تفرجگاه‌های روی آب، راهکاری نوین برای همزیستی با طبیعت (+عکس)

معماری شناور به طراحی و ساخت سازه‌هایی اطلاق می‌شود که روی آب ساخته می‌شوند و می‌توانند شناور باشند. علاوه بر اینکه معماری روی آب مستلزم در نظر گرفتن متغیرهای مختلف ساختاری، اقتصادی، ساختمانی، مواد و فناوری است؛ درک ویژگی‌های اقلیمی منطقه همچون دما، باد، بارندگی، جریان‌ها و موارد دیگر برای سازه‌هایی ضروری است که قرار است با دنیای طبیعی همزیستی داشته باشند و آسیبی به اکوسیستم‌ها وارد نکنند.

به گزارش ایمنا، تأسیسات شناور نظیر جزایر، خانه‌ها، کابین‌ها و سازه‌های سبک‌وزن شناور، ساختمان‌هایی برای سکونت، سرگرمی، مقاصد صنعتی، کشاورزی یا تجاری هستند که زیرساخت‌هایی برای شناور ماندن روی آب دریا دارند و می‌توانند جایگزین توسعه زمین‌های احیاشده نزدیک به ساحل یا شهرهای رودخانه‌دار شوند. معماری شناور مزایای خاصی همچون تاب‌آوری در برابر افزایش سطح آب دریا، ایجاد مقاصد گردشگری جدید و نوآورانه، جبران کمبود زمین در شهرها و کاهش ردپای اکولوژیکی را برای طراحی پایدار فراهم می‌کنند.

در تلاش برای بهبود رفاه جسمی و روانی افراد و کمک به سلامت عمومی، ساخت استخر، سونا، مراکز آبگرم، حمام‌های حرارتی و دیگر مراکز تندرستی روی آب فرصت مناسبی را برای محو کردن مرزهای بین محیط طبیعی و ساخته‌شده ارائه می‌دهد.

این فضاها با ارائه نماهای طبیعی در جهت‌های مختلف، کاربران را در مقابل چشم‌اندازهای متفاوت قرار می‌دهند تا پس از غوطه‌ور شدن در منظره، حس آرامش و آسایش درونی در آنها بیدار شود و بتوانند برای مدت زمانی هرچند کوتاه از استرس‌های زندگی شهری رهایی پیدا کنند.

شیوه‌های معماری نوین با استفاده از مواد طبیعی، بازیابی‌شده یا بازیافتی در کنار بهره‌وری از انرژی‌های پاک، کنترل آب‌وهوا و سیستم‌های مونتاژ سازه‌های ماژولار تلاش می‌کنند تا اثرات زیست‌محیطی صنعت ساخت‌وساز بر محیط طبیعی را کاهش دهند. هدف همه این شیوه‌های متنوع معماری استفاده مجدد از زباله‌های ساختمانی و ایجاد سازه‌های خودکفا و با کم‌ترین نیاز به تعمیرات در فضای باز است.

برای مثال، سونای Big Branzino استراتژی‌های طراحی مختلفی را به کمک عناصر معماری خاص به نمایش می‌گذارد که اتصال و ارتباط با طبیعت را به حداکثر می‌رساند و تجربیات شگفت‌آوری برای کاربران رقم می‌زند. این سازه دارای یک پنجره بدون اتصالات است و فریم آن از جنس برنج طراحی شده است تا با فرم کلی سازه مطابقت داشته باشد در حالی که تمام تجهیزات در یک محفظه برنجی چرخان برای حفظ حریم کاربر پنهان شده است.

انواع مختلفی از سونا در سراسر جهان چه در سواحل دریاچه‌ها و برکه‌ها، دامنه تپه‌ها یا در میان جنگل‌ها وجود دارد؛ از سازه‌های متحرک همچون سونای اسکاندیناوی در دانمارک تا سازه‌های سبک‌وزن همچون سونای اسمادالارو در سوئد که با فضای داخلی چوبی خود مشخص می‌شوند. این سازه‌های چوبی ساخته‌شده از گونه‌های بومی برای حفظ ظاهر و بافت طبیعی، فضاهایی را ایجاد می‌کنند که با نیازهای بدن انسان سازگار است و ارتباط انسان با محیط طبیعی را افزایش می‌دهد.

در ادامه نمونه‌هایی از فضاهای سلامتی روی آب معرفی می‌شود که مواد، تجهیزات و فناوری‌های مبتکرانه‌ای را برای برقراری ارتباط انسان و طبیعت به کار گرفته‌اند.

سونای شناور Trosten، اسلو | نروژ

تروستن یک راهکار معماری برای گذر لذت‌بخش زمان است، رصدخانه‌ای که از طریق آن می‌توان شهر و بوم‌شناسی آن را درک کرد و با واقعیت‌ها و پدیده‌هایی ارتباط برقرار کرد که فراتر از یک فعالیت سالم هستند. این پروژه با پیروی از معماری سنتی این منطقه، سازه‌ای متمایز با مؤلفه‌ای قوی و رنگارنگ را پیشنهاد می‌کند که خود را به‌عنوان نقطه‌ای برای استفاده فردی و جمعی، استراحت و تفکر در نزدیکی موزه مونک ارائه می‌دهد.

