آزوفی‌ها از ترکیه به اوکراین بازگشتند/ پوتین هم به ترکیه نمی‌رود!

به نظر می‌رسد با آسی که اردوغان در برابر پوتین رو کرده است، وی را در موقعیت آچمز قرار داده است. در صورت ادامۀ این روند به احتمال زیاد نقش میانجی‌گری اردوغان در جنگ روسیه علیه اوکراین رو به کم رنگ شدن بگذارد و امضای توافق غلات با چالش جدی مواجه گردد که دراین صورت فضای متاسبات آنکارا-مسکو را ابرهای پراکنده ای فرا خواهد گرفت.

افشار سلیمانی*

ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین در حساب توئیتر خود اعلام کرد: 5 فرماندۀ گردان آزوف که در ترکیه حضور داشتند، به کشور خود بازگشتند.

زلنسکی افزود: «از ترکیه به خانه بر می‌گردیم و قهرمانان خود را به خانه‌ خود می‌بریم. سربازان اوکراینی دنیسی پروکوپنکو، سویاتوسلاو پالامار، سرهی ولینسکی، اوله خامنکو، دنسی شلها، در نهایت در کنار خانواده‌های خود خواهند بود. فرماندهان گردان آزوف که مشمول تبادل اسرا بین روسیه و اوکراین شده بودند، برای اهداف امنیتی در ترکیه بودند.»

لازم به ذکر است که در 21 سپتامبر 2022 اعلام شد 200 اسیر جنگی در نتیجه تماس‌های دیپلماتیک بین رجب طیب اردوغان، رییس جمهوری ترکیه، ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری روسیه و ولودیمیر زلنسکی رییس جمهوری اوکراین مبادله شده‌اند.

این فرماندهان در چارچوب تبادل اسرا بین روسیه و اوکراین، به ترکیه فرستاده شده بودند و قرار بود تا پایان جنگ در ترکیه بمانند اما اردوغان، برخلاف توافق ترکیه و روسیه و اوکراین، آن‌ها را به اوکراین بازگرداند. از آنجا که روسیه برای امضای توافق غلات شرط گذاشته است، احتمالا اردوغان از روس‌ها ناراحت شده و بازگرداندن فرماندهان گردان آزوف به اوکراین را باید یکی از واکنش‌های او به شرط‌گذاری روسیه دانست.

ایگور کوروتچنکو یک تحلیلگر مسائل نظامی روسیه در واکنش به بازگردندان آزوفیها به اوکراین گفت : «ترکیه "فاشیست های آزوف" را به اوکراین تحویل می دهد. اما مجبور بودند تا پایان جنگ در آنجا بمانند. مشکلی نیست، ما هم‌ مدودچوکمان و توافق غلات را داریم. من نمی دانم که آیا کسی در رهبری روسیه با تمدید این توافق به شکست دیگری می رود؟»

ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت امورخارجه روسیه در همین رابطه گفت: «غرب با ترویج نازیسم در اوکراین و چشم پوشی بر اقدامات رژیم کیئو جعبه پاندورا را باز می‌کند. نتایج از قبل آشکار است. ملی‌گرایان رادیکال الهام گرفتند و فعالیت های خود را در سراسر اروپا تشدید کردند.»

سرگئی مارکوف دیگر تحلیلگر روس گفت : اینجا یک تناقض وجود دارد، از یک سو اردوغان توافقات را زیر پا می‌گذارد و دشمنان سرسخت روسیه یعنی فاشیست‌های آزوف را آزاد می کند و اعلام می کند که اوکراین حق حضور در ناتو را دارد، از سوی دیگر از روسیه می‌خواهد تا توافق غلات را که غرب هرگز به آن عمل نکرده است، تمدید کند و می‌گوید پوتین در ماه اوت برای مذاکره به ترکیه می‌آید. این درگیری چگونه حل خواهد شد؟»

دیمیتری پسکوف سخنگوی کرملین هم اظهار داشت: «هیچکس روسیه را از انتقال رهبران آزوف از ترکیه به اوکراین مطلع نکرد. در عین حال آنکارا توافق با روسیه را نقض کرد. جنگجویان آزوف باید تا پایان جنگ در ترکیه می ماندند.»

وی افزود: «ترکیه به عنوان یکی از اعضای ناتو با این اتحاد همبستگی نشان می دهد، فدراسیون روسیه همه چیز را کاملا درک می کند.»

در همین حال پس از این رخداد کرملین اعلام کرد که پوتین سفر ماه آگوست خود به ترکیه را به تعویق انداخت . به نظر می‌رسد با آسی که اردوغان در برابر
پوتین رو کرده است، وی را در موقعیت آچمز قرار داده است. در صورت ادامۀ این روند به احتمال زیاد نقش میانجی‌گری اردوغان در جنگ روسیه علیه اوکراین رو به کم رنگ شدن بگذارد و امضای توافق غلات با چالش جدی مواجه گردد که دراین صورت فضای متاسبات آنکارا-مسکو را ابرهای پراکنده ای فرا خواهد گرفت.

پرواضح است که به هرحال ترکیه عضو ناتو است و مسئولیت‌ها و تعهداتی بر عهده دارد و از حیث منافع ملیِ ترکیه، سنگینی کفۀ ترازوی سیاست خارجی این کشور باید به سمت آمریکا و غرب سنگینی کند. از این رو شرط‌بندی روی اسب بازنده به نفع ترکیه نخواهد بود. هرچند که اردوغان سیاست موازنۀ نسبی را رها نخواهد کرد.

*سفیر پیشین ایران در آذربایجان