فروشگاه‌های لباس دست‌دوم بیش از آن‌که در مناطق فقیرنشین و بی‌بضاعت مشغول کار باشند، در مناطق بالای شهر هستند و طرفداران بیشتری هم دارند حال آن‌که برخی معتقدند طرفداران لباس‌های تاناکورایی به‌دلیل شرایط نامناسب مالی به‌سمت این لباس‌ها گرایش پیدا می‌کنند.

تصمیم خود را گرفته بود. می‌خواست هر طور که شده مسیر زندگی‌اش را به سمت بهبود کج کند. تصمیم تازه‌ای در ذهن داشت. وقتی موضوع را با همسرش در میان گذاشت استقبال او را دید و دیگر همه‌چیز قطعی شد.

او با همدلی همسرش اقدام به راه‌اندازی مغازه‌ای برای فروش لباس‌های دست‌دوم کرد و با امید فراوان اسمش را گذاشتند «تاناکورا».

به گزارش روزنامه شهروند این چند خط تمامی اتفاقاتی بود که در دهه‌ ۶۰ درقالب یک سریال ۲۵۷ قسمتی از کشور ژاپن، تمامی شب و روز ایرانیان را به خود گره زد. اوشین در این سریال روش مبارزه با زندگی و استقامت در برابر مشکلات روزمره را به نمايش گذاشت.

او جدا از این میراث گرانبها، یک بیزنس جدید را با نام خودش در مشاغل ایرانی گنجاند و از آن روز بود که «تاناکورا»‌ ها در ایران فعالیت خود را آهسته‌آهسته آغاز کردند.

اما امروز با گذشت نزدیک به ۳ دهه از آن روزها، فروشندگان لباس‌های دست‌دوم، مشتریان پر و پا قرصی را در اطراف خود می‌بینند که روز به روز هم به جمعیت‌شان افزوده می‌شود. تاناکورا‌ها کمتر از ۲۰‌سال است که در کشورمان فراگیر شده‌اند و در این موقعیت و با وجود افزایش قیمت البسه و فراگیری برند فروشی‌های متعدد در سطح شهر، خرید لباس از تاناکورا‌ها امری اقتصادی و مثبت تلقی می‌شود که در جایگاه خود نیز با موانعی قابل‌توجه روبه‌رو است.

«لباس‌های تاناکورایی بو می‌دهد، اینها لباس‌های مرده‌های خارجی است، به دلم نمی‌چسبه، لباس باید نو باشه چون لباس دست‌دوم کثیف و آلوده به انواع میکروبه»؛ اینها بخشی از اظهارنظرهای مخالفان سرسخت‌ خرید لباس‌های تاناکوراهاست که بخشی از آن درخصوص آلوده بودن این البسه و انتقال بیماری‌های پوستی و انگلی توسط مسئولان وزارت بهداشت کشورمان تایید شده است.

اما درواقع تمامی ماجرا به این‌جا ختم نمی‌شود. طرفداران لباس‌های دست‌دوم ادله فراوان و گاه منطقی دارند که در جای خود قابل تامل است، آنها معتقدند در تاناکوراها به هر چیزی که از یک لباس می‌خواهند می‌رسند و مشکلاتی نظیر آلودگی لباس‌های دست‌دوم را از طریق شست‌وشو و جوشاندن آنها از بین می‌برند.

این افراد معتقدند با چرخی در یک فروشگاه لباس‌های دست‌دوم می‌توان تمامی لباس‌ها و پوشاک موردنیاز را دید و انتخاب کرد، از کیف و کفش‌های مرغوب خارجی گرفته تا لباس اسکی و عروسک‌های کمیاب اروپایی در تاناکوراها یافت می‌شود.

