نقش گياهان در درمان افسردگي

متاسفانه اين پديده به صورت خفيف، متوسط يا شديد، نه‌تنها در افراد مسن و ميانسال بلکه در بسياري از جوانان نيز ديده مي‌شود. براي درمان انواع افسردگي، ساليان درازي است که از انواع داروهاي ضدافسردگي شيميايي استفاده مي‌شود ولي چون درمان افسردگي گاهي چندين ماه يا چندين سال طول مي‌کشد، مصرف‌کنندگان اين داروها هميشه از عوارض جانبي آن ناراضي و نگران هستند؛ به همين دليل، به‌تازگي تحقيقات وسيعي روي گياهان دارويي ضدافسردگي و آرام‌بخش صورت گرفته و تعدادي داروي گياهي مؤثر و داراي حداقل اثرات جانبي به بازارهاي جهاني عرضه شده است؛ البته مصرف اين گياهان هم بدون عارضه نيست و خواندن اين مطلب نبايد باعث شود داروهايي را كه پزشك برايتان تجويز كرده، به طور ناگهاني قطع كنيد اما شايد با مشورت و تحت‌نظر پزشكتان بتوانيد كم‌كم آنها را جايگزين داروهاي شيميايي كنيد. در اين مطلب به معرفي تعدادي از اين گياهان مي‌پردازيم:

سنبل الطيب

يكي از قديمي‌ترين گياهان دارويي است كه در ايران و جهان از آن براي مصارف گوناگون دارويي، غذايي و بهداشتي استفاده مي‌شود.

اين گياه به صورت وحشي در جنگل‌هاي كم‌درخت در حاشيه جويبار‌ها و گودال‌ها مي‌رويد.

قسمت مورد استفاده اين گياه، ريشه آن است و معمولا از ريشه گياهي كه بيش از 3سال عمر دارد، استفاده مي‌شود. سنبل الطيب پس از خشك شدن به رنگ قهوه‌اي درمي‌آيد و طعم آن تلخ ولي خوشبو و معطر است و عطر آن پس از خشك شدن، بيشتر مي‌شود.

بوي مطبوع اين گياه به قدري است كه گربه آن را از فواصل دور هم تشخيص مي‌دهد و به طرف آن مي‌رود؛ به همين علت، به اين گياه علف گربه نيز مي‌گويند.

تاثير دارويي ريشه تازه اين گياه، 3برابر خشك شده آن است. سنبل الطيب بايد در حرارت كم خشك شود زيرا حرارت بالا تمام اثر دارويي آن را از بين مي‌برد. يكي از مهم‌ترين خواص دارويي اين گياه خاصيت آرام‌بخش بودن آن است.

سنبل الطيب با داشتن خاصيت ضدتشنج در رفع ناراحتي‌هاي عصبي و كاهش صرع نيز مفيد است.

دلهره، تشويش و نگراني را تا حد زيادي از بين مي‌برد و جايگزين خوبي براي قرص‌ها و داروهاي آرام‌بخش است.

مقدار 2تا4 گرم سنبل‌‌الطيب را- که قبلا کوبيده شده باشد- در يک ليوان آب جوش ريخته به مدت نيم ساعت باقي بگذاريد تا دم بکشد سپس آن را صاف كرده و روزي 3 بار، هر بار يک فنجان ميل کنيد. اين نوشيدني معالج تمام حالات عصبي،سرگيجه ، ناآرامي‌هاي عصبي، ضدترس شبانه اطفال و آرام‌بخش بسيار خوبي براي كارهاي فكري زياد است.

زعفران

بومي ‌نواحي مختلف آسيا، به‌ويژه جنوب غرب آسيا، جنوب اروپا و جنوب اسپانياست. قسمت مورد استفاده اين گياه- كه به نام زعفران در بازار تجارت موجود است- انتهاي خامه و كلاله گل است.

زعفران حاوي مواد چرب، املاح معدني، موسيلاژ و اسانس‌هاي فراواني است. رنگ زعفران مربوط به ماده‌اي به نام كرويسن است.

مهم‌ترين خاصيت زعفران- كه از قديم مورد توجه بوده- درمان افسردگي است.

زعفران بويي قوي و طعمي‌ تلخ دارد، باعث تحريك اعصاب شده، اثر مسكن دارد و داراي خاصيت آرام‌بخشي و خواب‌آوري است و بالاخره اگر مي‌خواهيد هميشه شاد و خندان باشيد، زعفران بخوريد.

زعفران را بايد در شيشه‌هاي دربسته و دور از نور نگهداري كنيد زيرا عطر و رنگ خود را در اثر نور از دست مي‌دهد. اسانس زعفران تبخيرشدني است و در صورت نگهداري نامناسب به مرور زمان اسانس آن تبخير، از اثرات دارويي و طعم و مزه آن كاسته شده و مرغوبيت خود را نيز از دست مي‌دهد.

با توجه به اينكه مواد معطر گياه در حالت پودر شده، بسيار سريع‌تر از پودر نشده آن تبخير مي‌شود پس بهتر است زعفران را تا موقع مصرف پودر نكنيد يا در صورت پودر كردن، در ظرف دربسته نگهداري كنيد.

از مضرات زعفران اين است كه روي سيستم توليد مثل اثر دارد؛ بنابراين زنان حامله بايد از خوردن زياد آن اجتناب كنند.

در ضمن خوردن زياد زعفران براي كليه‌ها مضر است و اشتها را نيز كم مي‌كند.

علف چاي

در حال حاضر، يکي از بهترين داروهاي گياهي ضدافسردگي- که خاصيت دارويي و خواص ارزنده ديگري نيز دارد- علف چاي است.

قدمت مصرف اين گياه، بيش از 2 هزار سال است و نزد بيشتر اقوام و ملل جهان به عنوان بهترين داروي بيماري‌هاي عصبي مورد استفاده بوده است.

اكنون بيش از 50کارخانه داروسازي جهان از گياه علف چاي، داروهاي مختلف ضدافسردگي تهيه مي‌کنند. اين گياه در ايران با نام‌هاي ديگري نظير گل‌راعي، علف هزارچشم و هوفاريقون شناخته مي‌شود.

قسمت مورد استفاده اين گياه، سرشاخه گلدار گياه تازه يا گياه خشك‌شده و نيز گل‌هاي تازه گياه است.

علف چاي در درمان افسردگي‌هاي خفيف عصبي همچون افسردگي‌هاي دوران يائسگي و درمان خستگي‌هاي عصبي مؤثر است. خاصيت اين گياه در درمان افسردگي به اثبات رسيده است.

ماده مؤثر اين گياه هايپريسين است.اين گياه را نيز مي‌توانيد به صورت چاي، دم ‌كرده و نوش‌جان كنيد.

منبع: همشهری