فاجعه ای به نام بلعیدن باتری توسط کودک!

وقتی کودکی باتری را می‌بلعد، ظرف کمتر از 2 ساعت باید باتری از درون مری کودک خارج شود.

مرگ کودک در اثر بلعیدن شیئی مثل باتری یا هر جسم خارجی دیگر هولناک و دلخراش است و بار عاطفی خانوادگی و اجتماعی زیادی دارد. متاسفانه موارد بلعیدن اجسام خارجی، این روزها در اورژانس بیمارستان‌ها زیاد دیده می‌شود که فقط ناشی از سهل‌انگاری والدین یا مراقبان کودک است. برای اینکه کمتر شاهد چنین وقایعی در اورژانس‌های کودکان باشیم، لازم است همیشه مراقبشان باشیم و اجسام ریز را دور از دسترسشان قرار دهیم.

یکی از مشکلاتی که در بخش اورژانس کودکان زیاد دیده می‌شود، بلعیدن باتری‌های سکه‌ای توسط آنهاست. این باتری‌ها در ابزارهای خانگی مانند ساعت و صلوات‌شمار یا وسایل کمک‌شنوایی مثل سمعک و اسباب‌بازی‌های کودکان وجود دارد و کودک می‌تواند به راحتی آنها را از محل خود خارج کرده و ببلعد. باتری‌های سکه‌ای معمولا حدود نیم‌‌سانتی‌متر قطر دارند ولی عوارض خطرناکی ایجاد می‌کنند و حتی می‌توانند باعث مرگ کودک شوند.

سوختن مری کودک با بلعیدن باتری

اغلب کودکانی‌ که به اورژانس آورده می‌شوند، بین 4 تا 8 سال سن دارند و از روی کنجکاوی باتری را می‌بلعند. باتری‌های سکه‌ای خیلی کوچک هستند و بدون مشکل و با عبور از روده دفع می‌شوند ولی اگر این باتری در مری گیر کند، عارضه‌‍‌ کشنده‌ای بر جای خواهد گذاشت. طبق آماری که در ایالات متحده آمریکا منتشر شد، از 164 کودکی که باتری بلعیده بودند 41 کودک در اثر سوختگی شدید راه‌های هوایی یا مری فوت کردند.

نوع باتری‌هایی که باعث مرگ می‌شوند، باتری‌های سکه‌ای 20 میلی‌متری‌اند. البته باتری‌های کوچک‌تر نیز می‌توانند عوارض شدیدی ایجاد کنند ولی کمتر باعث مرگ کودک می‌شوند. متاسفانه باتری‌های جدید حاوی مواد مسمومیت‌زا مانند جیوه، لیتیوم و هیدروکسیدپتاسیم هستند که اگر این مواد در تماس مستقیم با مری قرار بگیرند، می‌توانند باعث آزاد شدن ماده سمی و سوختگی مخاط مری و مرگ کودک شوند.

وقتی باتری به معده می‌رسد

وقتی کودکی باتری را می‌بلعد، ظرف کمتر از 2 ساعت باید باتری از درون مری کودک خارج شود اما اگر باتری‌ از مری عبور کرد و وارد معده شد و بیمار نیز علامتی نشان نداد، باید فقط کودک را تحت‌نظر گرفت تا باتری دفع شود. باتری درون معده سوختگی ایجاد نمی‌کند چون فضای معده باز است و باتری در تماس مستقیم با مخاط قرار ندارد.

همچنین ترشح‌های معده باعث خنثی کردن اثرات سمی مواد باتری می‌شود. البته گاهی کودکان این باتری‌های ریز را داخل بینی و گوش خود فرو می‌برند. این موارد نیز اورژانسی هستند و باید به سرعت باتری خارج شود.

5 توصیه اورژانسی به والدین

1. باتری‌های معیوب یا باتری‌های قابل شارژ را آزادانه در دسترس کودکان قرار ندهید. اگر باتری قابل استفاده نیست، حتما آن را دور بیندازید.

2. تمام وسایل الکترونیکی که با باتری کار می‌کنند را به خوبی کنترل کنید و از بسته بودن درست محل قرارگیری باتری مطمئن شوید. از چسب‌های محکم برای بسته نگه داشتن در محل قرارگیری باتری استفاده کنید تا چنانچه دستگاه از دست کودک افتاد، در محل باتری به راحتی جدا نشود. همواره از وسایلی استفاده کنید که جهت دسترسی به باتری باید از آچار یا پیچ‌گوشتی استفاده شود یا دارای قفل باشد.