خانم جوانی که همراه دوستش در یک فروشگاه لباس‌های دست‌دوم در نزدیکی سیدخندان مشغول ورانداز کردن اجناس است می‌گوید: «به نظرم خرید از تاناکوراها خیلی به صرفه ا‌ست. الان اکثر لباس‌ها و پوشاک ساخت‌چین و کشورهای آسیاییه، درحالی‌که تاناکوراها بیشتر اجناسشون ‌رو از اروپا و آمریکا میارن. البته که اخیرا به خاطر افزایش قیمت پوشاک، قیمت‌ها در این فروشگاه‌ها هم قدری بالا رفته، مثلا بوت‌ها و کفش‌های مناسب فصل زمستان زیر ۸۰‌ هزارتومان پیدا نمی‌شه.»

دوست همراه این خانم که از ظاهرش به نظر می‌رسد دانشجو باشد، معتقد است: «لباس‌های تاناکورا برای فصل زمستان خیلی مناسب هستند. به نظرم بهترین انتخاب برای پالتو، بوت و کیف‌های چرمی همین فروشگاه‌های لباس دست‌دوم است. اسم من تو لیست پیامکی چندتا از این فروشگاه‌هاست و زمانی‌که فروش ویژه یا اجناس جدیدشون از راه می‌رسند، من هم مطلع می‌شم و برای خرید خودم رو می‌رسونم».

فروشگاه‌های لباس دست‌دوم بیش از آن‌که در مناطق فقیرنشین و بی‌بضاعت مشغول کار باشند، در مناطق بالای شهر هستند و طرفداران بیشتری هم دارند حال آن‌که برخی معتقدند طرفداران لباس‌های تاناکورایی به‌دلیل شرایط نامناسب مالی به‌سمت این لباس‌ها گرایش پیدا می‌کنند.

قیمت‌ها در تاناکورا منصفانه است

به فروشگاه بزرگی در محدوده خیابان پاسداران رفتیم. فروشنده اطلاعیه‌ای بزرگ را بر سردر مغازه خود نصب کرده بود؛ «هر هفته شنبه‌ها ساعت ۹ صبح با محصولات جدید منتظر شما هستیم»، جمله‌ای وسوسه‌انگیز که هر هفته مخاطبان بسیاری را به این مغازه هدایت می‌کند.

خانم مسنی که مشغول پرو یک پالتوی پوست است می‌گوید: «شنبه‌ها این مغازه خیلی شلوغ است و پیش از باز شدن آن، افراد جلوی مغازه صف می‌کشند تا مبادا دیر برسند و جنسی که قیمت مناسبی هم دارد از دستشان برود، من تمام لباس‌هایم را از تاناکورا می‌خرم و این پالتوی پوست را هم امروز انتخاب کردم. ۱۵۰‌ هزارتومان قیمتش است اما فروشنده می‌گوید آمریکایی است و خیلی پوشیده نشده، فکر کنم انتخاب مناسبی باشد».

اینجا همه‌چیز درهم است. در یک جعبه بزرگ حدود ۱۰۰ جفت کفش ریخته شده که اگر بی‌انصاف نباشیم باید بگوییم اغلب آنها باکیفیت و مرغوب هستند، فروشنده به کمکم می‌آید و در پاسخ به سوالم درمورد قیمت‌ها می‌گوید؛ کفش‌هایمان از ۴۰‌ هزارتومان شروع می‌شود تا حدود ۳۰۰‌ هزارتومان هم کفش داریم. یک کفش کوهنوردی مرغوب که از چهره‌اش مشخص است خیلی کار نکرده را بر‌می‌دارم، فروشنده می‌گوید مارکش کت است، نو آن را در ایران نمی‌توانی پیدا کنی، حداقل ۵‌ سال برایت کار می‌کند. او این کفش را به قیمت ۹۰‌ هزارتومان برای فروش گذاشته است.

بوی مواد ضدعفونی‌کننده داخل فروشگاه آزاردهنده است و تنوع محصولات داخل قفسه‌ها بالاست.

