غربالگری‌ های جنینی و رد یک «ادعا»

نظارت بر کیفیت و استاندارد بودن کیت‌های غربالگری جنین وظیفه سازمان غذا و دارو است تا کیت‌هایی که در اختیار مردم قرار می‌گیرد، بیشترین دقت و کمترین خطا را داشته باشد. از نظر وزارت بهداشت، غربالگری جنین با رعایت استانداردها ممنوع نیست و تنها مطابق قانون و نظر متخصصان استانداردسازی شده است.

موضوع غربالگری‌های جنینی یکی از بندهای پر بحث در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت بود که از ابتدا موافقان و مخالفانی داشت که حتی پیش از ابلاغ و اجرایی شدن قانون پیرامون آن اظهار نظر می‌کردند. اما این بند چالش‌برانگیز از قانون به چه موضوعی اشاره دارد؟

به گزارش ایسنا، بنابر اعلام وزارت بهداشتی‌ها در ماده ۵۳ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، تنها نحوه استاندارد سازی چگونگی تجویز و عملکرد پزشکان و اصلاح روش‌های غربالگری و تشخیصی مشخص شده است. بر این اساس به دنبال ابلاغ قانون مقرر شد تا انجام غربالگری‌های جنینی با شش هدف اصلی و به تشخیص پزشک متخصص و درخواست والدین انجام شود.

بر این اساس و به دنبال اعلام دکتر صابر جباری _ سرپرست اداره جوانی جمعیت وزارت بهداشت هدف اصلی اجرای ماده ۵۳ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت؛ حفظ سلامت مادر و جنین اعلام شد. به نحوی که با ارجاع غیر کارشناسانه و انجام اعمال تهاجمی جان مادر و بویژه جنین به خطر نیفتد که به دنبال این مهم مقرر شد تا انجام آزمایش‌ها و تصویربرداری‌های تشخیصی مبتنی بر استانداردهای علمی، دقیق‌تر شده و از ایجاد استرس زود هنگام و زیاد به مادر در دوران بارداری جلوگیری شود.

از سوی دیگر تاکید دیگر این ماده از قانون بر این امر بود که انجام درخواست آزمایش غربالگری و تشخیص ناهنجاری جنین نه به اجبار پزشکان بلکه توسط یکی از والدین و البته با تشخیص پزشک متخصص صورت گیرد تا از اعمال هزینه اضافی به بسیاری از خانواده‌های کم برخوردار جلوگیری کند.

بر همین اساس مسئولین وزارت بهداشت تاکید دارند که با اجرای صحیح قانون؛ انجام غربالگری شش ویژگی مهم پیدا کرده است؛ چنانچه دکتر جباری_سرپرست اداره جوانی جمعیت وزارت بهداشت با بیان این مطلب اعلام کرده بود: « اول اینکه کار تخصصی‌تر شده و از سطح یک خدمات بهداشتی خارج شده و از سوی متخصصین انجام می‌شود. دوم اینکه کار استانداردتر شده است و در عین حال نقش والدین را پررنگ‌تر کردیم و با درخواست والدین غربالگری انجام می‌شود و در نتیجه زور و اجباری برای غربالگری وجود ندارد.

ویژگی چهارم این است که قانون، پوشش بیمه‌ای غربالگری را کامل‌تر کرده است. همچنین این کار هوشمند شده و کل فرایند غربالگری باید در سامانه الکترونیک ثبت شود و در نهایت غربالگری شفاف‌تر شده است و برای مردم و متولیان امر سلامت قابل رصد و پایش است و متناسب با نتایجی که در سامانه ثبت می شود، تصمیم‌گیری می‌شود.»

اکنون اما پس از گذشت حدود یک سال از ابلاغ قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده، مجددا بحث‌هایی درخصوص بند ۵۳ این قانون که به موضوع غربالگری‌های جنینی اشاره دارد، بر سرزبان‌ها افتاده است. بحث‌هایی که منشاء آن ادعای یک مسئول آزمایشگاه در یکی از استان‌های کشور مبنی بر افزایش تولد نوزادان دارای ناهنجاری جنینی در همان استان بوده است. موضوعی که البته توسط مسئولین وزارت بهداشت در همان روزهای نخست تکذیب شد.

چنانچه پدارم پاک آیین _ سخنگوی وزارت بهداشت در این رابطه تاکید کرد: «سامانه‌های الکترونیک وزارت بهداشت هیچگونه افزایشی در تولد نوزدان دارای ناهنجاری را از زمان اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت را نشان نمی‌دهد. غربالگری استانداردسازی شده است و ممنوع نیست. متاسفانه ذی‌نفعان غربالگری غیراستاندارد جنین سالانه بیش از ۱۰۰۰ میلیارد تومان از این محل درآمد کسب می‌کردند که با اجرای قانون و استانداردسازی غربالگری جنین این سود را از دست رفته می‌بینند.»

البته در روزهای اخیر این تنها مبحث خبرساز پیرامون بند ۵۳ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت نبود؛ چنانچه مدتی قبل از بالا گرفتن بحث اخیر نیز شایعاتی مطرح شده بود که محدودیت‌هایی برای تولید و توزیع کیت‌های غربالگری جنین ایجاد شده است که این موضوع هم از سوی وزارت بهداشتی‌ها تکذیب شد و در این رابطه نیز پاک‌آیین تاکید کرده بود: «هیچ محدودیت جدیدی برای تولید و توزیع کیت‌های غربالگری جنین ایجاد نشده و استانداردهایی که پیش از این به منظور کنترل کیفی کیت‌ها اعمال می‌شد، کماکان رعایت می‌شود.