وقتی تختی آلبول را ضربه فنی كرد

سایت فدراسیون کشتی از امروز قصد دارد هر هفته یکی از خاطرات قدیمی کشتی ایران که توسط محمدرضا نوایی مربی سابق تیم ملی کشتی آزاد و دارنده مدال برنز جهان به رشته تحریر در آمده را در اختیار علاقه‌مندان به ورزش اول کشور قرار دهد.

امروز خاطره‌ای از حضور تیم ملی کشتی آزاد در سال 40 در رقابت‌های دوستانه‌ای در شوروی سابق به رشته تحریر در آمده که می‌خوانید: بعد از مسابقه در خاركف، مردان كشتی ایران به اتفاق تیم شوروی، روز دهم فروردین ماه سال 1340 خاركف را به مقصد تفلیس ترك كردند. آن زمان، شهر تفلیس مركز جمهوری گرجستان، مركز كشتی در اتحاد جماهیر شوروی سابق هم به حساب می‌آمد و بیشتر ملی‌پوشان روسی را گرجی‌ها تشكیل می‌دادند. بالاوادزه، مكوكیشویلی، استیخرت لادزه، زاراسف، روباشویلی، بریاشویلی، ساكارادزه، سالكامانیدزه، جیما كوریدزه، و از مردان بلندآوازه كشتی گرجستان بودند كه در المپیك‌های هلسینكی، ملبورن و مسابقات جهانی سال‌های 54 توكیو، 57 استانبول و 59 تهران افتخارات زیادی آفریدند.

در تفلیس تیم ایران با فقط یك تغییر در وزن هشتم مقابل بهترین‌های شوروی قرار گرفت. ساعت 6 بعد از ظهر روز دوازدهم فروردین 1340 به وقت مسكو، دو تیم ایران و شوروی مقابل هم صف‌آرایی كردند. علی‌اف، ماجت شویلی، روباشویلی، بریاشویلی، ساكارادزه، گوبه، آناتولی آلبول و گاندلاكی اعضای تیم شوروی در این دیدار بودند و تیم ایران هم با تركیبی متشكل از نصراله سلطانی‌نژاد، شعبان بابا اولادی، حمید توكل، محمدعلی صنعتكاران، امامعلی حبیبی، منصور مهدی‌زاده، غلامرضا تختی و عزیز كیانی به میدان آمد.

غیبت واختانگ بالاوادزه در تركیب تیم شوروی سوال برانگیز بود كه استیخرت لادزه قهرمان رقابت‌های جهانی سال 1959 و نایب قهرمان المپیك 1960 رم اعلام كرد، سومین فرزند بالاوادزه به دنیا آمده و وزن كم كردن هم او را عذاب می‌دهد و ممكن است حتی در رقابت‌های جهانی سال 1961 یوكوهاما در وزنی بالاتر (وزن ششم) كشتی بگیرد. بالاوادزه كشتی گیر بزرگ و پرقدرتی بود كه در سال‌های 54 و 57 قهرمان دنیا شد ولی در المپیك ملبورن به مقام سوم رسید. او در رقابت‌های جهانی تهران در كمتر از یك دقیقه با فن یك دست و یك پای امامعلی حبیبی كه مبدل به بارانداز شد، تن به شكست ضربه فنی داد و صاحب مدال نقره شد. روس‌ها به احترام دلاوری‌ها و افتخارآفرینی‌های او از سال 1962 مسابقاتی را تحت نام جام تفلیس یا جام بالاوادزه برگزار می‌كنند كه در 10، 12 سال آغازین كیفیتی بالاتر از مسابقات جهانی داشت.

