تست شخصیت ‌شناسی چیست و چه کاربردهایی دارد؟

تست شخصیت ‌شناسی ، ابزاری است که برای ارزیابی شخصیتِ افراد استفاده می‌شود. آزمون‌ها و ارزیابی‌های شخصیتی شامل تکنیک‌هایی می‌شوند که برای سنجش ویژگی‌ها و الگوهای شخصیتیِ افراد در موقعیت‌های مختلف طراحی شده‌اند.

تست ‌های شخصیت و تست های روانشناسی می‌توانند به روشن‌تر شدن تشخیص‌های بالینی، تشخیص روش های درمانی و پیش‌بینی نحوه‌ی واکنش افراد در موقعیت‌های مختلف کمک کنند. شخصیت، چیزی است که ما هر روز به طور غیررسمی ارزیابی و توصیف می‌کنیم. زمانی که ما در مورد خود یا دیگران صحبت می‌کنیم، اغلب به ویژگی‌های متفاوت شخصیِ یک فرد اشاره می‌کنیم. به عنوان مثال، ممکن است از یک شخص به عنوان ماجراجو، مهربان، یا دمدمی‌مزاج یاد کنیم. روان‌شناسان نیز زمانی که ارزیابیِ شخصیتی انجام می‌دهند اغلب همین‌کار را انجام می‌دهند، اما در سطحی سیستماتیک‌تر و علمی‌تر.

   تاریخچه‌ی تست ‌های شخصیت ‌شناسی

یکی از اولین اَشکال تست ‌های شخصیت ‌شناسی که به فرنولوژی نیز معروف بود، در اواخر قرن هجدهم ابداع و در قرن نوزدهم رایج گشت. در این رویکرد، برجستگی‌های روی جمجمه بررسی شده و سپس این برجستگی‌ها به ویژگی‌های خاص شخصیتی نسبت داده می‌شد.

    بعدها، روان‌شناسان تلاش کردند تا تعداد ویژگی‌های شخصیتی را تعیین نمایند. برای مثال، گوردون آل‌پورت بر این عقیده بود که بیش از چهار هزار ویژگی شخصیتیِ مختلف وجود دارد. روان‌شناس دیگری به نام ریموند کَتِل، با استفاده از یک تکنیک آماری به نام تحلیل عاملی، این فهرست را به شانزده عامل شخصیتی کاهش داد. و نهایتاً هانس آیزنک، تعداد عوامل شخصیتی را به عدد سه رساند.

    امروزه یکی از محبوب‌ترین رویکردهای شخصیت ‌شناسی با عنوان تئوری پنج‌گانه‌ی شخصیتی شناخته می‌شود. بر اساس این تئوری، شخصیت انسان از پنج بعد گسترده تشکیل شده است: برون‌گرایی، توافق‌پذیری، احساس مسئولیت، روان‌رنجوری و پذیرا بودن. تست شخصیت Neo  بر اساس این نظریه ساخته شده است.

    امروزه طیف گسترده‌ای از تست ‌های شخصیت ‌شناسی  وجود دارند که اغلب بر پایه‌های نظریه‌های خاصی از سیستم‌های شخصیتی تهیه و تنظیم شده‌اند. تست ‌های شخصیت ‌شناسی  که معمولاً مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از: تست شخصیت شناسی MBTI ، تست مینه سوتا (MMPI)، تست  شخصیتی HEXACO، و پرسش‌نامه شخصیتی 16 عاملی.

انواع تست‌ شخصیت ‌شناسی

تست‌ های شخصیت ‌شناسی چگونه عمل می‌کنند؟ این تست‌ها با هدف استخراج پاسخ‌های شرکت‌کنندگان درباره‌ی رفتارها، ترجیحات، پاسخ‌های عاطفی، تعاملات و انگیزه‌هایشان، به منظور ارزیابی ویژگی‌ها و الگوهای شخصیتی‌شان طراحی شده‌اند.

     تست ‌های شخصیت ‌شناسی  در دو گروه اصلی دسته‌بندی می‌شوند: تست های خودگزارش‌دهی و تست ‌های فرافکن.

• در تست های خودگزارش‌دهی، شرکت‌کنندگان سؤالاتی را خوانده و سپس ارزیابی می‌کنند که هر سؤال یا بیانیه تا چه حد در مورد آنها صدق می‌کند. یکی از رایج‌ترین فهرست‌های خودگزارش‌دهی، تست چند جانبه‌ی مینه‌سوتا (MMPI) و تست NEO و تست شخصیت شناسی MBTI  هستند.
• در تست ‌های فرافکن، یک صحنه، شیء یا سناریویی مبهم به شرکت‌کنندگان داده شده و از آنها خواسته می‌شود تا تفسیر خود را از آن ارائه نمایند. تست لکه‌ی جوهرِ رورشاخ، یکی از شناخته‌ترین تست ‌های فرافکن است.