به سمت رگال کاپشن‌ها و کت‌های تک می‌روم. فروشنده می‌گوید؛ کاپشن‌هایمان از ۳۵‌ هزارتومان شروع می‌شود به بالا، البته کت‌های تک مرغوب و مارکدار اروپایی هم داریم که قدری گران‌تر است یعنی از ۵۰ هزارتومان داریم به بالا. جالب‌تر از همه لباس‌ها و لوازم اسکی و کوهنوردی است که بی‌شک در میان گران‌ترین ابزار ورزشی جای دارند. فروشنده می‌گوید با حدود ۴۰۰‌ هزارتومان می‌توانی یک‌ست کامل اسکی را بخری، از کفش مخصوص و شلوار گرفته تا فیکسر، عینک و کلاه.

درمورد آلودگی و بوی بد برخی لباس‌ها از او می‌پرسم، مرد جوان فروشنده معتقد است: ما تمامی این لباس‌ها را پیش از آوردن در مغازه با مواد ضدعفونی‌کننده قوی شست‌و‌شو می‌دهیم و در دیگ‌های بزرگ می‌جوشانیم، اصلا به تمیزی‌شان شک نکنید.

تاجران لباس‌های دست‌دوم چه کسانی‌ هستند؟

نظریه‌های مختلفی درمورد ورود این لباس‌ها به ایران وجود دارد. یکی از فروشندگان لباس‌های دست‌دوم در خیابان شریعتی درخصوص راه‌های ورود این لباس‌ها به کشور می‌گوید: ما از طریق یک واسطه در بازار و به صورت درهم این لباس‌ها را می‌خریم و فقط می‌دانیم این لباس‌ها، پوشاک استوک (نو در انبار مانده) اروپایی و آمریکایی يا لباس‌هاي دست دومي است که بعد از چندبار استفاده دور انداخته می‌شود، اما همچنان قابلیت استفاده را دارد.

وی اضافه می‌کند: حرف و حدیث‌های واردات این لباس‌ها از کشورهای آسیایی واقعیت ندارد. تمامی این لباس‌ها، مارک‌های معتبر خارجی دارند و مشخص است که ساخت چه کشوری ‌هستند.

یکی از خریداران در همان فروشگاه اما نظر جالب‌تری دارد، او می‌گوید: شنیده‌ام این لباس‌ها از اروپا و آمریکا برای کمک به مردم آواره در کشورهای آسیایی مثل عراق و افغانستان فرستاده می‌شود اما قاچاقچیان ایرانی بخشی از آنها را به ایران می‌آورند و می‌فروشند.

اگر از حق نگذریم لباس‌های تاناکورا یک مشخصه بارز دارند و آن هم بی‌هویتی آنهاست، موضوعی که احتمال آلوده و بی‌کیفیت بودن و نامناسب بودنشان را در حالت کلی به ذهن متبادر می‌کند. اما طرفداران تاناکورا همچنان بی‌اهمیت به این موضوعات به خرید ادامه می‌دهند.

فروشنده‌ای دیگر در یک تاناکورا واقع در نزدیکی میدان ولیعصر درخصوص نحوه ورود این البسه به خبرنگار ما می‌گوید: تمامی این لباس‌ها به صورت فله‌ای و کیلویی خریداری می‌شود. برای مثال یک نفر یک کانتینر لباس دست‌دوم از چین می‌آورد و به صورت کیلویی به مغازه‌دارها می‌فروشد.

مسئولان چه می‌گویند؟

اما در بعد قانونی، برخوردها از جانب مسئولان با این پدیده و لباس‌های دست‌دوم، فقط محدود به توصیه‌هایی دوستانه بوده است. آنها معتقدند؛ این البسه به‌دلیل این‌که مشخص نیست چگونه مبادی ورودی را طی می‌کنند و از کدام کشورها می‌آیند مورد تایید آنها نیست.

فروشگاه‌های عرضه این محصولات هم به‌دلیل نداشتن مجوز‌های لازم، با اخطارهای مراکز مختلفی ازجمله ستاد مبارزه با قاچاق کالا و سازمان صنعت، معدن و تجارت در استان‌ها روبه‌رو شده‌اند اما با توجه به استقبال شدید برخي از مردم و گرمی بیش از حد بازارشان دست از کار نکشیده‌اند و میراث اوشین همچنان در ایران پر فروش و پر رونق به کار خود ادامه می‌دهد!