کاهش نرخ سود بانکی؛ مطلوب اما مشروط

عصرایران، محمدعلی دیانتی‌زاده - موضوع کاهش نرخ سود بانکی هرچند بار دیگر نقل محافل اقتصادی شده اما حساسیت‌ها به "میزان کاهش" نرخ سود تاحدی است که واکنش‌های مختلفی را به دنبال داشته است.

نخستین بار وزیر امور اقتصادی و دارایی از احتمال کاهش نرخ سود بانکی در جلسه شورای پول و اعتبار خبر داد. این اظهارنظر طیب نیا اما مصادف شد با سفر وی به کشور پرو برای شرکت در اجلاس صندوق بین المللی پول و بانک جهانی. پس از اظهارات طیب نیا در خصوص نرخ سود بانکی این بار، سیف رییس کل بانک مرکزی در خصوص کاهش نرخ سودبانکی مهمترین راهبرد بانک مرکزی را حضور در بازار بین بانکی عنوان کرد.

سیف در نشست مطبوعاتی رونمایی از بسته سیاستی جدید دولت در خصوص کاهش نرخ سود بانکی و رعایت نشدن از سوی بانک‌ها گفته بود که بخشي از اين امر به فعاليت موسسات غيرمجاز بازمي‌گردد و بخشي نيز مربوط به مطالبات بانک‌ها از دولت است.

اما نوبخت، رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور پیش از برگزاری جلسه رونمایی از بسته خروج از رکود گفته بود که بین وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و سازمان مدیریت در زمینه کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی اتفاق نظر وجود دارد.

این اظهارات در حالی است که به نظر مي‌رسد اعضای تیم اقتصادی دولت همچنان بر سر میزان کاهش نرخ سود بانکی اختلاف نظر دارند؛ موضوعی که نوبخت نیز به آن اذعان داشت. سخنگوی اعلام کرد که اختلاف تنها بر سر میزان کاهش نرخ سود است و بانک مرکزی با توجه به ملاحظات با کاهش تدریجی آن موافق است. نوبخت همچنین گفت که وزارت اقتصاد هم نظر با سازمان مدیریت بر کاهش دو درصدی نرخ سود بانکی تاکید دارد.

اما پس از این اظهارات، رییس جمهور در گفت‌وگوی تلویزیونی با مردم گفت که با وجود کاهش نرخ تورم، نرخ سود کاهش نیافته است و با اینکه نرخ سود بانکی از نرخ تورم تبعیت می‌کند الان نرخ تورم 15 درصد است اما نرخ سود بانکی نسبت به این نرخ زیاد است و باید کاهش یابد.

دامنه اختلافات در خصوص میزان کاهش نرخ سود بانکی فقط مربوط به دولت نیست بلکه در فضای کلی اقتصاد نیز بسیاری از کارشناسان و صاحبنظران اقتصادی در این زمینه متفق القول نیستند.

اخیرا نایب رییس اتاق بازرگانی تهران نسبت به کاهش نرخ سود بانکی هشدار داده و گفته ممکن است کاهش نرخ سود باعث فرار سرمایه ها شود.

موافقان کاهش نرخ سود بانکی بر این عقیده‌اند که کاهش نرخ سود، سرمایه‌های جامعه را متمرکز کرده و راهی بازار سرمایه می‌کند.

این درحالیست که مخالفان معتقدند این کاهش سبب سرازیر شدن پول به بازارهای مختلف و شکل گیری حباب قیمت‌ها خواهد شد.

مظاهری وزیر اسبق امور اقتصادی و دارایی در برنامه تیتر امشب با موضوع واکاوی بسته جدید خروج از رکود حضور بانک مرکزی در بازار بین بانکی و کاهش نرخ سود بانکی در شورای پول و اعتبار را با توجه به کاهش تورم مفید دانست اما گفت: "اگر قرار باشد آن دو دلیلی که آقای سیف مطرح کردند (یعنی بدهی‌های دولت و موسسات غیرمجاز) به عنوان موانع کاهش نرخ سود بانکی مطرح باشد این موضوع ایجاد مفسده می‌کند؛

چراکه بدهی دولت اکنون 180 یا 300 هزار میلیارد تومان عنوان می‌شود اما قرار است تنها 7 هزار میلیارد تومان آن هم از طریق اوراق پرداخت شود که رقم ناچیزی است. بنابراین در خصوص موسسات غیرمجاز نیز باید خود آقای روحانی کمرش همت ببندد و جلوی ادامه فعالیتشان را بگیرد."

حال به نظر می‌رسد اگر کاهش نرخ سود بانکی به مدد بخش تولید بیاید می‌تواند در عرصه اقتصاد کلان تاثیرگذار باشد،

اما اگر با کاهش نرخ سود بانکی، منابع به سمت فعالیت‌های غیرمولد برود و یا به بیان سیف و تاکید مظاهری مورد مصرف موسسات غیرمجاز پولی قرار بگیرد، نتیجه ای جز سرازیر شدن سپرده‌ها و نقدینگی از بخش رسمی به غیررسمی نخواهد داشت.