چطور از شک و تردید به نفع خودمان استفاده کنیم؟

یکی از شگفت‌انگیزترین توانایی‌های انسان آن است که می‌تواند به خودش شک کند! می‌توانیم به همه‌چیز شک و تردید داشته باشیم؛ از توانایی‌ها و استعدادهای خودمان گرفته تا جایگاه اجتماعی و حتی تردید به نتیجه‌ای که قرار است از تلاش‌های روزمره‌ بگیریم. شک و تردید به خود (Self-Doubt)، ارتباط مستقیمی با وجود یا نبود انگیزه دارد.

به گزارش چطور، انگیزه می‌تواند شکل‌های مختلفی داشته باشد. میل به عمل و اشتیاق برای شروع یک رفتار جدید از جمله رایج‌ترین شکل‌های انگیزه بین ما انسان‌ها است. همچنین برخی از متخصصان، انگیزه را با شایستگی و صلاحیت (Competence) نیز در ارتباط می‌دانند. حالا اگر ما به توانایی‌های خود شک داشته باشیم، بدون شک صلاحیت ما نیز تحت‌الشعاع قرار خواهد گرفت.

شک و تردید به خود و فعالیت بدنی

آن‌طور که آمار و ارقام نشان می‌دهد، خیلی از ما به آن اندازه که باید، فعالیت فیزیکی نداریم. تنها درصد کمی از افراد هستند که در اوقات فراغت خود ورزش می‌کنند و درازکشیدن و تماشای تلویزیون، همیشه اولین انتخاب سایر افراد است. عوامل بسیاری را می‌توان در اینجا دخیل دانست که از میان آن‌ها، شک و تردید به خود، یکی از مهم‌ترینِ آن‌ها است.

در رابطه با ورزش، شک و تردید به خود می‌تواند به اشکال مختلف ظاهر شود. هر یک از مواردی که در ادامه ذکر خواهیم کرد، می‌توانند انگیزه را کاهش دهند و شک ما را به خودمان بیشتر کنند.

• اینکه ندانیم چه کاری باید در باشگاه‌های ورزشی انجام دهیم، یکی از مهم‌ترین دلایلی است که افراد به سراغ ورزش و فعالیت بدنی نمی‌روند.
• اینکه ندانیم تا چه اندازه می‌توانیم در ورزش صلاحیت داشته باشیم نیز یکی دیگر از همین دلایل است.
• گاهی اوقات افراد میلی به ورزش‌کردن ندارند. زیرا تصوری اشتباه دارند و فکر می‌کنند ورزش می‌تواند آسیب‌های بیشتری به همراه داشته باشد.
• خیلی از افراد نیز بر این باورند که ورزش اساساً مناسب آن‌ها نیست و به همین دلیل ترجیح می‌دهند در منطقه امن خودشان باقی بمانند.
• بعضی افراد بر این باور هستند که اگر در خانه بمانند و فعالیت بدنی اضافی نداشته باشند، برخی از دردهای مزمن‌های آن‌ها (مانند سندروم فیبرومیالژیا) بهتر خواهد شد یا حداقل بیشتر نخواهد شد. در چنین مواقعی، تردید به خود باعث می‌شود که افراد بی‌تحرکی را به ورزش و فعالیت ترجیح بدهند و دردشان به‌مرور بیشتر شود.
• همچنین زمانی که نسبت به عملکرد ورزشی خود بازخورد مناسب و انگیزه‌بخشی مشاهده نکنیم، بیشتر دچار شک به خود خواهیم شد و به همان اندازه نیز از فعالیت بدنی و ورزش فاصله خواهیم گرفت.

شک به خود می‌تواند مثبت باشد

هرچند که شک و تردید به خود می‌تواند انگیزه ما را برای ورزش‌کردن و فعالیت بدنی از بین ببرد، اما گاهی نیز می‌تواند کارکرد مثبت نیز برای ما داشته باشد. برخی از مطالعات نشان می‌دهند که تردید به خود می‌تواند انگیزه ما را در زمان انجام برخی از فعالیت‌های فیزیکی افزایش دهد.

از جمله جنبه‌های مثبت تردید به خود در باب ورزش، می‌توانیم به این موارد اشاره کنیم:

• زمانی که افراد نسبت به توانایی‌های بدنی و ورزشی خود دچار عدم اعتمادبه‌نفس هستند، اضطراب ناشی از آن می‌تواند سطح انتظارات آن‌ها را پایین بیاورد. این سطح پایین‌تر، به افراد این فرصت را می‌دهد که بدون تسلیم‌شدن به تمرین‌های ورزشی ادامه بدهند و با دستیابی به سطوح پایین‌تر از موفقیت، به بهترین شکل احساس صلاحیت داشته باشند.
• در مقابل برخی از مطالعات به ما نشان می‌دهد که تعصب بر توانایی‌ها و باور راسخ به اینکه ما «می‌توانیم» کاری را انجام دهیم، گاه می‌تواند پیامدهای منفی برای ما به همراه داشته باشد. اعتمادبه‌نفس بیش از اندازه می‌تواند ما را دچار سستی کرده و به ما توهم صلاحیت بدهد.
• اندکی تردید و شک به خود، می‌تواند انگیزه افراد را افزایش دهد و کاری کند که آن‌ها بیشترین میزان بازدهی را از خودشان نشان دهند. زمانی که نتایج به‌دست‌آمده فراتر از حد انتظار باشند، فرد احساس موفقیت و شایستگی خواهد کرد.
• باید بدانید که تردید به خود به‌طور مستقیم با عملکرد بیشتر ارتباط دارد. شک به خود می‌تواند منجر به خوداندیشی شود. همچنین در ادامه می‌تواند ما را در مسیر هدف‌گذاری‌های درست و خودنظارتی قرار دهد. همه این‌ها در کنار هم می‌توانند ما را به فردی کارآمدتر و شایسته‌تر تبدیل کنند.