 بزرگ‌ترین مزیت تست های خود‌گزارش‌دهی این است که می‌توان آنها را استاندارد کرد و از هنجارهای شناخته‌شده در آنها استفاده نمود. از طرفی نیز استفاده از این فهرست‌ها نسبتاً آسان‌تر است و اعتبار و سندیت به مراتب بالاتری نسبت به تست ‌های فرافکن دارند. در سوی دیگر، تست ‌های فرافکن اغلب در محیط‌های روان‌درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند و به درمانگران اجازه می‌دهند تا به سرعت اطلاعات فراوانی را در مورد یک بیمار جمع‌آوری کنند. برای مثال، یک درمانگر علاوه بر اینکه می‌تواند پاسخ بیمار به یک آیتم خاص از تست را بررسی کند، بلکه می‌تواند اطلاعات کیفیِ دیگری مانند لحن صدا و زبان بدن وی را نیز تحت نظر بگیرد. و هرچه بیمار در جلسات درمانیِ بیشتری شرکت می‌کند، می‌توان این موارد را با عمق بیشتری مورد بررسی قرار داد.

معتبرترین تست شخصیت خودگزارش دهی تست neo  است این تست 35 ویژگی شخصیتی فرد را ارزیابی می کند.

کاربردهای تست‌ های شخصیت ‌شناسی و تست روانشناسی

چرا یک فرد باید تست شخصیت ‌شناسی بدهد؟ دلایل متعددی برای این کار وجود دارد. تست ‌های شخصیت ‌شناسی  برای اهداف مختلفی انجام می‌شوند، از جمله:

• شناخت بیشتر خود
• شناخت نقاط قوت و ضعف خود
• ارزیابی اثربخشی درمان
• تشخیص مشکلات روانی
• بررسی تغییرات شخصیتی
• غربال‌گری نامزدهای تصدی مشاغل
• مشاوره قبل از ازدواج

     تست ‌های شخصیت ‌شناسی و تست روانشناسی گاهاً در محیط‌های قضایی برای انجام ارزیابی‌ و در اختلافات مربوط به حضانت کودکان استفاده می‌شود. از دیگر حوزه‌هایی که در آنها از تست ‌های شخصیت ‌شناسی استفاده می‌شود می‌توان به آزمون‌های روان‌شناسی مدارس، مشاوره‌های شغلی، مشاوره‌های روابط، روان‌شناسی بالینی و آزمون‌های استخدامی اشاره کرد.

تأثیر تست ‌های شخصیت ‌شناسی

تست‌ های شخصیت ‌شناسی می‌توانند به دلایل متعددی مفید باشند. این تست ‌ها می‌توانند به شما کمک کنند تا در مورد خودتان بیشتر بدانید و نقاط ضعف و قوت‌تان را بهتر درک کنید. گرچه تمام تست ‌های شخصیت ‌شناسی از یکدیگر متفاوت هستند، دانستن اینکه یک ویژگی خاص در شما شدت بیشتری دارد می‌تواند کمک‌تان کند تا بینش بیشتری نسبت به الگوهای رفتاری خود به دست آورید.

    برای مثال، نتایج شما در یک تست‌ شخصیت نشان می‌دهد که در ویژگی شخصیتیِ درون‌گرایی، امتیاز بالایی دارید. این نتیجه نشان می‌دهد که شما در موقعیت‌های اجتماعی انرژی بیشتری صرف می کنید، بنابراین باید برای مدتی تنها باشید و انرژی‌تان را در تنهایی بازیابید. دانستن اینکه چنین گرایشی دارید، می‌تواند به شما کمک کند تا تشخیص دهید چه مواقعی از معاشرت‌های اجتماعی فاصله ‌می‌گیرید و برای بازیابی تعادل‌تان به آرامش تنهایی پناه می‌برید.

نکاتی برای استفاده از تست‌ شخصیت ‌شناسی

هیچ راهی برای آماده شدن برای تست ‌های شخصیت ‌شناسی  وجود ندارد، اما مواردی وجود دارند که با رعایت آنها می‌توانید مطمئن شوید که نتایج تست، بهترین بازتاب از شخصیت شما خواهند بود:

• روراست باشید. سعی نکنید نسخه‌‌ای "ایده‌آل" از خودتان ارائه دهید. به جای این کار، سعی کنید طوری جواب بدهید که نشان‌ دهد شما که هستید و چه احساسی دارید.
• دستورالعمل‌ها را بشناسید. اگر دستورالعمل‌ها یا سؤالات را نفهمید، ممکن است جواب‌هایتان بازتاب دقیقی از شما نباشند.
• سعی نکنید تست را شکست دهید. سعی نکنید جوابی را که ممکن است به عنوان جواب ایده‌آل تلقی شود حدس بزنید. فقط با صداقت جواب بدهید.

