دلشاد تهرانی معتقد است تفسیر راهنما از بهترین تفاسیر قرآن است. وی بر آن است که تفسیر راهنما ساختاری بدیع دارد، از متنی دقیق، عمیق و روان برخوردار بوده و شرایط نگارشش بر ارزش آن می‌افزاید.

مصطفی‌ دلشاد‌تهرانی، عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، ضمن ارزیابی تفسیر راهنما گفت:‌ اگر کسی تفسیر راهنما را خوانده باشد، اذعان خواهد کرد که از بهترین تفاسیری است که در خصوص قرآن کریم نوشته شده است. بنده این سخن را بر اساس نگاه اجمالی به این تفسیر نمی‌گویم و گذشته از این که مکرر در خصوص برخی از آیات به این تفسیر مراجعه کرده‌ام، یک دور به صورت کامل آن را مورد مطالعه قرار داده‌ام.

تفسیر راهنما، راهنمایی در خصوص قرآن

دلشاد‌تهرانی ادامه ادامه داد: نکته اساسی که در این تفسیر وجود دارد این است که این تفسیر به واقع تفسیری راهنما در خصوص قرآن است. رویکرد این تفسیر هدایتی است. در عین اینکه این تفسیر دقیق و عمیق است، بسیار ساده و روان بوده و خوش خوان است. ادبیات این تفسیر بسیار درست است و به هیچ وجه حاشیه‌های مرسوم در تفاسیر را در آن نمی‌توان یافت.

عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث، افزود:‌ تفسیر راهنما متمرکز بر متن قرآن است، به این معنا که اگر کسی این تفسیر را کامل بخواند، با آیات قرآن بر اساس خود کلیت قرآن آشنا می‌شود و به نظر می‌رسد که در آن نگاه معرفتی عمیقی به دین وجود دارد و از این زاویه می‌توان با نوع نگاه دین‌شناسی و معرفت‌شناسی مرحوم آیت‌الله هاشمی آشنا شد که بسیار ارزنده است.

ساختار بدیع تفسیر راهنما

دلشاد‌تهرانی تصریح کرد: اگر کسی به این تفسیر رجوع کند متوجه می‌شود که ساختار این تفسیر بدیع است. در ذیل هر آیه نکات اساسی آن آمده است و چیزی در آن لحاظ شده است که شاید برخی به آن توجه نداشته باشند و آن این است که تلاش شده تا فهم آیات مبتنی بر فهم درست لغت باشد و همچنین در این تفسیر به سیاق آیه و قرائن متصل و منفصل آیه، مقام و جهت بیان آیه و حتی خانواده آیات توجه شده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث، ادامه داد: حتی از روایات تفسیری استفاده شده و در آن‌جا هم با دقت عمل شده است و مفسر از تسلیم شدن به روایات تفسیری در تفسیر راهنما بر حذر بوده و روایات تفسیری تنقیح شده و مورد استفاده واقع شده است.

وی افزود: مفاهیم آیات در ذیل آیات دیده شده و به خوبی موضوعات آیات تبیین شده و وقتی فرد تفسیر را می‌خواند با مجموعه‌ای از آیات قرآن روبرو می‌شود که موضوعات آن مورد اشاره بوده و در مجموعه این تفسیر، مقصد قرآن ذیل موضوعاتی که از آیات برداشت‌ شده‌اند بیان می‌شود. این نکاتی که گفته شده بسیار جالب آورده شده و برای هر کسی در هر مرحله علمی و دانشی که باشد مفید است. چه فرد عالم و متخصص باشد و یا از افراد تحصیل نکرده باشد، می‌تواند از این مباحث تفسیری استفاده کند.

شرایط نگاشتن تفسیر ارزش آن را بالا می‌برد

دلشادتهرانی با بیان اینکه این تفسیر در شرایطی خاص نوشته شده است، گفت: این شرایط بر گران‌قدری و پر بهایی تفسیر راهنما اضافه می‌کند.

وی افزود: مرحوم آیت‌الله هاشمی اصل کار این تفسیر را در سال ۵۴ و در سلول انفرای آغاز کرده‌اند و بدون این که هیچ امکانی داشته باشند و بلکه این کار را تحت فشار شدید و بر اساس حافظه انجام داده است. ایشان ساختار این تفسیر، موضوعات، واژگان، و نکات را به ذهن سپرده و بر اساس حافظه قرآنی که داشته و حفظ ۲۵ جز از قرآن تفسیر را انجام داده‌اند.

عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث، تصریح کرد: بعد از آن که آیت‌الله به بند عمومی منتقل شده است، این موارد را مکتوب کرده است و برخی از علمای بزرگ که در زندان آن موقع بودند به ایشان کمک کرده و مباحثاتی انجام می‌دهند و آرام آرام کار تفسیر به ۲۲ دفترچه ۲۰۰ برگی می‌رسد که در برگیرنده هزاران فیش بوده است.

وی ادامه داد: این مجموعه با خطر و به وسیله همسر گران‌قدرشان به بیرون از زندان منتقل می‌شود که ساواک یا ماموران زندان به آن‌ها دست پیدا نکنند و از بین نبرند که بعد از انقلاب این کار توسط جمع ۱۹ نفری از فضلا تنظیم و منتشر می‌شود.

دلشاد تصریح کرد:‌ این تفسیر ۲۰ جلدی کاملا قرآن‌محور است و حواشی نداشته و مواردی که در تفسیرهای دیگر است و حجاب فهم قرآن حساب می‌شود، در این تفسیر وجود ندارد. در این تفسیر دانش‌های دیگر به قرآن تحمیل نشده و مطالب حاشیه‌ای و خارج از متن قرآن در آن وجود ندارد و این بر گران‌سنگی‌اش اضافه می‌کند.

وی در پایان و در خصوص عمل قرآن آیت‌الله هاشمی، گفت: عمل به قرآن کریم ذومراتب است، بر این اساس کسانی که در این وادی وارد شده و انس پیدا می‌کنند، بالطبع می‌توان گفت که به قرآن عمل هم می‌کنند، اما این مسئله ذو مراتب است و ممکن است قرآن‌شناس و قرآن‌پژوه در مواردی هم به آیات قرآن عمل نکند.