این سوال از دیرباز پرسیده می‌شود که چرا محصولی در بازارهای جهانی 100 دلار قیمت دارد اما به ایران که میرسد 140 دلار به مصرف‌کننده فروخته می‌شود؟ همراه ما باشید تا بیشتر درباره این موضوع صحبت کنیم.

این سوال از دیرباز پرسیده می‌شود که چرا محصولی در بازارهای جهانی 100 دلار قیمت دارد اما به ایران که میرسد 140 دلار به مصرف‌کننده فروخته می‌شود؟ شرایط تحریمی اوضاعی را پدید آورده که به‌نفع مصرف‌کنندگان نیست و در نهایت انحصارطلبی عده‌ای هم این شرایط را کماکان حفظ می‌کند.

آیفون 13 یکی از آن دسته محصولاتی است که در یک کشور توسعه‌یافته وسیله‌ای مصرفی و معمولی محسوب می‌شود اما در ایران یک بحران تجاری است. از دولت گرفته تا واردکننده و مصرف‌کننده از شرایط فروش آن ناراضی هستند اما واقعا کدام یک ضرر می‌کند؟

مشکلات خرید گوشی در ایران نسبت به بازارهای جهانی

گوشی خریدن در ایران شبیه هیچ‌کجای دنیا نیست. شاید شما در ایران هم فروشگاه‌های لوکسی را ببینید که گوشی موبایل را به‌فروش می‌رسانند اما این‌طور می‌توانیم بگوییم که آن‌ها در واقع ماکت‌هایی از فروشگاه‌های واقعی گوشی هستند.

در کشور‌های توسعه‌یافته شرکت‌های معتبر دنیا به‌طور مستقیم با مصرف‌کننده خود ارتباط می‌گیرند و محصول‌شان رابه‌فروش می‌رسانند. در چنین شرایطی مصرف‌کننده می‌تواند از خدمات ویژه شرکت‌ها استفاده کند و کالایی باکیفیت داشته باشد. اما در ایران کالای باکیفیت نهایتا با هزاران واسطه به‌دست شما می‌رسد و هیچ یک از خدمات شرکت‌های اصلی را هم نخواهد داشت.

امکانات رسمی کمپانی‌های سازنده موبایل شامل چه مواردی است؟

شما زمانی که به‌صورت رسمی از یک کمپانی خرید می‌کنید، مزیت‌های زیادی را به‌دست خواهید آورد. خدمات پس‌از فروش شما مستقیم خواهد بود. یعنی شرکتی به‌عنوان واسطه وجود ندارد. کمپانی مستقیما درصورت بروز هرگونه مشکلی که متعهد آن شده، امور پس‌از فروش را برای شما انجام خواهد داد. شما در هنگام بروز مشکل می‌دانید که باید به چه کسی مراجعه کنید. نمایندگی‌های معتبر در سراسر کشور حضور دارند.

اما وقتی این فروش به‌صورت رسمی انجام نمی‌شود نهایت کاری که می‌توانید کنید مراجه به همان جایی است که از آن گوشی خریده‌اید. یا مجبور می‌شوید خودتان گوشی را تعمیر کنید و هزینه‌هایش را بپردازید. مشکلات خرید غیرمستقیم به همین‌جا ختم نمی‌شود. کمپانی‌های سازنده تلفن همراه برای مصرف‌کنندگان خود در بسیاری از مواقع شرایط خاص پرداخت ایجاد می‌کنند.

یعنی شما می‌توانید یک گوشی بالارده را به‌صورت قسطی تهیه کنید، با خرید آن خدماتی مثل اینترنت یا سیم‌کارت دریافت کنید، گوشی قدیمی خود را در اختیار کمپانی بگذارید و گوشی‌های جدید آن‌ها را بخرید. تمامی این شرایط زمانی میسر خواهد بود که یک شرکت سازنده بتواند به‌صورت رسمی محصولاتش را در کشوری به‌فروش برساند.

در ایران فروش آیفون چگونه انجام می‌شود؟

اپل به‌صورت رسمی در ایران هیچ چیزی را به‌فروش نمی‌رساند. محصولات امریکایی سال‌هاست که در کشوری مثل ایران به‌صورت به‌فروش نمی‌رسند. اول از همه قیمت بسیار بالای چنین محصولاتی باعث می‌شود که همه مردم نتوانند آن‌ها تهیه کنند. دوم هم اینکه تحریم‌ها اجازه فروش مستقیم را نخواهد داد.