3. در حضور کودک از زبان یا دهان برای تست باتری استفاده نکنید.

4. اگر کودک باتری را بلعید، سریع او را به اورژانس انتقال دهید.

در صورتی که متوجه مفقود شدن باتری شدید تا یافتن آن دست از جستجو برندارید. باتری‌ها کوچک هستند و ممکن است علائمی در کودک ایجاد نکند. گاهی هم علائم از همان ابتدا بروز می‌کند، مثلا راه هوایی توسط باتری بلعیده شده مسدود می‌شود و کودک احساس خفگی می‌کند. انسداد می‌تواند علائم خفیف‌تری مانند خس‌خس تنفسی، آبریزش غیرطبیعی از دهان، تهوع، مشکلات یا درد قفسه سینه، بلع با مشکل، کاهش اشتها، امتناع از خوردن، سرفه سخت، وقفه غیرطبیعی حین خوردن یا نوشیدن نیز ایجاد کند. با دیدن این علائم، زود دست به کار شوید و با اورژانس تماس بگیرید حتی اگر از بلعیدن باتری توسط کودک اطمینان دارید باز هم درنگ نکنید و منتظر علائم نمانید.

5. گاهی خانواده به اشتباه به کودک نوشابه یا آب می‌خورانند. دقت کنید در این مواقع تا رسیدن اورژانس اقدامی انجام ندهید. اگر باتری با استفاده از رادیوگرافی در مری دیده شود حتما باید ظرف 2 ساعت خارج شود.
 
اورژانس‌های کودکان در تابستان

اورژانس حوادث کودکان بیمارستان‌ها در همه ایام سال شلوغ است اما موارد اورژانسی در ماه‌های گرم سال اندکی متفاوت‌تر است چون کودکان در فضای خارج از خانه بازی می‌کنند و احتمال بروز حادثه بیشتر می‌شود.

صدمه‌های جسمی معمولا به صورت خراشیدگی، خونمردگی و کبودی در اندام‎های فوقانی و تحتانی است که اغلب جدی نیستند و در اثر زمین خوردن کودک هنگام بازی یا دوچرخه‌سواری اتفاق می‌افتند به همین دلیل خانواده‎ها، باید دوچرخه متناسب با سن و جثه او خریداری کنند تا کودک بتواند راحت‌تر آن را کنترل کند.

همچنین هنگام بازی بهتر است به کودکان لباس‌های نخی، آزاد، آستین بلند و شلوار پوشاند تا هنگام زمین خوردن به‌عنوان محافظ عمل کند. اگر کودک از ارتفاع زیاد سقوط کرد وقت را تلف نکنید و حتما او را به اولین مرکز درمانی برسانید. در این مواقع احتمال آسیب به جمجمه و استخوان‌ها وجود دارد. هنگام خونریزی از پوست نیز باید محل زخم را با آب زیاد شستشو داد و بعد روی آن بتادین ریخت و در آخر با چسب روی زخم را پوشاند.

مورد بعدی که دیده می‌شود نیش حشرات و زنبور است. بعضی از کودکان به نیش حشرات واکنش شدیدی نشان می‌دهند. شوک آنافیلاکسی ناشی از نیش زنبور یا حشره دیگر بسیار خطرناک است و خیلی زود باید با اورژانس تماس گرفت. دقت کنید گل‌ها و گیاهان در فصل تابستان ممکن است، دانه‌های ریزی داشته باشند که کودک از روی کنجکاوی آنها را داخل بینی یا گوش خود ببرد.

اگر مطمئن هستید که دانه‌ را می‌توانید با موچین خارج کنید اقدام کنید در غیر این صورت ممکن است دانه را بیشتر به داخل مجرای گوش یا بینی هل دهید. در این مورد نیز با اورژانس تماس بگیرید.

کودکان را در ساعات گرم روز (10 صبح تا 5 بعدازظهر) بیرون نفرستید چون احتمال گرمازدگی کودکان در تابستان زیاد است. مایعات فراوان به آنها بدهید و لباس‌های روشن و آزاد و نخی بپوشانید تا هوا به خوبی در جریان باشد و بدن خنک بماند. در صورت گرمازدگی به سرعت کودک را به اتاق خنک انتقال دهید. اگر احساس کردید حال کودک بد است از اورژانس کمک بخواهید.
 
منبع: هفته نامه سلامت