یادی از کاظم فیروزمند که تازه درگذشت ؛ مترجمی صادق ، خیرخواه و برجسته

مرتضی هاشمی‌پور ، سردبیر فصلنامه «فردان» در پی درگذشت محمدکاظم فیروزمند خلخانی، نویسنده و مترجم در یادداشتی که در اختیار ایسنا قرار داده، آورده است: 

تنوع و پُرشماری آثار ترجمه‌شده به قلم کاظم فیروزمند، نوشتن درباره مجموعه کارهای او را دشوار می‌کند. با این حال صفا و صداقت نهفته در رفتار و مراوده او با اطرافیانش، اینک به من این مجال را می‌دهد که پس از خاموشی او اندکی از ویژگی‌های شخصیتی و درباره برخی از آثارش بگویم.

کاظم فیروزمند در دی‌ماه ۱۳۲۵ در تبریز در خانواده‌ای اصیل به دنیا آمد. پدرش محضردار و از دوست‌داران دکتر محمد مصدق بود. او بعد از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ مدتی از دست مأموران حکومتی گریزان شد. کاظم جوان در تبریز با علاقه به کتاب و خواندن، جمعی دوستانه را پدید آورد و در معاشرت و دوستی مناف فلکی بود. آثار معروف و محبوب آن روز را می‌خواند. این گروه با جلال آل‌احمد مکاتبه کردند. فیروزمند در میانه‌های دهه ۱۳۴۰ با تعدادی از دوستان خود به خانه جلال آل‌احمد در تجریش آمد.

فیروزمند می‌گفت هنگام وارد شدن به خانه آل‌احمد، جلال داشت گل‌های باغچه را آب می‌داد. آل‌احمد با روی باز از این جوانان استقبال کرد. در آن میان مناف فلکی بود که میدان‌داری کرد و چون کارهای جلال را خوب خوانده بود بحث با آل‌احمد را شروع کرد و سخت با او در پیچید. فیروزمند می‌گفت آل‌احمد در پاسخ دادن مانده بود! گاه با خنده و شوخی پاسخ را رفع و رجوع می‌کرد. این تصویر جلال در ذهن فیروزمند همواره روشن و محترم بود. می‌گفت هر گونه داوری درباره آثار و اندیشه جلال آل‌احمد باید با توجه به بافت اجتماعی و سیاسی زمانه او باشد. همین نظر را نیز درباره دکتر علی شریعتی داشت.

در اواخر دهه ۱۳۴۰ در رشته زبان و ادبیات فارسی پذیرفته و وارد دانشگاه فردوسی مشهد شد. آن روزها دانشگاه فردوسی مشهد استادان سرآمدی داشت. فیروزمند از کلاس درس دکتر جواد حدیدی و دکتر غلامحسین یوسفی و دکتر جلال متینی و دکتر علی شریعتی و تعدادی دیگر بهره‌مند شد. تسلّط در آموزش و نحوه تدریس و آراستگی ظاهری دکتر جواد حدیدی را همواره می‌ستود.

دکتر جلال متینی استاد راهنمای او بود اما روی خوشی به کاظم جوان نشان نمی‌داد؛ زیرا او همواره در صف اول اعتراض‌های دانشجویی و تحصن‌ها بود. به دکتر غلامحسین یوسفی نزدیک شد؛ زیرا دکتر یوسفی در همان آغاز نیم‌سال تحصیلی از دانشجویان خود خواست تا درباره کتاب غیردرسی‌ای که به تازگی خوانده‌اند، مطلبی بنویسند؛ یعنی هم کتاب را معرفی کنند و هم نظر خود را درباره آن بنویسند.

کاظم فیروزمند که حدوداً بیست‌ساله بود، درباره «مقدمه‌ای بر رستم و اسفندیار» نوشته شاهرخ مسکوب نوشت. همین باعث شد که دکتر یوسفی از او بخواهد که دستیارش شود. فیروزمند می‌گفت که دکتر یوسفی «فیش» نوشتن برای پژوهش و نیز روش تحقیق را به او آموخت. اگر چه جز یکی دو مقاله تألیفی کارهای فیروزمند غالباً ترجمه است اما ذهن منظم و انسجام متن‌های او میزان تأثیر این آموزش را نشان می‌دهد.