مصرف نوشیدنی های الکلی یکی از شایع‌ترین دلایل ابتلا به پانکراتیت است. بنابر یکی از نظریه های موجود، مصرف الکل در عملکرد عادی لوزالمعده اختلال ایجاد می کند و این شرایط موجب می شود تا آنزیم ها داخل این اندام گوارش شوند.

پانکراتیت به التهاب لوزالمعده (پانکراس) گفته می شود. با توجه به مدت زمانی که فرد به التهاب لوزالمعده مبتلا شده است، پانکراتیت می تواند حاد یا مزمن باشد.

چرا به التهاب لوزالمعده مبتلا می شویم؟

به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "هلث ادوایزر"، پانکراتیت حاد شامل التهاب حاد لوزالمعده است، که با یک بیماری کوتاه مدت و بهبودی سریع توصیف می شود. پانکراتیت مزمن شامل آسیب دائمی لوزالمعده در نتیجه بیماری مداوم است.

دلایل پانکراتیت

سنگ های صفرایی

سنگ های صفرایی یکی از شایع‌ترین دلایل پانکراتیت هستند. سنگ های صفرایی در کیسه صفرا شکل می گیرند. اگر این سنگ ها از کیسه صفرا خارج شوند، می توانند مجرای لوزالمعده را مسدود سازند. سپس، آنزیم های گوارشی تولید شده در لوزالمعده که در حالت عادی برای کمک به گوارش مواد غذایی در روده ها ترشح می شوند، فعال شده و گوارش خود لوزالمعده را آغاز می کنند. با این وجود، هر فرد دارای سنگ های صفرایی به پانکراتیت مبتلا نخواهد شد.

مصرف الکل

این که الکل چگونه موجب شکل گیری پانکراتیت می شود، به صورت دقیق مشخص نیست. با این وجود، این مساله ثابت شده است که مصرف نوشیدنی های الکلی یکی از شایع‌ترین دلایل ابتلا به پانکراتیت است. بنابر یکی از نظریه های موجود، مصرف الکل در عملکرد عادی لوزالمعده اختلال ایجاد می کند و این شرایط موجب می شود تا آنزیم ها داخل این اندام گوارش شوند.

تریپسین

تریپسن یکی دیگر از دلایل شکل گیری پانکراتیت است. تریپسین آنزیمی است که در لوزالمعده تولید می شود. در حالت عادی، این آنزیم با ورود به روده فعال می شود. اما زمانی که تریپسین در داخل خود لوزالمعده فعال شود به ایجاد التهاب در این اندام منجر می شود.

توجه: تمامی موارد ذکر شده در بالا دلایل پانکراتیت حاد هستند. با این وجود، دلایل پانکراتیت مزمن نیز عمدتا مشابه هستند. اما پانکراتیت مزمن گاهی اوقات در نتیجه اختلالات ارثی لوزالمعده نیز رخ می دهد.

دلایل دیگر

از دلایل کمتر شایع ابتلا به پانکراتیت می توان به موارد زیر اشاره کرد:

برخی داروها مانند داروهای شیمی درمانی و آنتی بیوتیک ها

عفونت های ویروسی مانند سرخک یا اوریون

آسیب تصادفی لوزالمعده

بیماری کاوازاکی

سندرم ری

پرکاری غدد پاراتیروئید

یک عارضه فیبروز کیستیک

جهش MCP-1، یک جهش ژنی

سطوح بالای تیری گلیسیرید در خون

Pancreas divisum، یک بیماری مادرزادی که با عملکرد ناقص مجاری لوزالمعده تعریف می شود

چه افرادی در معرض خطر بیشتری قرار دارند؟

پس از آگاهی از دلایل پانکراتیت، آگاهی از این که چه افرادی بیشتر در معرض خطر ابتلا به آن قرار دارند، اهمیت دارد. این افراد شامل موارد زیر می شوند:

افرادی که به مصرف نوشیدنی های الکلی اعتیاد دارند.

افرادی که به بیماری مجرای صفراوی مبتلا هستند.

افرادی که سابقه خانوادگی تری گلیسیرید بالا دارند.

افرادی که به تازگی یک عمل جراحی داشته اند.

افرادی که سیگار می کشند.

افراد مسن (پانکراتیت بیشتر میان افرادی که در بازه سنی 35 تا 64 سال قرار دارند، شایع است).

نشانه های پانکراتیت

1. پانکراتیت حاد

پانکراتیت حاد یک بیماری کوتاه مدت با روند بهبودی سریع است. نشانه های آن شامل تهوع و استفراغ، شکم متورم و حساس، درد در بخش بالایی شکم، تب، و ضربان قلب افزایش یافته می شوند. قابل توجه‌ترین نشانه درد در بخش بالایی شکم است و هنگام غذا خوردن بدتر می شود، به ویژه زمانی که مواد غذایی با محتوای چربی بالا مصرف می کنید.