مقاومت جانانه سلطانی نژاد

اولین كشتی دو تیم در وزن اول بین علی‌اف نماینده داغستانی وزن 52 كیلوگرم شوروی و قهرمان رقابت‌های جهانی سال 59 تهران و نصراله سلطانی نژاد برگزار شد. علی اف كه در تهران با فیتیله پیچ از سد محمدعلی خجسته پور گذشته بود در المپیك 1960 رم هم با اختلاف بیش از 8 امتیاز احمد بیلك از تركیه قهرمان همان المپیك پیروز شد و در حالی كه تا دقیقه یازدهم 7 امتیاز از سیف پور پیش بود با یك دست و یك پای سیف پور ضربه فنی شد و تا رده ششم نزول كرد. مبارزه او با سلطانی‌نژاد در 6 دقیقه اول با یك خاك به سود علی اف تمام شد. سلطانی نژاد در دو دقیقه‌ها مرد و مردانه در سگك و فیتیله‌پیچ‌ علی اف نشست و امتیازی نداد، در حالی كه علی اف استاد این فنون و اولین نفری بود كه در سگك، فیتیله پیچ را جفت و جور می‌كرد. سلطانی نژاد در دو دقیقه آخر هم تقریبا میاندار بود ولی كشتی بعد از پایان دوازده دقیقه (0-1) به سود علی اف تمام شد در حالی كه كشتی سلطانی‌نژاد همه را راضی و امیدوار كرد كه تیم ایران بعد از سیف‌پور یك 52 كیلوگرمی ایده آل پیدا كرده است.

بابا برد

مبارزه دوم در وزن 57 كیلوگرم را شعبان بابااولادی و ماجت شویلی كشتی‌گیر روپای روس‌ها برگزار كردند. روس‌ها اعتقاد داشند او جانشین شایسته‌ای برای محمد بیكوف نفر دوم المپیك 1952 و میخاییل شاكوف نفر سوم المپیك ملبورن خواهد بود اما بابا اولادی از همان ابتدای مبارزه، با هجوم‌های خود ماجت شویلی را در لاك دفاعی فرو برد، 6 دقیقه اول این مبارزه با حساب صفر بر صفر تمام شد. در دو دقیقه خاك زمانی كه بابااولادی حریف را در خاك داشت، ماجت شویلی را آفتاب مهتاب كرد كه داوران یك امتیاز به او دادند و بابا با همین امتیاز، این كشتی را (0-1) برد و دو تیم را به تساوی كشاند.

جوانی روباشویلی

در سومین مبارزه دو تیم ولادیمیر روباشویلی نفر سوم المپیك رم با حمید توكل كشتی گرفت. روباشویلی كه جوان و پرنفس و فنی بود، توكل را منگنه گذاشت و در 6 دقیقه اول 2 بار توكل را خاك كرد. او در دو دقیقه‌های خاك هم با كلید كشی و بارانداز، توكل را به پل برد و توكل فقط یكبار، آن هم در دقیقه 11 روباشویلی را خاك كرد. توكل در 2 دقیقه خاك هم كشتی را رو كرد و نیم امتیاز گرفت، اما در پایان برتری (5/1- 4) روباشویلی به ثبت رسید. توكل هیچگاه و در هیچ مسابقه‌ای به این شكل خسته و كوفته نشده بود.

زیرگیری عالی صنعتكاران

روس‌ها كه در 3 وزن اول صاحب 2 پیروزی و یك شكست شده بودند، انتظار داشتند در دیدار چهارم هم به پیروزی برسند، چراكه روبرت جیگانادزه كشتی گیر پرقدرتی بود كه انتظار می‌رفت بر محمدعلی صنعتكاران پیروز شود. این دو یكبار هم در مسكو با هم كشتی گرفته بودند كه با تساوی به پایان رسیده بود، اما صنعتكاران كه روز به روز بهتر نشان می‌داد، در تفلیس، فكورانه‌تر مقابل جیكانادزه گرجستانی ظاهر شد. دو كشتی‌گیر 11 دقیقه جنگیدند، اما هیچ‌كدام امتیاز به دست نیاوردند تا اینكه در دقیقه 11 صنعتكاران، وسط تشك از جیكانادزه زیر گرفت و با میانكوبی عالی حریف را خاك كرد و پیروزی (0- 1) را به نام خود نوشت. این پیروزی بار دیگر تعادل را بین دو تیم برقرار كرد.

حبیبی به یك دونده باخت!

