علی علی‌زاده؛ شعار در بوته واقعیت

  عصر  ایران‌؛ نهال موسوی - شب گذشته برنامه شیوه شبکه ۴ سیما مناظره بین موسی غنی‌نژاد اقتصاددان از داخل ایران و علی علی‌زاده سیاست پژوه مقیم لندن را به شکل زنده بر روی آنتن فرستاد.

  پخش این مناظره از این نظر مثبت است که مخاطب با شعارها بیشتر آشنا شود و مدعاهای کسانی چون علی‌زاده که با استناد به اسامی و سخنان افراد مختلف و گاه شلوغ‌کاری به هر شکل برآنند حقانیت مدعای خود را ثابت کنند محک بخورد وقتی اما وقتی طرف مقابل در مقام یک استاد دانشگاه و اقتصاد‌دان مدام به او یادآوری کند شناخت او حتی در حد موضوعات ابتدایی در این حوزه‌ها هم نیست. نکته قابل توجه دربارۀ غنی‌نژاد این که خود با ریزه‌کاری های رسانه هم آشناست و مقهور برخی توانایی‌های رسانه‌ای طرف مقابل هم نشد.

   مخاطب این مناظره حتی اگر در زمینه مورد بحث اطلاعات و دانش چندان نداشت هم از برآیند حرف‌ها و اتفاقات رخ داده و نیز زبان بدن و واکنش‌ها به سادگی درمی یافت هر که چه در چنته دارد و چه می‌گوید و تا چه حد بر بحث اشراف دارد و کدام طرف مدام در حال فرار رو به جلو ، شلوغ کردن و التقاط بحث‌ها با همدیگر است. 

 علی‌زاده یک‌ریز حرف می‌زد با جملاتی شعاری و گل‌درشت. در مقابل اما غنی‌نژاد به آرامی گوش می‌داد و با متانت پاسخ. استدلال‌های علی‌زاده پراکنده بود و کلی گویی جواب‌های غنی نژاد اما منطبق بر اتفاقات واقعی رخ داده و منطبق بر جامعه ایران. 

به عنوان مثال وقتی علی‌زاده درباره کسانی گفت که سرمایه‌ها را به کانادا برده‌اند  غنی‌نژاد در دفاع از بخش خصوصی به او یادآور شد: «آقای علی‌زاده! آدرس غلط ندهید. کسی که کانادا رفت سرمایه‌دار نبود، رانت‌خوار بود.  رییس بانکی که 6 ماه قبل از آن، جایزه مدیر ارزشی گرفته بود و بعد پول‌های بانک ملی را به کانادا برد.  99 درصد اختلاس‌ها در مملکت ما کار مدیران دولتی است. دزدان، مدیران دولتی‌ بوده‌اند نه از بخش خصوصی.»

 هر گاه هم علی‌زاده گزاره یا حرفی را در دهان اشخاص مختلف گذاشت و نسبت داد دکتر غنی‌نژاد او را تصحیح کرد تا دریابد در بوته نقد است و محک تجربه در میان آمده  و صفحه شخصی اینستاگرام یا کانال یوتیوب نیست تا متکلم وحده باشد و حتی وقتی میهمانی هم دارد با اتکا به حق صاحب جلسه بودن هر مدعایی را مطرح کند.

 مناظره تلویزیونی اتاق‌ کلاب هاوس هم نبود تا با همراهی دوستان از بیشترین زمان برای اظهار نظر برخوردار باشد و اگر صدایی در مخالفت شنیده شد بر او بتازند یا چنان خسته اش کنند که در نهایت حذف شود.

 تماشای چند دقیقه کافی است تا هر که دریابد علی‌زاده چگونه به شخص مقابل حمله می‌کند و حتی با انگشت گذاشتن بر شخصیت طرف مقابل مدعای خود ا ثابت کند. 

 در این مناظره که همچنان در دست‌رس است می‌توان دید علی زاده حتی کاری به امتداد بحث و موضوع ندارد و تنها آنچه را دوست دارد بر زبان می‌آورد. غنی نژاد هم مدام یادآوری می‌کند این چه ربطی به بحث دارد؟ یک نمونه:

علی‌زاده: من از شما کلمه لیبرالیسم اقتصادی را نمی‌پذیرم.

