عوارض ناخوشايند مصرف خودسرانه ويتامين‌ها

جام جم آنلاين: چه كسي مي‌گويد «ويتامين هر چه بيشتر، خاصيتش بيشتر؟!» به همين راحتي؟ خيال مي‌كنيد مصرف يكي دو تا قرص جوشان مولتي‌ويتامين و چند قرص اسيدفوليك و ويتامين A و E سلامتي‌تان را تضمين مي‌كند؟! خيال مي‌كنيد مصرف روزانه ويتامين‌ها به اين شيوه بي‌ضرر است؟! كاملا در اشتباهيد.

ويتامين‌ها هميشه دوست شما نمي‌مانند، بخصوص وقتي خودسرانه و بدون مشورت با پزشك مصرف‌شان ‌كنيد.ما در اين گزارش به توضيح برخي مضرات مصرف بيش از حد و خودسرانه انواع ويتامين‌ها مي‌پردازيم اما پيش از آن بايد نكته‌اي را يادآوري كنيم. پزشكان معتقدند براي اين كه ويتامين‌هاي بدنتان را به حد كافي تامين كنيد بايد روزانه 5 نوبت سبزي و ميوه بخوريد ولي معمولا كسي با مصرف اين مقدار سبزي و ميوه به حد بالاي ويتامين‌ها در بدن نمي‌رسد بنابراين عوارض ناخوشايند مصرف بيش از حد ويتامين‌ها وقتي ظاهر مي‌شود كه شما به جاي سبزيجات و ميوه‌ها، سراغ مصرف خودسرانه ويتامين‌هاي داروخانه‌اي و خارج از مواد غذايي مي‌رويد.

ما علاوه بر اين كه از مضرات مصرف خودسرانه اين ويتامين‌ها برايتان تعريف مي‌كنيم، برخي مواد غذايي كه اين ويتامين‌ها را به شكل طبيعي دارند شرح مي‌دهيم.

دكتر سارا هاشم‌پور، پزشك عمومي و پژوهشگر در گفت‌وگو با «جام‌جم» توضيح مي‌دهد: ويتامين A جزو ويتامين‌هايي است كه از بدن دفع نمي‌شوند. مصرف بيش از نياز اين ويتامين سبب سردرد، زخم شدن دهان، گيجي، حالت تهوع و استفراغ، ريزش موها، عادت ماهيانه‌هاي نامنظم و دردناك در خانم‌ها، درد استخوان‌ها و مفاصل و لكه‌هاي زرد رنگ روي پوست مي‌شود.

مواد غذايي مانند هويج، تخم‌مرغ، جگر، سبزي‌ها، شير و كلم بروكلي از جمله مواد غذايي سرشار از ويتامين A هستند.

ويتامين‌هاي D ، E و K

تا به حال برايتان پيش آمده دچار شكستگي استخوان شويد و پزشكان برايتان ويتامين D تجويز كنند. فكر مي‌كنيد مصرف خودسرانه ويتامين D هر روز استخوان‌هايتان را محكم‌تر خواهد كرد؟ دكتر هاشم پور تاكيد مي‌كند: همين ويتامين مفيد اگر بيش از حد نياز مصرف شود تاثيري برعكس دارد و باعث بيماري به نام استخوان شكننده مي‌شود و از جوش خوردن استخوان‌ها جلوگيري مي‌كند. او مي‌افزايد: مصرف زياد اين ويتامين همچنين باعث تداخل در عملكرد عضلات، بيماري‌هاي قلبي و... مي‌شود.

ويتامين D در مواد غذايي همچون زرده تخم‌مرغ و شير و ويتامين E در گندم، آجيل، سويا، ذرت و كره ديده مي‌شود.

اين پژوهشگر هشدار مي‌دهد: گرچه برخي ويتامين‌ها مانند ويتامين E هنوز عوارض شناخته شده‌اي ندارند، اما اين دليل نمي‌شود كه خطري نداشته باشند، بلكه هنوز عوارض آنها در بدن به شكل كامل شناخته نشده است و به هر حال مصرف زياد آنها مضر است.

به گفته او مصرف بيش از حد نياز ويتامين K نيز سبب بروز بيماري زردي در كودكان شيرخوار مي‌شود. اين ويتامين در مواد غذايي همچون سبزيجات و ميوه‌هايي كه رنگ سبز دارند و جگر وجود دارد.

خانواده ويتامين B

دكتر هاشم‌پور توضيح مي‌دهد كه از خانواده ويتامين‌هاي گروه B ويتامين‌هاي B1، B2، B5 و B12 مسموميت‌هاي شناخته شده‌اي ندارند . B1 در غلات، B2 در اسفناج، قارچ و جگر و شير، B5 در غذاهاي حيواني و حبوبات و B12 در غذاهاي حيواني موجود است.

ويتامين B6نيز در اسفناج، موز و كلم بروكلي وجود دارد و مصرف زياد و غيرطبيعي آن ممكن است به اختلال در راه رفتن و بيماري‌هاي عصبي همچون خواب رفتن دور دهان و دست‌ها بينجامد و اين در حالي است كه همين ويتامين براي رفع چنين عوارضي در بيماران به كار مي‌رود، اما مصرف بيش از حد اندازه‌اش نتيجه عكس دارد.

حتما شنيده‌ايد كه ويتامين B3 در بدن سبب كاهش چربي مي‌شود، اما اگر اضافه وزن داريد و مي‌خواهيد سراغ اين ويتامين برويد عوارض آن را بخوانيد تا بفهميد چرا در رده‌هاي آخر روش‌هاي كاهش چربي قرار گرفته است. دكتر هاشم‌پور مي‌گويد: مصرف بيش از حد نياز اين ويتامين سبب زردي، اختلالات كبدي، اسهال، بالا رفتن قند، ضايعات پوستي، انقباضات روده‌اي، گر گرفتگي، بالا رفتن اسيد اوريك و حتي بيماري‌هاي قلبي مي‌شود. حالا هنوز هم مي‌خواهيد به تجويز خودتان، ويتامين B3 مصرف كنيد؟

ويتامين B3 در قارچ، مرغ و بادام زميني به فراواني ديده مي‌شود.

اسيد فوليك و ويتامين C

اين نوع ويتامين اگر زياد استفاده شود باعث تشنج خواهد شد. دكتر هاشم‌پور با اشاره به اين موضوع مي‌افزايد: مصرف خودسرانه اين ويتامين باعث مي‌شود علائم ظاهري نوع ديگري از كم‌خوني در بدن بيمار ناپديد شود در حالي كه كم‌خوني واقعي در بدن باقي‌مانده است و اين وضعيت ممكن است پزشك معالج را به اشتباه بيندازد.

اسيد فوليك در سبزيجات و ميوه‌هايي كه رنگ سبز دارند و جوانه‌ها ديده مي‌شود.

اين پزشك درباره عوارض مصرف بيش از حد نياز ويتامين C نيز تاكيد مي‌كند: مصرف نادرست اين ويتامين باعث بيماري سنگ كليه مي‌شود. اين نوع ويتامين در توت‌فرنگي، مركبات و كلم بروكلي به فراواني وجود دارد.