آیا یک آتش‌ فشان بعد از ده‌ها هزار سال خاموشی می‌تواند فوران کند؟

چیومدال به عنوان یکی از جوان‌ترین آتش‌ فشان‌ های شرق مرکزی اروپا برای مدت حدود ۳۰ هزار سال فوران نکرده است. در این حال یک گروه از دانشمندان اروپا از طریق آنالیز زمین‌شناسی نور تازه‌ای بر چرخه فعالیت آتش‌فشانی چیومدال در طول مدت‌ هزاران سال تابانده‌اند.

مطالعه آتش‌فشان «چیومدال» (Ciomadul) در کشور رومانی نشان داده است که آتش‌فشان‌های خفته چطور با سرعت و قدرت می‌توانند فوران کنند.

به گزارش ایرنا از «ساینس الرت»، چیومدال به عنوان یکی از جوان‌ترین آتش‌فشان‌های شرق مرکزی اروپا برای مدت حدود ۳۰ هزار سال فوران نکرده است. در این حال یک گروه از دانشمندان اروپا از طریق آنالیز زمین‌شناسی نور تازه‌ای بر چرخه فعالیت آتش‌فشانی چیومدال در طول مدت‌ هزاران سال تابانده‌اند.

این محققان بطور خاص درصدد بررسی تغییرات نوع فوران این آتش فشان در طول این مدت زمان طولانی، از نوع فوران بیرون ریز (effusive) به فوران انفجاری (explosive) بودند.

«ژابولک هارانگی» ژئوشیمیست دانشگاه «ایوتووش لوراند» در مجارستان می‌گوید: در طول مدت حیات نزدیک به یک میلیون ساله این آتش‌فشان، چندین دوره طولانی خاموشی یا نهفتگی وجود داشته است، اما حتی بعد از ده‌ها هزار سال یا حتی در برخی موارد بعد از مدت بیش از ۱۰۰ هزار سال، فوران‌های آتش‌فشانی بار دیگر شروع شده است.

این محققان اقدام به بررسی دقیق کریستال‌ها و مواد معدنی در داخل سنگ‌های آتشفشانی در منطقه پیرامونی چیومدال کردند. ترکیب شیمیایی و محتوای آب این سنگ‌ها سرنخ‌هایی درباره شرایط فوران و زمان تشکیل آنها در اختیار کارشناسان قرار می‌دهد.

کارشناسان در گذشته مشخص کرده بودند که پیشتر یک دوره فوران‌های برون‌ریز وجود داشته است و اکنون محققان تمرکز خود را بر تازه‌ترین مورد فوران انفجاری از حدود ۶۵ هزار سال تا حدود ۳۰ هزار سال پیش معطوف کردند.

این تحلیل دو منطقه ماگما (گدازه) یک منطقه بالایی (با عمق ۸ تا ۱۲ کیلومتر) و یک منطقه پایینی (با عمق ۱۶ تا ۴۰ کیلومتر) را مشخص کرد.

این مساله‌ای شناخته شده است که فوران‌های انفجاری می‌توانند در آتشفشان‌هایی که برای مدت طولانی خاموش بوده‌اند روی دهند؛ بنابراین شناخت بیشتر این فرآیند ضروری و حیاتی است. هر چند به نظر نمی‌رسد که چیومدال به این زودی فوران کند، با این حال این یک مطالعه موردی مفید است.

یکی از راه های سودمندی این مطالعه این است که می تواند به مشخص کردن نشانه‌های یک فوران قریب‌الوقوع یاری رساند. در مورد حدود هزار و ۳۵۰ آتشفشان بالقوه فعال در سیاره زمین، بهترین راه حفظ ایمنی دریافت هشدارهای زودهنگام است.