روند تولید نیشکر پس از آبگیری گتوند بهتر شده

اسفند ماه سال گذشته کنفرانس ملی کارون برگزار شد و اخباری که به نقل از برگزارکنندگان کنفرانس در رسانه‌ها قرار گرفت حاکی از آن بود که در این کنفرانس سد گتوند عامل اصلی شوری رودخانه کارون معرفی شده است.

چون در این کنفرانس از مسئولان سد کسی حضور نداشت فرصتی هم برای دفاع از این غول بزرگ خاکی پیش نیامد. اما پنچ شنبه گذشته در سمینار بررسی تبعات زیست محیطی اجتماعی مدیران و مهندسان شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران برای اولین بار رو در روی مسئولان توسعه صنایع نیشکر قرار گرفتند و هرکدام برای رفع ابهام در مورد تأثیر پروژه‌های خود بر روی رودخانه کارون سخنرانی کردند.

به گزارش همشهری اما در این مراسم انتظار می‌رفت که«سیدعیسی بزرگ‌زاده» معاون فنی پژوهشی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران سخنرانی داشته باشد اما این اتفاق صورت نگرفت. برای جویا شدن از علت این موضوع به سراغ وی رفته و گفت‌وگویی را انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید.

    آیا شرکت آب و نیرو قبل از سمینار برای سخنرانی اعلام آمادگی کرده بود و به طور کلی مسئولان سمینار در جریان حضور شما در این سمینار بودند یا خیر؟

بله شرکت آب و نیرو در نامه‌ای از برگزار کنندگان سمینار درخواست کرده بود که دو ساعت فرصت برای این شرکت در نظر گرفته شود که این فرصت به نیم ساعت در ابتدای جلسه تقلیل یافت. بنده تا روز سمینار هم که از تهران به سمت اهواز حرکت کردم گمان می‌کردم سخنرانی خواهم داشت و وقت مناسبی هم برای تهیه مطالب گذاشتم.

    فکر می‌کنید چرا برگزار کنندگان به شما فرصت سخنرانی ندادند و سیستم‌های صوتی تصویری قطع شد؟

من در ذهن تصمیم گیرندگان و دبیر سمینار نیستم. برای چنین تصمیماتی دلایل متعددی می‌تواند وجود داشته باشد، ولی من نمی‌توانم ذهن خوانی کنم. اما برای من هم جای تعجب داشت که در یک سمینار علمی مگر چه مطالبی ارائه خواهد شد که با سخنران که البته مهمان سمینار هم هست این گونه برخورد شود. مگر من چه می‌خواستم بگویم؟

    می‌توانید به طور خلاصه بفرمایید در آن ۱۰ دقیقه‌ای که می‌خواستید صحبت کنید دقیقا چه نکاتی را می‌خواستید ارائه بدهید؟

البته من برای این سمینار مطالب بیشتری آماده کرده بودم و طبق درخواستی که شرکت از دبیر محترم سمینار داشت قرار بود در انتهای سمینار ۴۵ دقیقه‌ای برای پاسخگویی به مطالبی که سخنرانان دیگر بیان می‌فرمایند مطالبی ارائه دهم. اما بعد که مشخص شد برگزار کنندگان سمینار تمایلی به شنیدن عرایض بنده ندارند از دبیر سمینار درخواست کردم فقط ۱۰ دقیقه به بنده فرصت بدهند تا حداقل ابهامات مطرح شده در جلسه را پاسخ دهم. این درخواست از سوی دبیر سمینار رد شد. لیکن با اصرار نمایندگان محترم مجلس حاضر در جلسه، امکان سخنرانی فراهم شد. اما پس از چند جمله‌ای شرایط تغییر کرد و سخنرانی میسر نشد. بنده می‌خواستم تنها برای یک مورد از ابهامات مطرح شده توضیح علمی و مستند ارائه دهم. من واقعا معتقدم بسیاری از مسائل را باید از طریق آمار و اطلاعات و شاخص‌های علمی بررسی کرد. برای بررسی و ارزیابی علمی عوامل موثر بر یک پدیده نیازمند جمع آوری، پردازش و مقایسه شاخص‌ها و پارامتر‌های موثر بر آن پدیده و مقایسه این شاخص‌ها قبل و بعد از بروز یک پدیده هستیم. شاخص‌های یک ارزیابی می‌بایست جامع باشند، در جامعه علمی شناخته شده باشند، قابلیت تفسیر به رأی نداشته باشند و همچنین داده‌های مناسب و کافی برای محاسبه آن شاخص باید قابل اندازه‌گیری و در دسترس باشد و از همه مهم‌تر این آمار و اطلاعات را منابع و مأخذ کاملا مطمئن و مستقل تأیید کرده باشند.