غنی‌نژاد: پس برای چه می‌گویید لیبرالیسم همه چیز را خراب کرده است؟

علی‌زاده: لیبرالیسم نه، نئولیبرالیسم.

غنی‌نژاد: نئولیبرالیسم چیست؟

علی‌زاده: نئولیبرالیسم یعنی آنچه هایک می‌گوید. هایک می‌گوید: ما دو نوع آزادی داریم. آزادی‌های مثبت و منفی.

غنی‌نژاد: هایک چنین حرفی نزده است! آزادی مثبت و منفی حرف هایک نیست، حرف آیزایا برلین است.

[مجری برنامه عطالله بیگدلی، هم به علی‌زاده یادآوری می‌کند اشتباه می گوید. ورود مجری به موقع و دقیق است ولی علی‌زاده به جای قبول این انتساب نادرست با تاکتیک فرار به جلو بحث را به جایی دیگر می‌برد!]

  در نهایت می‌توان گفت علی‌زاده اگرچه حسب ظاهر نقطه مقابل لندن‌نشینان مخالف است اما مثل آنها از واقعیت‌های جامعه ایران دور است. مشکل اینجاست که او نمی‌داند که نمی‌داند ولی فکر می‌کند می‌داند!

صدا را ببندید و ببینید

  جدای  مباحث مطرح شده در بحث - سیاسی، اقتصادی، فلسفی - پیشنهاد می‌کنم تنها برای چند دقیقه صدا را ببندید و فقط تصویر این مناظره را نگاه کنید. چرا که وجود صدا برخی اوقات در چنین بحث‌هایی فریبنده و ره زن است  و ناخودآگاه مخاطب را از دیدن بعضی اتفاقات دور می‌کند حال آن که بی‌صدا دیدن چنین بحث‌هایی لطف دیگری دارد. زیرا  در این حالت وجه دیگری از آدم‌های جلوی دوربین بیرون می‌زند که شاید با وجود صدا تشخیص آن دشوار باشد.

  خوب است صداوسیما برنامه شیوه را با همین شکل و سیاق ادامه دهد تا عیار آدم‌ها مخصوصا آنانی که شبانه روز در فضاهای دیگر در حال اظهار فضل و ادعاهای متعددند مشخص شود چرا که به قول خواجه: خوش بود گر محک تجربه آید به میان...

 همچنین باید به عطاءلله بیگدلی (مجری برنامه) دست‌مریزاد گفت چون هم بحث را به خوبی پیش برد هم بی‌طرفانه گوش داد و نخواست کفه ترازو را به سمتی متمایل کند.

   اگرچه در بسیاری از موارد منتقد عملکرد صداوسیما بوده‌ایم این بار اما واقعا باید گفت: متشکریم!

یادداشت عراقچی در روزنامه چینی: فصل جدیدی از همکاری راهبردی بین ایران و چین آغاز می‌شود

بیشتر بخوانید:

خاطره ادعای بابک زهرایی با مناظره علی‌زاده - غنی‌نژاد/ از توهم راه‌ حل یک‌شبه تا واقعیت یک کلمه‌ای

مناظره اقتصادی پرسروصدا در صداوسیما؛/ غنی نژاد: بخش اقتصادی قانون اساسی الهام گرفته از اندیشه‌های چپ است/ ریشه بدبختی ما ناسیونالیست‌های سوسیالیست بودند/ درخشان: آیا انقلاب را قبول دارید؟ باید در برابر آمریکا مقاومت کنیم

مناظره دو اقتصاددان در شبکه افق صداوسیما؛ اقتصاد اسلامی وجود ندارد / از حضرت امام مایه نگذارید (فیلم)

توقف پخش «شیوه» به‌خاطر به توافق نرسیدن مناظره‌کنندگان

شبکه ۴ دیدنی بود / مناظره «واقعی» علیزاده و غنی نژاد

ببینید | مناظره علیزاده با غنی نژاد: همه دزدان، مدیران دولتی‌اند/ کسی که کانادا رفت سرمایه دار نبود، رانت خوار بود

تماشاخانه

قهوه ترک یا اسپرسو کدام برنده واقعی هستند؟ دو سبک، دو تجربه (فیلم)

آنچه از بم برجای ماند / ۲۱ سال بعد، هنوز برخی زخم‌ها باز هستند (فیلم)

فیلم های دیگر