2. پانکراتیت مزمن

پانکراتیت مزمن نیز از نشانه هایی مشابه با پانکراتیت حاد برخوردار است. با این وجود، نشانه ها و علائم پانکراتیت مزمن برای مدت زمان بیشتری باقی می مانند. بیماران مبتلا به پانکراتیت مزمن درد دائم در قسمت بالای شکم را تجربه می کنند. شدت درد از فردی به فرد دیگر می تواند متفاوت باشد. شکم درد پانکراتیت مزمن حتی می تواند ناتوان کننده باشد. از دیگر نشانه های آن می توان به بی اشتهایی و کاهش وزن به واسطه سوء جذب مواد غذایی اشاره کرد. در صورت آسیب دیدن سلول های تولید کننده انسولین امکان ابتلا به دیابت نیز وجود دارد.

درمان پانکراتیت

آن چه دلیل پانکراتیت محسوب می شود می تواند بر روش درمان نیز تاثیرگذار باشد. روش های درمانی برای پانکراتیت حاد و مزمن متفاوت هستند.

درمان پانکراتیت حاد

پانکراتیت حاد در بیمارستان درمان می شود. دوره درمان به طور معمول پنج تا 10 روز طول می کشد که بیمار به دقت زیر نظر قرار می گیرد و درمان پشتیبان دریافت می کند.

مایعات درون وریدی: مایعات درون وریدی به بیمارانی که در آنها پانکراتیت حاد تشخیص داده شده است، داده می شود، زیرا بدن به سمت کم آب شدن تمایل دارد. در موارد شدید پانکراتیت حاد، ممکن است فرد عارضه ای جدی به نام شوک هیپوولمیک را تجربه کند.

حمایت تغذیه ای: هنگامی که پانکراتیت حاد تشخیص داده می شود، به بیمار توصیه می شود رژیم غذایی خود را زیر نظر داشته باشد، و گاهی اوقات ممکن است توصیه شود هیچ چیزی مصرف نکند. هنگامی که دستگاه گوارش برای گوارش مواد غذایی جامد تلاش می کند، دستگاه گوارش و لوزالمعده زیر فشار بیش از اندازه قرار می گیرند. بر همین اساس، ممکن است تغذیه از طریق لوله برای تامین مواد لازم استفاده شود.

اکسیژن: به منظور حصول اطمینان از دریافت اکسیژن کافی توسط اندام های حیاتی بدن و ارائه عملکرد عادی ممکن است استفاده از اکسیژن مد نظر قرار بگیرد.

مسکن ها: از آنجایی که پانکراتیت حاد اغلب با درد شدید در ناحیه شکم همراه است، تجویز مسکن های قوی برای تسکین درد صورت می گیرد. گاهی اوقات حتی مورفین نیز استفاده می شود.

درمان های اضافی برای پانکراتیت مزمن

مکمل های آنزیمی: مکمل های آنزیمی اغلب برای بهبود اثربخشی دستگاه گوارش ضروری هستند.

تغییرات رژیم غذایی: پانکراتیت مزمن بر توانایی گوارش برخی مواد غذایی مشخص تاثیرگذار است، از این رو، تغییر در رژیم غذایی می تواند ضروری باشد. بیمار باید یک رژیم غذایی با میزان چربی پایین، اما کالری بالا را دنبال کند.

ترک سیگار: اگر سیگار می کشید، این کار می تواند پانکراتیت مزمن را وخیم‌تر سازد. شما باید سیگار را بلافاصله ترک کنید.

داروها: داروهایی که برای درمان پانکراتیت مزمن تجویز می شوند، شامل مسکن ها، انسولین در صورت ابتلا به دیابت، استروئیدها در صورت پانکراتیت خودایمنی، غیره می شوند.

آندوسکوپی: در برخی موارد، آندوسکوپی برای درمان درد و رفع انسداد مجاری مسدود شده لوزالمعده استفاده می شود.

عمل جراحی: جراحی برای پانکراتیت اغلب توصیه نمی شود. با این وجود، در مواردی که پانکراتیت با درد شدید که از طریق دارو تسکین نمی یابد، مرتبط است، انجام عمل جراحی و برداشتن بخشی از لوزالمعده ممکن است کمک زیادی کند. عمل جراحی برای رفع انسداد یا گشاد کردن یک مجرای لوزالمعده نیز ضروری است.

درمان وابستگی به الکل: در صورتی که اعتیاد به الکل دلیل پانکراتیت باشد، پزشک ممکن است برنامه درمانی برای رفع اعتیاد به الکل را توصیه کند.