روس‌ها در وزن 73 كیلوگرم، جوان گرجستانی قرص و محكمی را رودرروی امامعلی حبیبی قرار دادند، اما او كه گورام ساكارادزه نام داشت و در سال‌های 63 و 65 قهرمان جهان شد و در المپیك 1964 توكیو بدون باخت به مقام دوم رسید، مقابل حبیبی بیشتر به یك دونده شبیه بود تا یك كشتی‌گیر، چراكه 12 دقیقه از دست حبیبی فرار می‌كرد و در ضد حمله‌ها از شجاعت آمیخته با غرور حبیبی سود می‌برد و 4 بار موفق شد با زیر دو خم حبیبی را در خاك بنشاند. حبیبی یك بار در 6 دقیقه اول ساكارادزه را خاك كرد و با یك دست و یكپای ناقص هم امتیاز از او گرفت و حتی در دو دقیقه‌ها هم یكبار كشتی را رو كرد و نیم امتیاز گرفت، اما در پایان (5/2-4) باخت، هرچند كه این پیروزی حتی با استقبال تماشاگران كشتی دوست گرجی هم مواجه نشد.

مهدی زاده برد

روس‌ها باز هم (2-3) از تیم ایران جلو افتاده بودند، اما منصور مهدی‌زاده با پیروزی در وزن ششم كفه امتیازات را برابر كرد. او كه با گوبه كشتی می‌گرفت، تا 5 ثانیه به پایان با حریف مساوی بود، اما در همان 5 ثانیه گوبه را خاك كرد و (0-1) برد. طی این مبارزه دو كشتی گیر بارها با كف دست و مشت بر سر ور صورت هم زدند به گونه‌ای كه وقتی كشتی تمام شد، مهدی‌زاده می‌گفت: در تفلیس كشتی گرفتیم اما من فكر می‌كردم در تركیه مسابقه می‌دهم.

تختی ایران را پیش انداخت

در وزن 87 كیلوگرم، تختی كه از غلبه بر بوریس گورویچ در خاركف صاحب اعتماد به نفس بالایی شده بود، برای پنجمین بار در برابر آناتولی آلبول حاضر شد، آلبول كه در المپیك رم سوم و در رقابت‌های جام جهانی صوفیه 1958 به مقام قهرمانی رسیده و در همان مسابقه‌ها تختی را شكست داده بود، در مسابقات انتخابی تیم ملی شوروی هم با گورویچ به تساوی رسیده بود. مبارزه تختی و آلبول با ابراز احساسات فراوان تماشاگران همراه بود. دو دقیقه اول این مبارزه بی حاصل پش سر گذاشته شد، اما سرانجام تختی با مهارت و قدرت، آلبول را قوس كرد و با سر زیر بغل و استارت به دو خم آلبول رسید و آلبول را با نشیمن روی تشك نشاند. آلبول برای رودست اقدام كرد، اما تختی او را عقربك كرد و آلبول را در خاك نشاند. هنوز آلبول خود را جمع و جور نكرده بود كه تختی كتف او را كشید و با كلید كشی به پل برد و (0-3) جلو افتاد. تختی در همان خاك بلافاصله پا را در سگك كرد و ركاب زد. آلبول ولو شد و تختی گوش خواباند و دست را در عوج بند فرو برد و آلبول یكبار دیگر مجبور شد به پل برود. تختی در پل شكن اجازه فرار به آلبول نداد و با ضربه فنی پشت حریف نامدار خود را به تشك دوخت و تیم ایران را (3-4) پیش انداخت.

روس‌ها در وزن هشتم گاندلاكی را به میدان فرستادند و ایرانی‌ها عزیز كیانی را محك می‌زدند. گاندلاكی كه در جام جهانی 1958 صوفیه دوم شده بود، در رقابت‌های دوستانه سال 36، در تهران دو حریف ایرانی خود را در كمتر از 3 دقیقه ضربه فنی كرده بود، اما او در مقابل كیانی در 6 دقیقه اول نتیجه‌ای بهتر از تساوی (1-1) به دست نیاورد.

در دو دقیقه اول، كیانی امتیازی نگرفت اما در دو دقیقه دوم گاندلاكی كه حدود 15 كیلوگرم از كیانی سنگین تر بود كت كیانی را بالا آورد و با قیچی زدن دست در عوج بند فرو برد و طی 9 دقیقه با ضربه فنی به پیروزی رسید. بدین ترتیب سومین مسابقه تیم ایران با شوروی هم با تساوی (4-4) به پایان رسید.