سود ۱۰۰۰ میلیارد تومانی دلالان از فروش فیلترشکن در ایران؛ آیا فیلترینگ مانع حضور کاربران در تلگرام شد؟

با معرفی فیلترشکن های مختلف، بسیاری از کاربران مجددا به تلگرام بازگشتند و فروش و راه‌اندازی فیلترشکن‌ها به یکی از خدمات درآمدزا تبدیل شد.

با گذشت چند سال از فیلترینگ تلگرام، داده‌های پژوهشی و آماری نشان می‌دهد که تلگرام کماکان یکی از محبوب‌ترین پیام‌رسان‌ها در میان کاربران ایرانی است که همچنان بالغ بر ۴۰ میلیون کاربر دارد، ولذا فیلترینگ تلگرام تنها این پیام‌رسان را از پیشخوان به پستو منتقل کرد و باعث رونق بیشتر بازار فروش فیلترشکن‌ها شد؛ تجارتی که از گردش مالی سالیانه‌ی ۱۰۰ میلیارد تومانی در سال ۹۲ به ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ میلیارد تومان در سال‌های اخیر رسیده است.

به گزارش سیتنا، اکنون که چندین سال از تصمیم فیلترینگ پیام‌رسان تلگرام می‌گذرد، با در نظر داشتن ملاحظات اعمال این محدودیت، مشخص است که این محدودیت نتوانست تلگرام را از سبد مصرفی کاربران ایرانی حذف کند و به بیان بهتر فیلترینگ تلگرام فقط این پیام رسان را از پیشخوان بازار به پستوی فیلترشکن‌ها برد و از سوی دیگر به بازار فروش فیلترشکن‌ها رونق بیشتری داد.

بعد از چندین سال که تلگرام سهم جدی در میان کاربران ایرانی پیدا کرده بود و جایگزین پیامک، پست الکترونیک و حتی فضای ذخیر سازی فایل های کاربران ایرانی شده بود، تصمیم فیلتر کردن این پیام رسان اجرایی شد، تا در کنار مدیریت پهنای باند مصرفی این پیام‌رسان، هم زمینه‌ی جایگزینی پیام رسان های داخلی با تلگرام میسر شده و هم بستر ارتباطی در فضای شبکه ملی اطلاعات محقق شود.

تلگرام تا پیش از فیلتر شدن، محبوب‌ترین پیام‌رسان بین ایرانیان بود. به‌گونه‌ای که در سال ۱۳۹۶ بالغ بر ۶۲ درصد ایرانیان عضو آن بوده‌اند. سال ۱۳۹۶ برای مدت کوتاهی این شبکه‌ی اجتماعی در ایران فیلتر شد و در ۱۰ اردیبهشت ماه ۹۷ مجدداً به دستور قضایی به طور کامل از دسترسی کاربران خارج شد.

در ابتدا استفاده‌ی کاربران از این پلت‌فرم کاهش جدی یافت، اما با معرفی فیلترشکن های مختلف و همچنین دو نسخه غیررسمی تلگرام یعنی طلاگرام (تلگرام طلایی) و هاتگرام که دارای فیلترشکن داخلی بودند، بسیاری از کاربران مجددا به تلگرام بازگشتند و فروش و راه‌اندازی فیلترشکن‌ها به یکی از خدمات درآمدزا تبدیل شد.

به استناد گزارش تحلیلی سال گذشته‌ی مرکز پژوهشی «بتا» که به تحلیل داده‌های محتوای فارسی شبکه‌های اجتماعی و انتشار گزارش‌هایی از این دست می‌پردازد، تلگرام کماکان یکی از محبوب‌ترین پیام‌رسان‌ها در میان کاربران ایرانی بوده است که ۴۹ میلیون کاربر دارد. در این پلت‌فرم ۲.۸ میلیون کانال وجود دارد که ۹۰۰ میلیون پست در آنها طی یک سال قبل‌تر ارسال شده است.

مقایسه آمار تلگرام در سال ۹۹ و ۱۴۰۰ توسط مرکز پژوهشی بتا نشان می‌دهد تعداد کاربران تلگرام در طی یک سال گذشته تغییری نکرد. با این حال تعداد گروه‌های فعال از ۲ میلیون گروه به ۵/۲ میلیون گروه و تعداد کانال از ۲ میلیون کانال به ۸/۲ میلیون کانال افزایش یافت.

مرکز پژوهشی بتا در گزارش سال ۱۴۰۰، شبکه‌ی اجتماعی اینستاگرام را پلت‌فرمی پرطرفدار در میان ایرانیان دانسته است که ۴۸ میلیون کاربر دارد و کاربران فارسی زبان اینستاگرام در سال ۹۹ یک میلیارد پست منتشر کرده‌اند.

به اذعان کارشناسان و به استناد آمار غیر رسمی، درآمد سالیانه‌ی حاصل از فروش فیلترشکن در ایران از حدود ۱۰۰ میلیارد تومان در سال ۹۲ به ۶۰۰ میلیارد تومان در سال‌های اخیر رسیده است و آخرین گردش مالی این بازار تا ۱۰۰۰ میلیارد تومان در سال هم تخمین زده می‌شود، لذا می‌توان گفت اعمال محدودیت به پیام‌رسان پرمخاطبی همچون تلگرام نه تنها باعث ریزش کاربران این پلت‌فرم نشد، بلکه به عاملی برای رونق بیشتر به تجارت پرسود فروش وی پی ان در ایران منجر شد.