۲۵ دی ۱۴۰۳
به روز شده در: ۲۵ دی ۱۴۰۳ - ۲۰:۵۹
فیلم بیشتر »»
در حاشیه
کد خبر ۸۷۰۶۶۹
تعداد نظرات: ۴ نظر
تاریخ انتشار: ۰۰:۴۱ - ۲۹-۰۹-۱۴۰۱
کد ۸۷۰۶۶۹
انتشار: ۰۰:۴۱ - ۲۹-۰۹-۱۴۰۱
باغ ادبیات؛ توشه‌ای و خوشه‌ای- 6

شاهنامۀ فردوسی: پاسخ زال به چیستان موبدان

شاهنامۀ فردوسی: پاسخ زال به چیستان موبدان
در بخشِ «گفتار اندر سخن پرسیدنِ موبدان از زال»، موبدان 6 چیستان را با زال درمیان می گذارند تا ببینند می‌تواند پاسخ دهد یا نه و زال پاسخ می‌دهد...

عصر ایران- یکی از مخاطبان که پی گیر بخش «باغ ادبیات» است دربارۀ چند بیت معماوار و دشوار در شاهنامۀ فردوسی پرسیده است:


که از ده‌ودو تاه سروِ سهی 
 که رُسته‌ست شاداب با فَرّهی

از آن هر یکی بَرزده شاخ سی 
 نگردد کم‌وبیش بر پارسی

    بله، تعبیر معما درست است. چون در بخشِ «گفتار اندر سخن پرسیدنِ موبدان از زال»، موبدان 6 چیستان را با زال درمیان می گذارند تا ببینند می‌تواند پاسخ دهد یا نه و زال پاسخ می‌دهد و این یکی از همان چیستان‌های 6 گانه است و به بهانۀ پرسش مخاطب گرامی به مرور به چند مورد دیگر هم اشاره خواهد شد هر چند  همچنان بنا بر نقل حکایت‌های ساده است اما مگر می‌توان در این باغ قدم زد و سراغ کهن‌ترین و پرسایه‌ترین درخت نرفت که همانا شاهنامۀ فردوسی است؟

   خوش‌بختانه دوستان در تارنمای «پارسی انجمن» پیش‌تر به این چیستان ها پرداخته بودند و ما تنها نقل می‌کنیم:
   

  ده و دو یعنی دوازده (12) و «تاه» هم همان «تا»ست. بنابراین مراد از «‌دوازده تا سروِ سهی» 12 ماه است و 30 شاخ هم «سی روزِ» آن.

 و اینک پاسخِ زال:


  نُخُست از ده‌ودو درختِ بلند 
 که هر یک همی شاخ سی برکشند

به سالی ده‌ودو بُوَد ماهِ نو 
 چو شاهی نوآیین اَبَر گاهِ نو

به سی روز مَه را سرآید شمار 
 برین سان بُوَد گردشِ روزگار

 
(نوآیین: نو. چون پادشاهِ نو بر تختِ [پادشاهیِ] نو.
شمار سرآمدن: شمار به پایان رسیدن و کار پایان یافتن).

ارسال به دوستان
انتشار یافته: ۴
در انتظار بررسی: ۸
غیر قابل انتشار: ۰
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۷:۴۴ - ۱۴۰۱/۰۹/۲۹
1
5
کم کم دارم به خوندن سایتتون اعتیاد پیدا میکنم
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۸:۰۷ - ۱۴۰۱/۰۹/۲۹
0
2
سلام.لطفا از خرمن "هلالی جغتایی" هم خوشه ای برایمان بیاورید.
ازاد
Iran (Islamic Republic of)
۱۱:۵۰ - ۱۴۰۱/۰۹/۲۹
0
4
سلام!ممنون. جالب بود.
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۲:۲۴ - ۱۴۰۱/۰۹/۲۹
0
6
آفرین به شما و آن خواننده فرهیخته.
تداوم آلودگی هوا در تهران تا پنجشنبه/ توصیه به استفاده از ماسک برای گروه‌های حساس دو سانحه رانندگی در خوزستان؛ ۳ کشته در اندیمشک-دهلران، یک کشته و ۶ مصدوم در غیزانیه-هفتکل محور کندوان دوطرفه شد اعتراضات به بلینکن در شورای آتلانتیک؛ وزیر خارجه آمریکا خونریز خوانده شد (+فیلم) مخالفت مجلس با تعطیلی مکرر مدارس به بهانه‌های مختلف بودجه کشور در مجلس نهایی شد تعطیلی مدارس و ادارات ۲۲ شهرستان خوزستان در روز چهارشنبه محکومیت بیانیه اتحادیه اروپا درباره جزایر سه‌گانه توسط رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس رفع موانع واردات خودرو در ارس؛ از حذف کد نمایندگی تا حل مشکل کد ساتا اجرای طرح زوج و فرد از درب منزل در تهران؛ عدم تعطیلی مدارس در چهارشنبه انتقاد امام جمعه یاسوج از تبعیض در تخصیص منابع نفتی/ فروشگاه‌های زنجیره‌ای کسب و کارهای خرد را می‌بلعند اگر پوست شاداب می خواهید از خوردن این پروتئین غافل نشوید گیاهی که می‌تواند «رو به عقب» تکامل پیدا کند(+عکس) با روغن هسته انگور و خواص بی‌نظیر آن آشنا شوید محرمانه‌ترین مادۀ انفجاری جهان‌ که حتی سازندگانش هم فرمولش را گم کردند(+عکس)