تحریم‌های بیرون و محدودیت‌های داخل همگی سدی در برابر واردات آیفون به ایران هستند. در ایران شرکت‌های واردکننده باید آیفون را خود تهیه کنند و سپس با پرداخت هزینه‌های واردات داخل ایران کنند تا در نهایت به‌دست مصرف‌کننده برسد. مصرف‌کننده که هیچ خدماتی بابت خرید یک گوشی در سطح کلاس جهانی رسما دریافت نمی‌کند اما هزینه‌ای بیش‌ از هزینه جهانی آن را می‌پردازد.

چرا آیفون در ایران گران‌تر از قیمت جهانی‌اش می‌شود؟

تا اینجا فهمیدیم که آیفون در این به‌صورت رسمی به‌فروش نمی‌رسد و برای آن واسطه‌های زیادی وجود دارد. اما چه هزینه‌هایی باعث می‌شود آیفون در ایران گران‌تر از بازار‌های جهانی باشد؟

هزینه‌های مالیات برارزش افزوده، هزینه‌های صرافی، عوارض گمرکی و هزینه‌های جابه‌جایی در کشور‌های ثالث در نهایت باعث می‌شود که فروشنده بخواهد تمام این هزینه‌ها را از مصرف‌کننده خود بگیرد. حدود این هزینه‌ها را می‌توان 17درصد برآورد کرد. یعنی آیفون باید 17درصد گران‌تر از قیمت جهانی‌اش در ایران باشد.

چرا آیفون 13 با هزینه‌های واردات هم گران‌تر از چیزی‌است که باید باشد!

به‌طور واضح ما در بازار مشاهده می‌کنیم محصولاتی که باید با قیمتی معقول به‌فروش برسند، گران‌تر از چیزی که باید باشند هستند. برای مثال اگر آیفون یک گوشی 1100 دلاری باشد، با 17درصد هزینه‌های جانبی باید قیمتی برابر 30میلیون تومان داشته باشد.

اما 40میلیون تومان به‌فروش می‌رسد. (اعداد برای مثال بوده و واقعی نیستند.) دلیل چنین اتفاقی چیست؟ شاید فکر کنید دلیل آن عدم رجیستر آیفون 14 و 15 باشد که باعث شده آیفون 13 به‌عنوان آخرین آیفون قابل رجیستر قیمت بیشتری داشته باشد.

اگر چنین استدلالی دارید پس باید قیمت گوشی‌های پرچم‌دار سامسونگ نسبت به آیفون معقول باشد چون گوشی‌های این کمپانی با محدودیت واردات متوجه نیستند. اما در عمل می‌بینیم که این‌طور نیست و پرچم‌دار‌های این کمپانی هم قیمت‌های غیرعادی دارند! این موضوع نشان می‌دهد که مافیای بازار به‌صورت شخصی سود‌های مشخصی برای خود در نظر می‌گیرند که هیچ پشتوانه خاصی ندارد و چون فروش رسمی هم در ایران وجود ندارد، چاره جز خرید از آن‌ها نیست.

انجمن واردکنندگان موبایل درباره قیمت آیفون چه نظری دارد؟

انجمن واردکنندگان موبایل به‌کل موافق این نکته نیست که قیمت آیفون در ایران از قیمت جهانی‌اش بیشتر است. بلکه این انجمن اعتقاد دارد این ایران گوشی‌ها کمتر از قیمت جهانی هستند و با ضرر به‌فروش می‌رسند. این انجمن معتقد است که نباید قیمت جهانی موبایل‌ها را با چیزی مقایسه کرد که در وب‌سایت‌های رسمی اعلام می‌شود.

هزینه‌های سربار در ایران بیش از 17درصدی است که عنوان کردیم و باید 9درصد مالیات برارزش افزوده نیز به این قیمت اضافه کرد. این اظهار نظرها موجب شد که افراد زیادی به موضع انجمن واردکنندگان موبایل اعتراض کنند و قیمت را ناعادلانه بدانند. البته اینکه گوشی‌های موبایل در برخی از کشور‌ها با قیمتی بیش‌ از قیمت اصلی به‌فروش می‌رسند را نمی‌توان انکار کرد.

جمع‌بندی

مجموع تمامی این صحبت این است که قانون خاصی برای واردات این گوشی به ایران وجود ندارد و بازار خودش در حال تنظیم خودش است. این گوشی موبایل در ایران درحال حاضر با این قیمت و حتی قیمت‌هایی بیش از این هم خواهان خواهد داشت. پس دلیلی برای کاهش قیمت وجود ندارد.

دولت در نهایت با سودی که از واردات آن به‌دست می‌آورد از شرایط راضی خواهد بود. انحصاری که بابت عدم فروش رسمی این گوشی ایجاد شده باعث می‌شود که شرکت‌های واسطه از شرایط سود ببرند. تنها کسی که این شرایط کاملا به‌ضررش بوده شاید مصرف‌کننده باشد که ظاهرا برای او هم اهمیتی ندارد.