌گو از انتصاب برخی مدیران ارشد دورۀ قالیباف که مورد انتقاد برخی اعضای شورای شهر بوده دفاع می‌کند و می‌گوید: چرا باید مدیری را که در بخش پسماند و فضای سبز موفق بوده تغییر می‌دادم؟

اشاره به شهرداران پیشین به محمد باقر قالیباف محدود نمی‌ماند و مصاحبه‌کننده دل به دریا می‌زند و می‌پرسد: «خیلی‌ها در مورد دکتر نجفی معتقدند به خاطر عبور از برخی خط قرمزها برای او پرونده سازی شده بود. واقعاً همین طور است؟»

پاسخ حناچی این است: «‌رفتار آنها که خوش‌حال می‌شوند شخصی این گونه بشکند و زمین بخورد اسلامی و اخلاقی نیست.»

با این پاسخ احتمالاً به ذهن مخاطب این‌گونه خطور می‌کند که او باید سخن‌گوی وزارت خارجه می‌شد!

شهردار سابق البته به سؤالات مربوط به ملک نهاد ریاست جمهوری در دورۀ حسن روحانی در جماران پاسخ‌های دقیق و مفصل و واضح داده است.

گزارش «ارمغان زمان‌فشمی» از سفر خود به جنوب همراه با عکس‌های دیدنی یک روایت جذاب با رویکرد گردش‌گری ارایه داده و نشان می‌دهد خانم سردبیر نوروزنامه پشت میز‌نشین نیست و خبرنگار میدانی است در روزگاری که برخی به فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی بسنده می‌کنند.

نام اطلاعات با نویسندگانی چون برادران رفیع – جلال و رضا- گره خورده و هر دو در شمارۀ ویژه مطلب دارند. نوشته جلال رفیع خاطره‌نوشته‌ای است از روزگاری که نوروز را در زندان سپری کرده ( 45 سال قبل) و با این جمله به امروز پیوند‌ می‌‌خورد:

بهار هزار‌ و چهار‌صد ویکم، اولین روز از اولین سال از قرن نو اما خون‌بار و خمپاره‌بار از یمن تا اوکراین مبارک!

بخش‌های دیگر نوروزنامه اطلاعات هم خواندنی است اما چون بنا داریم این سلسله معرفی‌ها از هزار کلمه تجاوز نکند به همین مقدار بسنده می‌شود.