از هامون تا میانکاله؛ آخرین وضعیت تالاب های کشور

درباره آخرین وضعیت تالاب های کشور گفت: تالاب هامون به دلیل اقدامات افغانستان در در بالادست رودخانه‌ها به‌ویژه هیرمند و فراه و انحراف آب از مسیر طبیعی رودخانه هیرمند به سمت «گود زره» علی‌رغم جاری شدن سیلاب‌ در این رود، شرایط مناسبی ندارد.

مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست گفت: تالاب‌های هامون، گاوخونی، بختگان، پریشان و بعضی از تالاب‌های ساحلی در ابعاد مختلف دچار بحران هستند.

آرزو اشرفی زاده در گفت‌وگو با ایسنا درباره روند انتقال اسناد تالاب‌ها به نام سازمان محیط زیست اظهار کرد: در حال تلاش هستیم که این اتفاق بر مبنای نظر معاونت حقوقی ریاست جمهوری برای همه تالاب‌ها رخ دهد. در جلسه‌ای که در معاونت حقوق عامه دادگستری استان البرز و درباره تالاب صالحیه داشتیم، آقای حسن بابایی - معاون قوه قضاییه و رییس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور - بر انجام این مهم و پیگیری موضوع تاکید کرد. در این راستا سند ۱۴ هزار هکتار از تالاب صالحیه به نام سازمان حفاظت محیط زیست صادر شد. صدور سند به نام محیط زیست می‌تواند به کاهش تعارض‌ها و تخریب‌ تالاب‌ها همچنین انجام پیگیری‌های قانونی در این خصوص کمک کند.

طرح بین‌المللی حفاظت از تالاب‌های ایران به کجا رسید؟

مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره آخرین وضعیت طرح بین‌المللی حفاظت از تالاب‌های ایران گفت: طرح بین‌المللی حفاظت از تالاب‌های ایران با هدف حفاظت و احیای اکوسیستم‌های تالابی کشور با همکاری برنامه توسعه ملل متحد و با حمایت مالی صندوق تسهیلات جهانی از سال ۸۵ آغاز و با عدم تخصیص اعتبارات صندوق تسهیلات محیط زیست جهانی (GEF) این طرح در فاز بعدی از سال ۱۳۹۶ با مشارکت مالی دولت ژاپن فعالیت‌های خود را به‌صورت متمرکز با موضوع کشاورزی پایدار در حوزه‌های آبخیز دریاچه ارومیه و دو تالاب شادگان و بختگان انجام شد. برای تداوم پروژه رایزنی‌هایی برای جلب حمایت‌های بین المللی صورت گرفته است که امیدواریم با تداوم و پایدارسازی دستاوردها به نتایج خوبی در حفاظت و بقای تالاب‌های کشور برسیم.

کدام تالاب‌ها در وضعیت بحرانی قرار دارند؟

او در ادامه درباره آخرین وضعیت تالاب‌های کشور گفت: تالاب هامون به دلیل اقدامات افغانستان در در بالادست رودخانه‌ها به‌ویژه هیرمند و فراه و انحراف آب از مسیر طبیعی رودخانه هیرمند به سمت «گود زره» علی‌رغم جاری شدن سیلاب‌ در این رود، شرایط مناسبی ندارد. تالاب‌های بزرگی مثل گاوخونی، بختگان و پریشان به دلیل عدم تخصیص نیاز آب محیط زیستی و کشاورزی ناپایدار در حوضه و تغییرات اقلیمی در بحران هستند.

وضعیت مطلوب برخی از تالاب‌ها

اشرفی زاده ادامه داد: تالاب‌های جلگه خزری علاوه بر سایر مشکلات، متاثر از شرایط دریای خزر و کاهش تراز آب آن هستند. با وجود همه مشکلات خوشبختانه بعضی از تالاب‌های ما نسبت به سال‌های قبل وضعیت مناسبی دارند. از جمله آن‌ها می‌توان به برخی از تالاب‌های اقماری دریاچه ارومیه اشاره کرد همچنین با همکاری وزارت نیرو در زمینه تخصیص حقآبه تالاب‌ها و اقدامات ساماندهی و اجرایی صورت گرفته در تالاب‌هایی مانند آلاگل، آلماگل، آجی‌گل، تالاب چغاخور و گندمان شاهد آبگیری بهتر آن‌ها هستیم.

او اضافه کرد: خوشبختانه توانستیم نیاز آبی تالاب هشیلان را نیز با همکاری وزارت نیرو تامین کنیم این در حالیست که این تالاب چندین سال خشک بود اما امسال وضعیت مناسبی پیدا کرده است. علاوه بر آن عملیات لایروبی و ساماندهی مصب‌های ورودی تالاب میانکاله انجام شد و در نتیجه این اقدامات ۶۰۰۰ هکتار قسمت غربی تالاب در سال جاری آبگیری شد همچنین می‌توان به وضعیت مناسب آب تالاب بوجاق اشاره کرد.

مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست درباره تعامل دستگاه‌های مختلف برای حیات تالاب‌ها گفت: باتوجه به این‌که تالاب‌ها اغلب در پایاب حوزه‌های آبخیز کشور قرار گرفته‌اند، نیازمند همکاری و هماهنگی تمام دستگاه‌ها و ذی‌نفعان و ذی‌مدخلان هستیم. این همکاری شامل تامین حقآبه تالاب‌ها و نیاز محیط زیستی توسط وزارت نیرو، کشاورزی پایدار و مصرف اصولی آب توسط وزارت کشاورزی می‌شود.

اشرفی‌زاده در پایان تصریح کرد: به‌طور کلی مدیریت منابع و مصارف آب در حوزه آبخیز تالاب باید به‌درستی انجام شود. در نظر گرفتن آمایش سرزمین در طرح‌های توسعه وابسته به منابع آب، بازنگری در اسناد تخصیص منابع و مصارف آب و تخصیص کامل حقآبه‌های زیست‌محیطی تالاب‌ها و پایداری جریان رودخانه‌ها به بهتر شدن وضعیت تالاب‌ها در پایاب این حوضه‌ها منجر می‌شود. رعایت حقآبه‌های محیط‌زیستی شاه کلید احیای تالاب‌ها و مطالبه اصلی محیط زیست است البته این موضوع کاملا فرابخشی است. خوشبختانه در برنامه هفتم توسعه به این موضوع توجه ویژه شده که تحقق آن نیازمند همگرایی کلیه سیاست‌ها و برنامه‌ها در حوضه‌های تالابی خواهد بود.