در سال گذشته سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور به عنوان نهادی مستقل، ماموریت یافت از طریق انجام مطالعات جامع و تخصصی، اثرات سد گتوند بر شوری رودخانه کارون را بررسی کند. این مطالعات در زمستان سال ۹۳ به موسسه آب دانشگاه تهران واگذار و اولین گزارش این مطالعات در اردیبهشت ماه امسال منتشر شد.

در بخش کشاورزی این گزارش که به اثرات سد گتوند می‌پردازد شاخص عملکرد نیشکر (تن در هکتار) به عنوان شاخص ارزیابی مطرح شد. اگر گزارش موسسه آب دانشگاه تهران را مطالعه کنید در صفحه ۲۷ گزارش شناخت کشاورزی (شکل شماره ۵) تغییرات زمانی میانگین عملکرد نیشکر در کشت و صنعت‌های نیشکر درج شده است. چنانچه میزان عملکرد (تن در هکتار) مجتمع‌های نیشکر در دوره چهارساله پس از بهره برداری از سد گتوند (سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۳) با دوره مشابه چهارساله قبل از بهره برداری از گتوند (۱۳۸۵ تا ۱۳۸۹) مقایسه شود نمودار زیر حاصل خواهد شد.
(اطلاعات عملکرد از نمودار شماره ۵، صفحه ۲۷ از گزارش شناخت کشاورزی- موسسه آب دانشگاه تهران، اردیبهشت ۱۳۹۳ اخذ شده است).

همانگونه که در شکل مشاهده می‌کنید نرخ روند کاهش عملکرد (تن در هکتار) مجتمع‌های کشت و صنعت نیشکر قبل از آبگیری سد گتوند در حدود ۷ برابر (نسبت 16/7 به 2/3) شدید‌تر از سال‌های پس از آبگیری سد گتوند بوده است و نشان می‌دهد در سال‌های پس از آبگیری سد گتوند مجتمع‌های توسعه نیشکر راندمان بالاتری داشته‌اند و نه تنها ساخت سد گتوند عملکرد این واحد‌ها را بد‌تر نکرده است، بلکه سبب بهبود شرایط تولید این مجتمع‌ها نیز شده است.

    این اطلاعات را که مربوط به تولید نیشکر (تن در هکتار) است آیا مجتمع‌های کشت و صنعت نیشکر هم قبول دارند؟ منظورم این است واقعا تولید نیشکر و وضعیت کشت نیشکر در سال‌های بعد از آبگیری گتوند بهبود یافته است؟

 من بر اساس آمار صحبت می‌کنم. براساس آماری که موسسه آب دانشگاه تهران در گزارش خود درج کرده است. موسسه آب دانشگاه تهران برای جمع آوری آمار و اطلاعات با دستگاه‌ها، شرکت‌ها و سازمان‌های مرتبط مکاتبه کرده است. وضعیت تولید نیشکر بهتر شده است.
 البته خود شما هم اگر امروز به مجتمع‌های کشت و صنعت سر بزنید حتما پلاکارد‌ها و تابلوهای تبلیغاتی که در آنجا نصب شده را خواهید دید که افزایش تولید رادر سال زراعی ۹۳و ۹۴ را به همکاران تبریک می‌گوید. اتفاقا در حین ورود به سمینار، بنده نیز یکی از این تابلو‌ها را دیدم. من فقط می‌خواستم این واقعیت علمی را که البته بسیار ساده و قابل فهم هست و علاوه بر شاخص‌های آماری و علمی، علائم و تابلوهای آن در سطح شهر نصب شده است برای حاضران تشریح کنم.

    اگر باز هم از شما دعوت شود آیا حاضرید به خوزستان بروید و توضیح دهید؟

بنده یک کار‌شناس هستم و وظیفه من بررسی مسائل فنی و دریافت نظرات فنی کار‌شناسان مختلف است. بدیهی است اگر صد بار دیگر در سمینار یا جلسه‌ای قرار باشد بحث علمی و فنی انجام شود حاضر خواهم شد. اما حقیقتا در کشور ما تفکیک مسایل از هم اندکی سخت شده و گاهی از عناوین جلسات نمی‌توان به محتوای آن پی برد. کار رسانه‌ای را در شرکت ما بخش روابط عمومی انجام می‌دهد و بنده ترجیح می‌دهم در جلسات فنی و علمی مشارکت فعال داشته باشم. به هر حال شنیدن و بررسی نظرات منتقدین بخشی از وظایف ماست و ما متعهد به انجام آن هستیم.