سفر به ایران قدیم؛ این خاندان برای شهر ما چه نقشه‌هایی کشیدند؟(+عکس)

طراحی نقشه‌های جغرافیایی ایران و تهران با نام خاندان سحاب گره خورده است. خاندانی برای حفظ آبروی پایتخت نخستین نقشه گردشگری تهران را ترسیم کردند. ماجرای تهیه این نقش حکایت جالب و خواندنی دارد.

مرحوم ابوالقاسم سحاب، از پژوهشگران برجسته معاصر، با کمک پسرش، عباس، سال ۱۳۱۵ در محله دولاب نخستین موسسه نقشه‌کشی ایران و تهران راه‌اندازی کرد. به گفته علیرضا زمانی، تهران‌پژوه،مرحوم عباس سحاب یکی از نخستین افرادی بود که نقشه گردشگری تهران را کشید و درباره ماجرای این طراحی در یکی از مصاحبه‌هایش گفت: «در دوره دبیرستان، نخستین نقشه شهر را به زبان لاتین با یک شیشه مرکب چینی، چند قلم هاشور و یکی-دو متر کاغذ کالک تهیه کردم. البته تقریبا ۶ ماه زمان برد و با تشویق پدر به کارم ادامه دادم.»

به گزارش همشهری، بنا بر تعریف زمانی، بعداز چهار ماه همین نقشه را با اوزالید در هزار نسخه منتشر کردند و با فروش این نقشه‌ها توانستند، نسخه فارسی نقشه را هم تهیه کنند.

زمانی در بخش دیگر صحبت هایش به ماجرای تهیه اولین نقشه گردشگری تهران به نقل خاطره از استاد محمدرضا سحاب، گریزی می زند و می گوید: «دوره پهلوی اول بود که روزی پدرم از چهار راه امیر اکرم رد می شد با چند توریست فرانسوی مواجه می شود. تا آن زمان در تهران هیچ نقشه گردشگری و راهنمایی برای گردشگران خارجی تهیه نشده بود. گردشگران نداشتن نقشه گردشگری را دست مایه تمسخر و خنده گرفته بودند و همین ماجرا باعث ناراحتی پدرم شد و تصمیم به تهیه نخستین نقشه گردشگری گرفت که با استقبال فراوانی هم روبرو شد.»

عباس سحاب نقشه‌ها و اطلس‌های جغرافیایی فراوانی را تهیه کرده و بیشتر شهرت و اعتبارش در این حوزه به دلیل انجام صفر تا صد کارهای تخصصی با جمع‌آوری اطلاعات مورد نیاز، تالیف، ترسیم و کارتوگرافی نقشه‌ها در کنار انجام لیتوگرافی و چاپ و حتی انتشار نقشه‌هاست که همه را خودش عهده‌دار بوده است و به این شیوه بیش از ۷۰۰ اثر آماده کرد.

این تهران‌پژوه در بخش دیگر صحبت‌هایش به فعالیت‌های محمدرضا سحاب، نسل سوم خاندان سحاب و پسر مرحوم عباس سحاب، رئیس هیات مدیره موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب گریزی می‌زند و می‌گوید: «محمدرضا از همان دوران کودکی و نوجوانی در معیت پدر شاگردی کرد و خیلی زود با ریزه‌کاری های هنر نقشه‌کشی آشنا شد و به کمک پدر و استادش نقشه‌های جغرافیایی فراوانی کشید و در حوزه برجسته‌نمایی تخصص پیدا کرد. او سال ۱۳۴۵ در رشته زبان و ادبیات انگلیسی و فرانسوی دانشگاه شهید بهشتی قبول شد. علاوه بر این در رشته حقوق قضایی ادامه تحصیل داد.»

محمدرضا سحاب حد فاصل سال‌های ۱۳۵۱ تا ۱۳۸۰ همکاری علمی و فنی با موسسات معروف کارتوگرافی بین‌المللی، مانند «گئورگ وسترمن»، «کارل ونشو» و کارتوگرافی «هوبر» در آلمان را گذراند که همین دوره‌های تخصصی فنی باعث بالا رفتن توان علمی و فنی و کیفیت روش‌های نقشه‌نگاری در ایران شد.