رصتا؛ مانور قدرت‌نمایی یا ادامه لجبازی با صنف؟

سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر (ساترا) در اقدامی عجیب که صدای بسیاری از منتقدان از طیف‌های مختلف هنرمندان گرفته تا فعالان این عرصه و حتی سیاسیون را درآورده؛ به دنبال تشکیل مجمع رسانه‌های این حوزه با عنوان «رصتا» است.

عصر خبر؛ رضا جعفری - مداخله‌گری در ساختار و عملکرد تشکل‌های صنفی از آن مواردی است که بحث آن در سایه قوانین نانوشته‌ای که به صورت مدون تعریفی از آنها وجود ندارد، هر از گاهی اوج می‌گیرد و حواشی زیادی را به همراه دارد.

تازگی هم شکل‌گرفتن «رصتا» توسط ساترا این موضوع را بار دیگر در حوزه وی‌او‌دی‌ها و کسب‌و‌کارهای خصوصی زنده و نقد و نظرات بسیاری را به خود معطوف کرده است. ماجرا از این قرار است که سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر (ساترا) در اقدامی عجیب که صدای بسیاری از منتقدان از طیف‌های مختلف هنرمندان گرفته تا فعالان این عرصه و حتی سیاسیون را درآورده؛ به دنبال تشکیل مجمع رسانه‌های این حوزه با عنوان «رصتا» است.

نکته اصلی همانطور که مجتبی توانگر، نماینده مردم تهران در مجلس به آن اشاره کرده، نبود قانون وظایف ساتراست؛ و بعد از آن وجود تعارض منافع میان صداوسیما و پلتفرم‌های نمایش خانگی. به این نکات، نداشتن تعریف جامع و دقیق از «صوت و تصویر فراگیر» را نیز اضافه کنید.

در چنین شرایطی، ساترا با مداخله در امور صنفی کسب و کارهای خصوصی با راه اندازی مجمع رسانه‌های صوت‌ و تصویر فراگیر ایران با عنوان «رصتا» از این بازیگران جدید برای حضور در کمیسیونی با هدف صدور مجوزهای تولید و نمایش و تشکیل یک مجمع صنفی دعوت به عمل آورده است.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در نامه‌ای به وزیر کشور علاوه بر غیرقانونی خواندن نهاد ساترا، از شکل‌گیری چنین مجمعی توسط این نهاد انتقاد و در بخشی از این نامه بیان کرد: «در دوره جدید مدیریت سازمان صدا و سیما از یک سو شاهد افت محسوس کیفیت برنامه‌های تولیدی این سازمان هستیم و از سوی دیگر به دلیل اتخاذ سیاست‌های انحصارگرایانه و سراسر غلط در موضوع تنظیم مقررات صوت و تصویر از طریق تأسیس سازمانی به نام ساترا بدون طی مراحل و ضوابط قانونی، شاهد آنیم که تلاش داشته و دارد تا شرکت‌های ارائه دهنده محتوا(VODها) را تحت فشار قرار داده و تا مرز فیلترینگ بکشانند که با ایستادگی ریاست محترم جمهوری، دستگاه قضا و مجلس شورای اسلامی ناکام مانده است.»

مضاف بر اینها شکل‌گیری این مجمع توسط ساترا در حالی مطرح می‌شود که شرکت‌های نمایش ویدیوئی آنلاین خود انجمن صنفی دارند و بارها به مداخلات غیرقانونی ساترا در این فضا اعتراض کرده‌اند. آنها در بیانیه‌ای به تشکیل رصتا معترض و خواستار توقف این اقدام غیرقانونی شده بودند.

از سوی دیگر زمانی که ساز و کار خود ساترا به عنوان یک نهاد ناظر هنوز با ابهامات بسیاری از منظر قانونی روبه‌رو است، چطور می‌شود اعتبار مجمعی که از سوی این نهاد تشکیل می‌شود را موجه دانست؟ همچنین پیشتر و در اسفند ماه بود که مرتضی قاسم زادگان، مدیر توانمندسازی و خودتنظیم گری ساترا هدف شکل‌گیری رصتا را تعامل بیشتر بین فعالان صنعت و تنظیم‌گران برای کمک به محتوای سالم و پایداری صنعت اعلام کرد اما با توجه به نگاهی که ساترا تا امروز دنبال کرده، نشان داده که در ذیل قوانین نانوشته‌اش چندان به دنبال تعامل نبوده و تبعاً مجمع تشکیل شده توسط آن نیز چنین جریانی را رقم نخواهد زد.

ضمن آنکه باورپذیر نیست که صداوسیما به عنوان یک نهاد رسمی حاکمیت و با ردیف اعتبار از بودجه عمومی کشور، دنبال تشکیل یک صنف خصوصی باشد و امور را به خود صنف بسپارد؛ بیشتر به نظر می‌رسد این اقدام و پافشاری عجیب برای ثبت یک تشکل از سوی نهاد دولتی، نوعی تداوم لجبازی با قوانین کشور و دستگاه‌های حاکمیتی است یا نوعی قدرت‌نمایی ساترا بعد از اتفاقات تلخ سال گذشته که باخت سنگینی برای صداوسیما در مقابل شبکه نمایش خانگی محسوب شد؛ از قرار منع تعقیب برای پلتفرم‌های نمایش خانگی تا بی‌پاسخ ماندن نامه رئیس صداوسیما برای فیلترشدن یک پلتفرم!