یک مسوول: مهاجرت افزایش پیدا کرده و دو عامل دارد؛ دافعه مبدا و جاذبه مقصد/ برای مقابله با مهاجرت، باید امید به آینده بوجود بیاید نه اینکه مرز‌ها را ببندیم

اگر کسی به دلیل مشکلات داخلی از جمله مسائل سیاسی و اقتصادی و چالش‌های اجتماعی از جمله مخالفت با خانواده ترک وطن بکند، به دلیل عوامل دافعه مبدا مهاجرت کرده است.

طبق آمار‌ها و با نگاهی گذرا به وضعیت نسل جوان و دیالوگ‌های روزمره آن‌ها می‌توان دریافت که میزان مهاجرت و یا انگیزه برای آن تا حد قابل توجهی افزایش یافته است. بخصوص افزایش این آمار در میان نسل جوان و نیروکار فعال باعث می‌شود کشور در آینده‌ای نزدیک دچار زیان‌های جدی از فقدان این افراد گردد و تمرکز بر کاهش انگیزه‌های مهاجرت با افزایش جاذبه‌های داخلی از جمله در حوزه اقتصاد می‌تواند روند مهاجرت را کاهش دهد.

دکتر شهلا کاظمی، جمعیت شناس، درباره افزایش میزان مهاجرت در یکسال اخیر و انگیزه‌ها به انتخاب گفت: ما معمولا در مورد مهاجرت آمار خاصی نداشته و نداریم و آمار‌های فعلی نیز بر پایه افرادیست که چندان دقیق نیستند. از مهاجرت‌های داخلی نیز آمار دقیقی نداریم. هرچند در یکسال اخیر طبق مشاهدات ما مهاجرت افزایش پیدا کرده است.

وی افزود: وقتی مهاجرت بررسی می‌شود دو عامل دارد، یک سری عوامل دافعه مبدا و یک سری عوامل جاذبه مقصد هست. معمولا مهاجرت‌های خارجی اگر با واسطه بورس تحصیلی و ایجاد شغل صورت بگیرد به دلیل جاذبه‌های مقصد است. اگر کسی به دلیل مشکلات داخلی از جمله مسائل سیاسی و اقتصادی و چالش‌های اجتماعی از جمله مخالفت با خانواده ترک وطن بکند، به دلیل عوامل دافعه مبدا مهاجرت کرده است.

این کارشناس ادامه داد: دانشجویان زیادی که مهاجرت کرده اند به ما می‌گویند به دلیل کیفیت پایین آموزشی داخلی مهاجرت کرده اند، این نمونه ترکیب هر دو است یعنی هم جاذبه مقصد هم دافعه مبدا! بیشتر کسانیکه به صورت خانوادگی می‌روند به دلیل مشکلات دافعه مبدا می‌روند. در مبدا نیز آسیب‌های اجتماعی بالا و محدودیت‌های اقتصادی، خیلی از افراد که بتوانند مهاجرت کنند اقدام به این کار می‌کنند. بخش آسیب زا این مسئله نیز پناهنده هاییست که با قایق مهاجرت می‌کنند.

وی در ادامه نسبت به طیف بندی مهاجرت افزود: از نظر جامعه خود ما آسیب شناسی مهاجرت عمدتا مربوط به قشر تحصیل کرده است، یعنی کسانی که کشور برای آن‌ها سال‌ها سرمایه گذاری کرده است، به دلیل بیکاری مهاجرت می‌کنند و برای کشور این اتفاق بسیار مضر است. بحث جوانی جمعیت نیز مطرح است، وقتی جوانان خارج شوند ساختار سنی جامعه بهم می‌خورد و باروری نیز پایین می‌آید. از دید افراد ممکن است طرف در خارج نتواند جذب آن کشور شود و دچار فقر و بعضا افسردگی شود یا اگر جذب هم شود دوست دارند به کشور خود برگردند.

کاظمی پور گفت: ما سال هاست که گفته ایم فرهنگ در ایران دچار مشکل شده است. ما نمی‌توانیم هویت یک بچه‌ای که در مدارس و دانشگاه ضعف هویت را داشته است با بهتر کردن کشور به ایران بازگردانیم. ما بیشترین تلاشمان باید این باشد که زمینه‌هایی فراهم شود تا جوانانی که هستند را نگذاریم خارج شوند. مانع شدن یعنی اینکه زمینه‌هایی فراهم شود تا امید به آینده داشته باشند نه اینکه مرز‌ها را ببندیم.