این سازه با کابین بخار و بالکن آنکه به‌طور مستقیم مشرف به آب است و سالن آمفی‌تئاتر رو به آبدره امکان جشن گرفتن رویدادهای کوچک را فراهم می‌کند. پایداری و فراگیری، مهم‌ترین و قابل‌مشاهده‌ترین ویژگی‌های این سونای شناور هستند؛ یک سیستم انرژی گرمای ثابت را در تمام سطوح تضمین می‌کند و استفاده از مواد طبیعی و بازیافتی بر پایداری این سازه تأکید می‌کند. تروستن اولین سونایی است که کاربری صندلی چرخ‌دار را امکان‌پذیر کرده و خدمات خود را به‌صورت فراگیر در دسترس تمام افراد قرار می‌دهد.

برنامه‌ریزی این پروژه به صورتی انجام شده است که یک دهکده سونا را به‌عنوان بخشی از تفرجگاه بندری ارائه می‌دهد که مرز بین زمین و آب را از میان برداشته و با یک مسیر هفت کیلومتری برای پیاده‌روی، دویدن و دوچرخه‌سواری و عرشه‌های آفتاب‌گیر امکان فعالیت‌های سلامتی را در طول سال ارائه می‌دهد.

سونای Hotspot، اسلو | نروژ

این سونای عمومی در پاسخ به پذیرش جامعه اسکاندیناوی از فرهنگ سونا در چند سال اخیر ساخته شده و در حال توسعه است. جامعه محلی در شبه‌جزیره نسودن که فاصله کوتاهی با قایق‌سواری تا اسلو، پایتخت نروژ دارد، با هدف افزایش تعداد سوناهای رایج خود، یک سونای دوستدار محیط‌زیست و اجتماعی با منظره‌ای خیره‌کننده ساختند.

قوانین ساخت سونا در این منطقه مشخص است؛ سازه باید عایق‌بندی مناسبی برای گرم شدن بدون مصرف انرژی زیاد داشته باشد، برای جریان آب باید به جریان آب یا برف دسترسی داشته باشد و یک دستگاه گرمایشی کم‌مصرف برای تأمین گرما و بخار نیاز دارد.

سونای Big Branzino | سوئد

برای ساخت سونای Big Branzino از این ایده الهام گرفته شده است که چگونه می‌توان از یک سونا در طبیعت زیبای مجمع‌الجزایر استکهلم حداکثر استفاده را کرد. ساختار سونا به صورتی است که امکان تماشای مناظر پانورامای طبیعت را از داخل کابین فراهم می‌کند. اجاق سونا که به‌صورت سفارشی طراحی شده است، در تمام جهات دارای شیشه است و امکان مشاهده درخشش آتش را از بیرون ارائه می‌دهد. این بنا به دست یک استاد نجار ۸۰ ساله متبحر در کشتی‌سازی ساخته شده و از تمام تجربیات او در نجاری، در طراحی مبلمان داخلی و خارجی و تزئینات چوب بهره گرفته شده است.

سونای شناور Derby، دربی | استرالیا

سونای شناور دربی روی یک دریاچه در یک شهر کوچک شمال شرق تاسمانی تأسیس شده است. شهر دربی از سال‌های ۱۸۷۰ تا ۱۹۴۰ معادن پررونق قلع داشت اما طی چندین دهه تقریباً به شهر ارواح تبدیل شده بود. در حال حاضر این شهر خانه مسیرهای دوچرخه‌سواری کوهستانی است و یک سونای شناور روی حفره بریسئی دارد که از طریق فعالیت‌های معدنی شکل گرفته است و با نام دریاچه دربی شناخته می‌شود.

این پروژه از دو آلاچیق سوله‌مانند تشکیل شده است که روی یک کرجی شناور هستند و توسط یک پل کوچک به ساحل متصل می‌شوند. یکی از غرفه‌ها اتاق تعویض لباس و دیگری کابین سونا است. طی فرایند طراحی گزینه‌های متعددی آزمایش شد و در نهایت به ایده دو سقف شیروانی و سادگی مواد متضاد و بازی نور و سایه بازگشت.

دو آلاچیق سوله‌مانند سیاه و سفید، با اشاره به تاریخچه متضاد رونق و رکود دربی در سکوت در برابر پس‌زمینه دراماتیک صخره‌های معدن و جنگل‌های بارانی نشسته‌اند. صخره‌های معدن عظیم در شمال منطقه، مانع تابش نور مستقیم خورشید به سونا تا اواسط روز می‌شوند و سایه و نور متضاد دراماتیکی را روی صخره ایجاد می‌کنند.

استخر پلاس (+)، نیویورک | ایالات متحده آمریکا

نخستین مرکز شنای شهری در رودخانه در ایالات متحده آمریکا، استخری به شکل پلاس (+) با مساحت دو هزار فوت مربع است که در تابستان ۲۰۲۴ در رودخانه شرقی شهر نیویورک افتتاح شد.

این استخر شناور برای فیلتر کردن آب از طریق دیواره‌های خود و بدون هیچ‌گونه مواد شیمیایی یا افزودنی طراحی شده است و ظرفیت تمیز کردن بیش از یک میلیون گالن آب در روز را دارد. این نوع جدید از سیستم فیلتراسیون، آب رودخانه را به استانداردهای میکروبیولوژیکی ایمن برای شنا می‌رساند که توسط نرم‌افزار مدل‌سازی کیفیت آب آژانس حفاظت از محیط‌زیست ایالات متحده (US EPA) تأیید شده است.

در حال حاضر آبراه‌های نیویورک خارج از محدوده قابل دسترس برای ساکنان هستند و با راه‌اندازی پروژه‌هایی مشابه استخر + می‌توان این منابع طبیعی را بازیابی کرد و امکان زندگی سالم و همزیستی با اکوسیستم‌های آبی موجود در منطقه را افزایش داد.