پیروزی نهایی اردوغان؛‌ خوشا به حال ما یا او؟

یک لحظه تصور کنید رجب طیب اردوغان در حالی پیروز شده بود که قدرت چندانی در اختیار نمی‌داشت تا آنچه را که وعده داده اجرایی کند.

عصر ایران؛ مهرداد خدیر- پیروزی رجب طیب اردوغان در مرحلۀ دوم انتخابات ریاست جمهوری ترکیه و ماندگاری او در قدرت طبعا بر کام کسانی که دوست نداشتند دهه سوم را هم تجربه کند خوش و شیرین ننشسته است. خاصه این که اختلاف آرای او با کمال قلیچدار اوغلو بسیار نیست و همین نشان می‌دهد جامعه ترکیه دو پاره شده ولی فراموش نکنیم نامزدی با 5 درصد آرا در مرحله اول هم توانست با حمایت از اردوغان تاثیرگذار باشد و این یعنی اردوغان وام‌دار اقلیت هم هست.

این جمله از وینستون چرچیل مشهور است که دموکراسی بدترین شیوه در حکم‌رانی است اما شما بهتر از آن چه سراغ دارید؟!

بله، انتخابات در نظام ریاستی به دوئل می‌ماند چون یکی از طرفین حذف می‌شود یا مثل فوتبال در فینال جام حذفی است زیرا سرانجام تنها یکی جام را می‌برد. می‌توان خرده گرفت که اردوغان در مقام رییس جمهوری مستقر امکانات بیشتری در اختیار داشت ولی در مقابل میل به تغییر نیز یکی از انگیزه‌های همیشگی در هر انتخابات است و از این منظر 20 سال زمام‌داری می‌توانست پاشنه آشیل او باشد.

پیش از مرحله اول انتخابات ریاست جمهوری در ترکیه و در یادداشتی با عنوان «چقدر انتخابات ترکیه خوب است» در باره اصل رقابت و رجوع به آرای مردم و فعالیت احزاب نوشتم و قصد تکرار آنها در میان نیست و هر آنچه می‌خواهید درباره اردوغان بدانید نیز در یادداشت خواندنی همکارمان با عنوان «ستاره اقبال خاموش‌نشدنی اردوغان» آمده است.

بار تکرار می‌توان کرد این واقعیت که بخش قابل توجهی از جامعه ترکیه خواستار پایان دادن به قدرت اردوغان بودند نیز قابل انکار نیست اما فراموش نکنیم که به هر حال به صندوق و آرای مردم مراجعه کرده است.

امروز ویدیویی دیدم که نشان می‌داد سال‌ها قبل و در روزگار جوانی به عنوان نماینده حزب رفاه و برای جلب آرا در انتخابات شهرداری‌ها حتی سراغ زنان بدکاره در یک هتل هم رفته است و اتفاقا یکی از مهیج‌ترین و مشهورترین نطق‌های اوست در حالی که می‌دانیم دانش‌آموخته مدرسه مذهبی با تفکرات اخوانی است و مهم ترین واکنش او به خبر پیروزی دیروز هم سجده شکر بوده است.

آری می‌توان حدس زد بخشی از مردم ترکیه قطعا خوش‌حال نیستند اما می دانند دموکراسی همین است و اگر برای ریاست جمهوری نمی‌توان قدرت را تقسیم کرد در انتخابات پارلمان احزاب می‌توانند سهم بگیرند البته در آنجا هم دست بالا با آرای مردم با حزب عدالت و توسعه است.

یک لحظه اما تصور کنید رجب طیب اردوغان در حالی پیروز شده بود که قدرت چندانی در اختیار نمی‌داشت تا آنچه را که وعده داده اجرایی کند. تا پیش از این در توجیه پاره‌ای مکانیسم‌های متفاوت در انتخابات در ایران گفته می‌شد دموکراسی ما با نظام‌های لیبرال تفاوت دارد. در ترکیه و در همسایگی ما اما هم فرد پیروز مسلمان است و هم رقیب او. هم اردوغان گفت «لا فتی الا علی لا سیف الا ذوالفقار» و هم رقیب او بر علوی بودن خود تاکید کرد. اکثر رای‌دهندگان هم مسلمان بودند.

اگر دو مرحله برگزاری انتخابات در ترکیه بدون استصواب قبلی و با رقابت احزاب و کاندیداهای پوششی موجب اصلاحاتی در ساختار انتخاباتی ما شود خوشا به حال ما چرا که قرار بود این اتفاق با لوایح اختیارات و انتخابات در دوره اصلاحات رخ دهد و با این که در مجلس ششم تصویب شد به سد شورای نگهبان خورد.

اگر هم این اتفاق نیفتد همین که بعد از پیروزی تازه گرفتاری او برای اعمال قدرت و عمل به وعده‌ها به سبب اصطکاک با دیگر نهادهای قدرت شروع نمی شود که به رییس جمهوری منتخب تنها به چشم یکی از نشستگان بر صندلی قدرت و نه «رییس» نگاه کنند می‌توان گفت خوشا به حال او.