    با بررسی تست ‌های شخصیت ‌شناسی مختلف، احتمالاً به سرعت بتوانید متوجه یک نکته شوید: تعداد تست ‌های شخصیت ‌شناسی  "غیررسمی" بسیار بالا است. کافیست یک جستجوی آنلاین انجام دهید و تست‌ها و آزمون هایی را ببینید که مدعی هستند می‌توانند چیزهایی در مورد شخصیت‌تان به شما بگویند.

    اکثریت قریب به اتفاق آزمون‌هایی که در اینترنت با آنها روبرو می‌شوید صرفاً جنبه‌ی سرگرمی دارند. آنها صرفاً برای سرگرمی هستند و ممکن است اطلاعات کمی نیز در مورد شخصیت‌تان در اختیار شما قرار دهند، اما به هیچ عنوان ارزیابی‌ رسمی، درست و علمی از شخصیت شما نیستند.

برخی از ایرادات تست های روانشناسی و شخصیت شناسی

گرچه تست‌ های شخصیت ‌شناسی گاهاً می‌توانند مفید باشند، اما این بدان معنا نیست که آنها بدون ایراد و مشکلات احتمالی هستند.

فریب

وسوسه شدن پاسخ‌دهندگان برای ارائه‌ی جواب‌های فریبنده، یکی از بزرگ‌ترین معایب تست های خودگزارش‌دهی است. حتی با وجود تکنیک‌های تشخیص دروغ و  فریب، ممکن است پاسخ‌دهندگان سعی کنند با ارائه‌ی جواب‌های کاذب بهتر به نظر برسند یا خود را از لحاظ اجتماعی مقبول‌تر و مطلوب‌تر نشان دهند.

لزوم درون‌نگری

مشکل بالقوه‌ی دیگر این است که مردم همیشه نمی‌توانند رفتار خود را به دقت توصیف کنند. مردم تمایل دارند که برخی از گرایش‌های خود را با نگاهی اغراق‌آمیز ببینند (علی‌الخصوص گرایشاتی که از نظر اجتماعی مطلوب تلقی می‌شوند) و سایر خصوصیات و ویژگی‌های خود را دست کم بگیرند. این مسئله می‌تواند تأثیری جدی بر دقت تست ‌های شخصیت ‌شناسی داشته باشد.

طولانی بودن برخی از  تست‌ های روانشناسی

تست‌ های شخصیت ‌شناسی و تست هایی روانشناسی خود‌گزارش‌دهی می‌توانند طولانی باشند، به گونه‌ای که تکمیل برخی از آنها ممکن است چندین ساعت طول بکشد. بنابراین، جای تعجب نیست که پاسخ‌دهندگان به سرعت خسته و بی‌حوصله شوند. زمانی که چنین اتفاقی رخ می‌دهد، پاسخ‌دهندگان ممکن است با سرعتی بالا و حتی گاهاً بدون خواندن آیتم‌های تست به سؤالات جواب دهند.

سلیقه‌ای بودن امتیازدهی

تست‌ های فرافکنی نیز دارای معایب و محدودیت‌های متعددی هستند. اولین مشکل، مربوط به تفسیر پاسخ‌ها است. امتیازدهیِ آیتم‌های تست، بسیار سلیقه‌ای است و ارزیاب‌های مختلف ممکن است دیدگاه‌های کاملاً متفاوتی نسبت به پاسخ‌ها داشته باشند.

اعتبار نتایج تست ها

تمام تست ‌های شخصیت ‌شناسی قابل اعتماد یا معتبر نیستند. قابل اعتماد بودن، به عدم وجود تناقض در تست اشاره دارد؛ در حالی که اعتبار، به این موضوع می‌پردازد که آیا تست واقعاً آنچه را که ادعا می‌کند اندازه‌گیری می‌کند یا خیر.

خلاصه و جمع بندی

در این مطلب درباره تست شخصیت شناسی و تست روانشناسی توضیحاتی داده شد. همانطور که گفته شد تست های شخصیت شناسی معتبر می تواند به شما در شناخت بیشتر شخصیت تان و نقاط قوت و ضعف شما کمک کند. در سایت دکتر بهشتیان (beheshtiyan.ir) می توانید به بیش از 150 تست روانشناسی و تست شخصیت شناسی که همگی دارای اعتبار هستند دسترسی داشته باشید.