قهر یا آشتی با انتخابات / علی لاریجانی در چه فکری است؟

فرارو نوشت: انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی در تاریخ جمعه ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ برگزار خواهد شد. به گفته دبیر ستاد انتخابات کشور: «اگر طرح اصلاح قانون انتخابات نهایی و به قانون تبدیل شود، از ۱۶ مرداد ثبت نام اولیه از داوطلبان انتخابات مجلس شورای اسلامی آغاز می‌شود.» با نزدیک شدن به این بازه‌های زمانی مهم، پرسش‌هایی پیرامون حضور یا عدم حضور «علی لاریجانی» مطرح شده است.

 

علی لاریجانی، از خرداد ۱۳۸۷ تا خرداد ۱۳۹۹ رئیس مجلس شورای اسلامی بود. گرچه لاریجانی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ ثبت نام کرد، اما صلاحیت وی توسط شورای نگهبان رد شد. اکنون پرسش این است که آیا علی لاریجانی برای انتخابات آتی مجلس شورای اسلامی ثبت نام خواهد کرد و در صورت ثبت نام، صلاحیت او تایید خواهد شد؟ پرسش دیگر این که اگر لاریجانی در انتخابات شرکت نمی‌کند، چه دلایلی برای عدم حضور او وجود دارد؟ فرارو با نمایندگان پیشین مجلس شورای اسلامی و فعالان سیاسی در این خصوص گفتگو کرده است:

عزت الله یوسفیان ملا، نماینده دوره‌های هفتم، هشتم، نهم و دهم مجلس به فرارو گفت: «آقای لاریجانی تصمیم برای ورود به انتخابات مجلس ندارد. افرادی که می‌گویند ایشان به انتخابات ورود می‌کند، بهتر است دلایل خود را نیز مطرح کنند. آقای لاریجانی صراحتا اعلام کرده بود که قصد ورود به انتخابات دوازدهمین دوره مجلس را ندارد. چند ماه پیش من در مصاحبه‌ای این موضوع را اعلام کردم و از ایشان نقل قول کردم و خود آقای لاریجانی نیز سخن من را مورد تایید کرد. هم اکنون نیز تکرار می‌کنم که ایشان قصد ورود به انتخابات را ندارد و اگر قرار بود وارد شود، در انتخابات یازدهم وارد می‌شد و دلیلی وجود نداشت که حضور خود را برای یک دوره قطع کند»

 

وی افزود: «آقای لاریجانی معتقد است که هر مدیری در کشور یک ظرف زمانی برای سمت خود دارد و وقتی از سمت خود کنار رفت، برگشتن به این سمت درست نیست. بسیاری از مشکلات کشور ما ناشی از همین برگشتن‌ها است. برای مثال شاهد این هستیم که رئیس جمهور سابق برای مجلس ثبت نام می‌کند. آقای لاریجانی مسیر حضور و ریاست در مجلس را طی کرده و اکنون معتقد است برگشتن به این مسیر، مصلحت نیست. در حال حاضر آقای لاریجانی فعالیت سیاسی خود را ادامه می‌دهد و حتی حجم کار وی کمتر از گذشته نیست.»

 

وی تاکید کرد: «بعد از پایان کار در مجلس، آقای لاریجانی به دستور مقام معظم رهبری در موضوع قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین نقش آفرینی کردند. در حال حاضر نیز سه حکم از رهبری دارند که شامل مشاور، عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام و عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی است. هر یک از این سمت‌ها مسئولیت‌های زیادی دارد و در نتیجه آقای لاریجانی حجم کار کمتری از دوران ریاست مجلس ندارند. به طور کلی با توجه به این که زمان زیادی تا پایان مهلت ثبت نام مجلس باقی نمانده است، بسیار بعید می‌دانم آقای لاریجانی در انتخابات ثبت نام و شرکت کنند.»

منصور حقیقت پور، نماینده دوره نهم مجلس در گفتگو با فرارو گفت: «آقای لاریجانی هنوز اعلام نکرده اند که تصمیمشان چیست. ما هنوز اطمینان نداریم که آقای لاریجانی در یازدهم اسفند سال جاری در انتخابات شرکت خواهند کرد یا خیر. اما در شرایطی که روند خالص سازی در حال استمرار است، برخی بزرگان مایل به حضور در انتخابات نخواهند بود. اگر می‌خواهیم برخی چهره‌ها وارد انتخابات شوند، ابتدا باید شاهد این باشیم که جریان خالص سازی دست از رفتار خود بردارد. در حال حاضر چنین تمایلی را نمی‌بینیم. بسیاری از افراد از جمله آقای لاریجانی مایل نیستند در انتخابات شرکت کنند و اعتبارشان رد شود، یا تایید صلاحیت شوند، اما در مراحل اجرایی اذیت شوند.»