بهره‌برداری از شک به خود به نفع خود

اگر به‌اندازه کافی از شک و تردید به خود آگاهی داشته باشیم، می‌توانیم از آن به‌عنوان سکوی پرتاب برای رسیدن به موفقیت استفاده کنیم. همچنین این آگاهی می‌تواند به کمک کند که به افکار منفی نیز غلبه کنیم. در ادامه چند مثال می‌خوانیم و می‌بینیم که چطور از شک به خود، می‌توان به نفع خود استفاده کرد:

• شک و تردید به خود می‌تواند یکی از بهترین موقعیت‌ها باشد که به کمک آن، به ذهنیت رشد برسیم. به‌عبارت‌دیگر، با استفاده از ذهنیت رشد، می‌توان شک و تردید را نوعی چالش دانست که باید با آن با مقابله کنیم و بر آن فائق شویم، نه که از آن اجتناب کنیم.
• تحقیقات بسیاری نشان می‌دهد که گرفتن بازخورد مناسب از مربی یا دیگر افراد، می‌تواند به ما کمک کند که بدانیم عملکرد ما به طور واقعی در چه سطحی قرار دارد. زمانی که به‌درستی بدانیم عملکردمان چگونه است، می‌توانیم در مسیر بهبود توانایی‌های خود قدم برداریم. بازخورد از عملکرد را می‌توان با نصیحت‌هایی برای بهترشدن، همراه کرد.
• استفاده از مربیگری سلامت به شکل تخصصی یا استفاده از مربی شخصی، می‌تواند به افراد کمک کند که تجربه ورزشی منحصربه‌فرد خودشان را تجربه کنند. در چنین شرایطی، برخی از افراد ممکن است احساس راحتی بیشتری داشته باشند؛ زیرا که دیگر لازم نیست در حضور دیگران فعالیت کنند یا عملکردشان را با دیگران مقایسه کنند. (مقایسه خود با دیگران آفتی است که می‌تواند به ما احساس ناکارآمدی و ناکافی بودن بدهد.)

چطور از شک به خود به انگیزه برسیم؟

محققان بسیاری بر این باور هستند که احساس صلاحیت و شایستگی، عاملی کلیدی برای رشد و توسعه انگیزه درونی به شمار می‌رود. انگیزه درونی (Intrinsic motivation) عاملی است که افراد به‌سمت انجام فعالیتی خاص یا رفتاری خاص سوق می‌دهد؛ زیرا آن فعالیت یا رفتار به‌صورت ذاتی و درونی برای آن‌ها رضایت‌بخش است.

زمانی که افراد به شک و تردید به خود غلبه می‌کنند، احساس صلاحیت و شایستگی خواهند داشت. این احساس، به‌صورت مستقیم با همان انگیزه درونی در ارتباط است. بارها و بارها به محققان اثبات شده است که برای ایجاد یک رفتار تازه و حذف عادت‌های بد به شکل پایدار، باید از انگیزه درونی کمک گرفت.

در مقابل، می‌توان از انگیزه بیرونی (Extrinsic motivation) نیز نام برد. زمانی که ما برای انجام فعالیت یا رفتاری خاص، انتظار پاداش فیزیکی یا مادی داشته باشیم، به آن انگیزه بیرونی می‌گوییم. برخلاف انگیزه درونی، این نوع از انگیزه نمی‌تواند نتایج پایدار برای ما به همراه داشته باشد.

زمانی که به انگیزه‌های بیرونی برای ایجاد یک عادت جدید اتکا کرده باشیم، خیلی راحت می‌توانیم انگیزه خود را از دست بدهیم و از فرایندی که در آن قرار داریم، دل‌زده شویم. درست به همین دلیل، متخصصان باور دارند که انگیزه بیرونی چندان برای غلبه بر شک به خود مناسب نیست و کارآمدی لازم را ندارد.

از شک و تردید به خود می‌توان در تمام ابعاد زندگی استفاده کرد

 درباره استفاده از شک به خود در زمینه‌های ورزشی صحبت کردیم، اما حقیقت آن است که از این موضوع، می‌توان در تمام ابعاد زندگی استفاده کرد. شک‌کردن به توانایی‌ها به مقدار سالم و بی‌خطر، می‌تواند موجب بهبود آن‌ها شود و در نهایت بر کل زندگی ما تأثیر مثبت داشته باشد.

شک و تردید نوع دیگری از انگیزه است، به‌شرط اینکه درباره آن آگاهی کافی داشته باشیم و با زاویه‌دید درست به آن نگاه کنیم. در این مطلب از چطور برای شما گفتیم که چطور می‌توان از شک و تردید به خود به نفع خودمان استفاده کنیم. آیا شما نیز تابه‌حال از شک به خود برای کسب موفقیت و افزایش انگیزه استفاده کرده‌اید؟

منبع:‌ psychologytoday

سقوط مرگبار یک کودک از ساختمانی مرتفع (فیلم)

تماشاخانه

قهوه ترک یا اسپرسو کدام برنده واقعی هستند؟ دو سبک، دو تجربه (فیلم)

آنچه از بم برجای ماند / ۲۱ سال بعد، هنوز برخی زخم‌ها باز هستند (فیلم)

فیلم های دیگر