فیلم گزارش را اینجا ببینید
عصر ایران ــ دولت بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، پس از توافق آتشبس بین اسرائیل و حماس، با چالشی بزرگ از سوی متحدان غربی خود روبهرو شده است. این آتشبس، که به مدت ۱۵ ماه خشونت و بحران در غزه پایان داد، بهنظر میرسد که نقطهعطفی در بحران فلسطین و اسرائیل باشد. اما آیا نتانیاهو، که مدتهاست درگیر بحرانهای داخلی و خارجی است، میتواند از این موقعیت استفاده کند یا این که شادمانیاش دیری نخواهد پایید؟
خواستهای جدید از سوی ایالات متحده و فرانسه
آمریکا و فرانسه، بهعنوان دو متحد بزرگ اسرائیل، بهطور همزمان از راهحل دو کشوری برای حل بحران اسرائیل و فلسطین حمایت کردهاند. این خواسته، بهویژه از سوی رئیسجمهور فرانسه، امانوئل مکرون، که از آغاز جنگ در غزه منتقد سرسخت اسرائیل بود، بهطور جدی مطرح شده است. مکرون پس از توافق آتشبس در ۱۵ ژانویه، بر لزوم نهایی شدن راهحل دو کشوری تاکید کرد و در پستی در شبکه اجتماعی X نوشت که برای بحران غزه باید “راهحل سیاسی” در نظر گرفته شود. او افزود:
“بعد از ۱۵ ماه فاجعه غیرقابل توجیه، حالا شهروندان غزه باید آرامش و صلح را تجربه کنند. باید آتشبس محترم شمرده شود، گروگانها آزاد شوند و غزه نجات یابد.”
مکرون همچنین افزود که یک راهحل سیاسی باید بهطور جدی در دستور کار قرار گیرد و باید در نهایت راهی برای بازگرداندن صلح و ثبات به منطقه پیدا شود. از سوی دیگر، جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا نیز بر تشکیل یک کشور مستقل فلسطین پس از اعلام آتشبس تاکید کرد و اظهار داشت که این آتشبس فرصتی معتبر برای فلسطینیها بهوجود میآورد تا در نهایت کشور مستقل خود را تشکیل دهند.
چالشهای نتانیاهو در مقابل فشارهای غربی
این خواستهها از سوی ایالات متحده و فرانسه میتواند برای نتانیاهو چالشهای بزرگی بهدنبال داشته باشد. نخستوزیر اسرائیل، که از حامیان سرسخت ادامه اشغال اراضی فلسطینی و گسترش شهرکها در کرانه باختری بوده، احتمالاً در مقابل فشارهای بینالمللی برای تحقق یک راهحل سیاسی دو کشوری مقاومت خواهد کرد. نتانیاهو تا کنون بارها اعلام کرده که اسرائیل باید برای حفظ امنیت خود در غزه و کرانه باختری حضور نظامی داشته باشد و از این رو، برای او و دولتش، پایان جنگ و آتشبس بهمعنای پایان تهدیدهای امنیتی نیست.
نتانیاهو همچنین تاکید کرده که اسرائیل حق دارد در برابر تهدیدات دفاع کند و از این رو، اقداماتی که به حفاظت از سرزمینهای اسرائیل کمک کند، ضروری است. به همین دلیل، این دیدگاهها با خواستههای بینالمللی برای پایان دادن به اشغالگری و تشکیل کشور فلسطین، در تضاد قرار دارد.
موضع فرانسه و ایالات متحده در برابر اسرائیل
فرانسه در این دوره یکی از منتقدین برجسته اسرائیل بوده است. این کشور بهویژه در زمان جنگ غزه به دنبال آتشبس بلندمدت بوده و از اسرائیل خواسته است تا از حملات گسترده به غزه دست بردارد. مکرون حتی پیش از این در اظهارات خود گفته بود که اسرائیل حق دفاع از خود را دارد، اما این حق نباید بهقیمت ویرانی غزه و از بین بردن زیرساختهای آن تمام شود. فرانسه همچنین شرکتهای اسرائیلی را از حضور در نمایشگاههای نظامی بینالمللی محروم کرده و بهطور مداوم خواستار پایان دادن به خشونتها در غزه بوده است.
در این میان، باید به نقش ایالات متحده اشاره کرد که با اینکه بهطور سنتی حامی اسرائیل بوده، اما در این دوره همزمان با فرانسه و سایر کشورهای غربی بر ضرورت تشکیل یک کشور فلسطینی مستقل تاکید کرده است. بایدن در اظهار نظرهای اخیر خود گفت که آتشبس باید بهعنوان یک مسیر معتبر برای فلسطینیها در نظر گرفته شود تا در نهایت بتوانند کشور مستقل خود را تشکیل دهند.
آیا گام بعدی تشکیل کشور مستقل فلسطین خواهد بود؟
با توجه به فشارهای بینالمللی و تاکیدات آمریکا و فرانسه بر راهحل دو کشوری، بهنظر میرسد که گام بعدی، تشکیل یک کشور فلسطین مستقل باشد. اگرچه این مسیر با مقاومتهای زیادی از سوی اسرائیل روبهرو خواهد شد، اما ممکن است کشورهای غربی از فشارهای دیپلماتیک برای تحقق این هدف استفاده کنند. تشکیل یک کشور فلسطینی مستقل، در صورتی که بهطور جدی در دستور کار قرار گیرد، میتواند بهعنوان یکی از راهحلهای پایدار برای پایان دادن به درگیریها در منطقه باشد.
دولت نتانیاهو اکنون در شرایطی قرار دارد که در مقابل خواستههای غربی برای راهحل دو کشوری و فشار برای پایان دادن به اشغالگری فلسطین قرار گرفته است. از یکسو، اسرائیل بهدنبال حفظ امنیت خود و ادامه حضور نظامی در غزه است، و از سوی دیگر، فشارهای بینالمللی و خواستههای آمریکا و فرانسه برای حل سیاسی بحران، وی را تحت فشار قرار دادهاند. در این شرایط، باید دید که نتانیاهو چگونه با این فشارها مواجه خواهد شد و آیا راهحل دو کشوری میتواند در آیندهای نزدیک بهعنوان راهحلی پایدار و جامع برای بحران اسرائیل و فلسطین مطرح شود یا خیر.