 

وی افزود: «افرادی مثل آقای لاریجانی باید شواهد و قرائنی را ببینند که اطمینان حاصل کنند نظام مایل است با جریان خالص سازی برخورد کند. این بزرگترین عاملی خواهد بود که این افراد تصور کنند آمدنشان به صحنه، تاثیری در تغییر دارد، اما جریان خالص سازی، در حال استمرار رفتارش است و ثبت نام انتخابات نیز برای ۱۶ مرداد تعیین شده است. به همین دلایل نیز بسیاری از عقلای نظام در حالت تردید قرار گرفته اند که وارد انتخابات بشوند یا خیر. خالص سازی عبارت زیبایی است، اما در واقعیت شاید بهتر است کلمه تصفیه را به کار ببرم. این رفتار، نوعی تصفیه است.»

 

نایب رئیس دوم کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در دوره نهم، ادامه داد: «فقط آقای لاریجانی نیست که در این فرآیند قرار دارد. چرا شخصی مثل آقای ناطق نوری این فضا را ترک کرده است؟ چرا در گوشه‌ای نشسته و مشغول امور علمی است؟ این ترک میدان از روی دلواپسی، رنجش خاطر و ناراحتی است. اگر این رفتارها پیدا کند بسیاری از بزرگان نیز برای حفظ آبرو و اعتبار خود وارد چنین میدانی نمی‌شوند که مهر باطل بر تایید صلاحیتشان زده نشود. برای حضور این افراد باید حاکمیت تغییراتی جدی ایجاد کند.

 

اگر آقای لاریجانی بخواهد وارد عرصه انتخابات شود، در جمع عقلا وارد می‌شود. افراد عاقل در این کشور کم نیستند. اگر زمینه فراهم می‌شد و آقای لاریجانی وارد میدان میشد، می‌توانست جریان عقلانیت را وارد انتخابات کند. آقای لاریجانی شخصیتی فراجناحی دارد و از اصلاح طلب تا اصولگرا و متخصصین و تکنوکرات‌ها از کار کردن با وی راضی هستند. درست است که آقای لاریجانی اصولگراست، اما قابلیت همکاری و همفکری با عقلای همه جناح‌ها را دارد.»

محمدعلی ابطحی، معاون امور حقوقی و مجلسِ محمد خاتمی، به فرارو گفت: «در خصوص شخص آقای لاریجانی، از تصمیم ایشان اطلاع دقیقی ندارم، اما می‌دانم ایشان باهوش‌تر از آن هستند که در انتخابات شرکت کند، بدون آن که زمینه حضور مردم وجود داشته باشد. حسی که از بررسی شبکه‌های های اجتماعی می‌گیرم این است که در انتخابات پیش رو، چه آقای لاریجانی و چه بزرگ‌تر از آقای لاریجانی یا نامدارتر از ایشان و یا حتی اشخاص و جریان‌های تند و تیزتر از ایشان که تایید صلاحیت نمی‌شدند نیز تایید صلاحیت شده و شرکت کنند، باز هم تحول بزرگی را در انتخابات شاهد نخواهیم بود. علت هم مشخص است، اتفاقات اخیر در جامعه و قهری که رخ داد، فضای ارتباطی را مختل کرد و در نتیجه روند انتخابات نیز متاثر از این شرایط خواهد بود. شرایط فعلی برای مشارکت مردم شرایط خوبی نیست. افراد فعلی هم افرادی نیستند که بتوانند شور انتخاباتی ایجاد کنند.»

 

وی افزود: «شاید لازم است تغییراتی در سطح کلان رخ دهد که بتواند مردم را راضی به مشارکت در انتخابات کند و فضای سرد و قهر کمرنگ‌تر شود. تمام این تغییرات منوط به این است که مدیریت سیاسی کشور بخواهد این تغییرات رخ دهد و در آن حالت می‌توان به انتخابات امیدوار بود. گرچه بعید می‌دانم، چون اگر این اتفاق رخ دهد و مشارکت گسترده را شاهد باشیم، یکدستی فعلی که در حاکمیت ایجاد شده، آسیب می‌بیند. افرادی که یکدستی را ایجاد کرده و از آن سود می‌برند چندان علاقه‌مند با تغییر شرایط فعلی نیستند. به همین دلیل نمی‌توان بدون زمینه سازی شاهد تغییر در مشارکت مردم بود. من باورم این است که تمایلی برای تغییر جو وجود ندارد، چون برای به دست آوردن کرسی‌ها زحمت زیادی کشیده شده است.»

 

ابطحی گفت: «افزون بر این ها، تاثیر گذاری گروه‌های سیاسی به حدی کم شده که حتی اگر، همه گروه‌ها مشارکت کنند، انتظار نمی‌رود مردم اقبال چندانی نشان دهند. فضای تخریب گسترده‌ای که جناح تمامیت خواه داخلی و جناح اپوزیسیون خارجی علیه جریان اصلاح طلب به راه انداختند، راه‌های اصلاح طلبی را مسدود کردند و قدرت اصلاح طلبی را در جامعه از بین بردند؛ بنابراین اصلاح طلبان نیز قدرت مانور ندارند.

 

از همان زمان که شعار "دیگه تمومه ماجرا" مطرح شد، هم افراطی‌های داخلی و هم اصلاح طلبان، قدرت‌های خود را از دست دادند. جریان‌های افراطی راست در داخل و جریان‌های اپوزیسیون خارجی سعی داشتند اصلاح طلبان را تخریب کنند، این در حالی بود که تا پیش از این شعارها، اصلاح طلبان از نفوذ اجتماعی برخوردار بودند و هدف هم همین تخریب جایگاه اجتماعی اصلاح طلبان بود.»

محمد حسن قدیری ابیانه، سفیر پیشین ایران در استرالیا و مکزیک در گفتگو با فرارو گفت: «این که هر شخصی از جمله آقای لاریجانی مایل به شرکت در انتخابات است یا خیر، تا حد زیادی به بررسی‌ها و جمع بندی‌های این افراد، مرتبط است. معتقدم آقای لاریجانی باید به این جمع بندی برسد که رئیس مجلس خواهد شد. اگر ارزیابی آقای لاریجانی این باشد که رئیس مجلس نمی‌شود، در انتخابات شرکت نمی‌کند. برداشت بنده این است که در واقع ایشان در شرایطی نامزد می‌شوند که مطمئن باشند می‌توانند به ریاست مجلس برسند.»

 

وی افزود: «اگر مصوبه مجلس راجع به تناسبی بودن آراء، تصویب شود، دیگر جبهه‌ها و گروه‌های مختلف لزومی به اتحاد با یکدیگر نخواهند دید و در نتیجه می‌توانند به نسبت آراء کسب شده وارد مجلس شوند. این موضوع هم در طیف اصلاح طلبان و هم در طیف اصولگرایان صدق می‌کند. در واقع «انتخابات تناسبی در تهران» به افزایش مشارکت منجر می‌شود و فهرست‌هایی که اکثریت را ندارند نیز می‌توانند به تناسب رای مکتسبه، وارد مجلس شوند.»

 

قدیری ابیانه در پایان گفت: «به طور کلی معتقدم افرادی باید وارد مجلس بشوند که خود یا اقوام درجه یک آنان درگیر فساد نشده باشند. من اگر عضو شورای نگهبان بودم، آقایان جهانگیری و روحانی را تایید صلاحیت نمی‌کردم، زیرا برادران هر دو نفر در زندان به سر می‌برند؛ بنابراین حضور این افراد در لیست‌های انتخاباتی، منوط به تأیید صلاحیتشان است. نمی‌شود که فردی مدعی حمایت از عدالت باشد از فساد برادر و عروس و داماد خود بی‌اطلاع باشد لذا به درد مسئولیت نمی‌خورد. حتی اگر بخواهد این افراد را سرلیست بگذارند. در نهایت اصلاح‌طلبان چاره‌ای ندارند که از بین افرادی که تایید صلاحیت می‌شوند لیستشان را ببندند. البته معتقدم آقای لاریجانی در صورت حضور در انتخابات مجلس تایید صلاحیت می‌شود.»