بذر کتان شاید عطر و طعم به یاد ماندنی نداشته باشد، اما فواید سلامت چشمگیری را ارائه می کند و به راحتی نیز می توانید آن را در اشکال مختلف، مانند دانه کامل، پودر یا روغن به رژیم غذایی روزانه خود اضافه کنید. بذر کتان را می توانید به غلات صبحانه، اسموتی ها، سالادها و بسیاری دستورالعمل های دیگر اضافه کنید. اما توجه داشته باشید که نباید بذر کتان را بیش از اندازه حرارت دهید، زیرا این کار می تواند فواید سلامت شگفت انگیز آن را از بین ببرد.

به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "لایف هک"، دانه های کتان بسیار کوچک هستند و برخی از فواید سلامت آن از روغن این ماده غذایی و برخی دیگر زمانی که دانه ها در بدن گوارش می شوند سرچشمه می گیرند. بذر کتان عمر نگهداری کوتاهی دارد، بر همین اساس اگر به میزان زیاد از آن استفاده نمی کنید بهتر است در مقادیر کم خریداری شود.

روغن بذر کتان حاوی ویتامین هایی مانند B1، B2، C، E، و کاروتن است، که شکلی از ویتامین A محسوب می شود. همچنین، این ماده حاوی اسیدهای چرب امگا-6 و امگا-9، روی، آهن، و مواد معدنی مانند منیزیم، فسفر، پتاسیم و کلسیم است. بذر کتان منبع خوبی برای اسیدهای چرب امگا-3 است، که به بهبود سلامت قلب کمک می کنند. روغن بذر کتان همانند دانه کامل آن حاوی فیبر و فیتواستروژن ها (ترکیبات گیاهی شبه استروژن) نیست.

بهترین روش برای مصرف بذر کتان آسیاب کردن دانه ها به صورت تازه و افزودن آن به غذاها است. گزینه دیگر خرید بذر کتان به شکل کامل یا پودر از فروشگاه و نگهداری آن در یخچال است. شما می توانید دانه های کامل را مصرف کنید، اما غذا را باید به خوبی بجوید. دانه های کامل در مافین ها و سالادها فوق العاده می شوند و مشاهده آنها یک یادآوری خوب برای این است که یک سبک زندگی سالم را انتخاب کرده اید.

در ادامه با برخی از فواید جالب توجه بذر کتان بیشتر آشنا می شویم.

سرطان

دو ترکیب بسیار مهم در بذر کتان که ممکن است به محافظت در برابر سرطان کمک کنند شامل اسیدهای چرب امگا-3 و لیگنان ها می شوند. اسیدهای چرب امگا-3 موجود در بذر کتان به نام اسید آلفا لینولنیک (ALA) توانایی خود در زمینه مهار شکل گیری و رشد تومور را نشان داده اند.

لیگنان ها که مواد شیمیایی گیاهی هستند، ممکن است به محافظت در برابر سرطان های مرتبط با هورمون، مانند سرطان های پستان و پروستات، از طریق مسدود کردن آنزیم هایی که در سوخت و ساز هورمون نقش دارند، کمک کنند. این فیتواستروژن ها با گیرنده های سلول پیوند تشکیل داده، توانایی هورمون های بدن برای تشکیل پیوند را مسدود می سازند. این شرایط در رشد و گسترش تومور اختلال ایجاد می کند.

بیماری قلبی عروقی

از نظر قلبی و عروقی، روغن بذر کتان شبیه به یک روان کننده برای رگ های خونی است. این محصول از چسبیدن گلبول های سفید خون به دیواره داخلی رگ های خونی پیشگیری می کند. این شرایط نیز از رسوب پلاک پیشگیری کرده و در نتیجه از سخت شدن رگ های خونی جلوگیری می شود. به نظر می رسد، روغن بذر کتان برای درمان ضربان قلب نامنظم (آریتمی) و نارسایی قلبی نیز مفید است.

دیابت

استفاده از دانه کامل بذر کتان ممکن است حساسیت به گلوکز را در افراد مبتلا به عدم تحمل گلوکز بهبود ببخشد. این می تواند با ویژگی های آنتی اکسیدانی بذر کتان مرتبط باشد. به بیان دیگر، این محصول ممکن است در بهبود قند خون موثر باشد.

التهاب

اسید آلفا لینولنیک نشان داده است که واکنش های التهابی را در انسان کاهش می دهد. کاهش التهاب مرتبط با تجمع پلاک در شریان ها ممکن است روش دیگری باشد که بذر کتان به پیشگیری از حمله های قلبی و سکته های مغزی کمک می کند.

لوپوس

بذر کتان نشان داده است که عملکرد کلیه ها را در افراد مبتلا به لوپوس بهبود می بخشد.

سکته مغزی

همان گونه که پیش‌تر نیز اشاره شد، کاهش التهاب در بدن می تواند احتمال سکته مغزی را کاهش دهد. با این وجود، شواهدی وجود دارند که نشان می دهند بذر کتان ممکن است موجب سکته مغزی شود. از این رو، پیش از مصرف این محصول باید با پزشک خود مشورت کنید.

کلسترول

روغن بذر کتان به روان سازی رگ های خونی کمک می کند، که این شرایط از تشکیل پلاک پیشگیری کرده و خطر کلسترول بالا را کاهش می دهد.

سندرم خشکی چشم

یک رژیم غذایی سرشار از چربی می تواند تا حدودی مسئول ابتلا به سندرم خشکی چشم باشد. دنبال کردن یک رژیم غذایی با محتوای چربی بالا خروج چربی از غدد چشم را مختل می کند. اما چربی های سالم مانند اسیدهای چرب امگا-3 موجود در بذر کتان می توانند به بهبود این شرایط کمک کنند.

آرتریت

همان گونه که پیش‌تر اشاره شد، ترکیبات موجود در بذر کتان، مانند اسید آلفا لینولنیک، التهاب را در بدن انسان کاهش می دهند. بر همین اساس، روغن بذر کتان برای آرتریت روماتوئید و دیگر بیماری های التهابی مفید است.

افسردگی

روغن بذر کتان حاوی اسید داکوزاکسانوئیک و اسید ایکوزاپنتانوئیک است. افرادی که از افسردگی رنج می برند، به طور معمول از سطوح پایین این ترکیبات برخوردار هستند. این ترکیبات در گردو و ماهی نیز یافت می شوند.

بیماری کبد

لیگنان ها، مواد شیمیایی گیاهی موجود در بذر کتان، ممکن است عوامل خطرآفرین برای بیماری کبد را کاهش دهند.

معایب

اسیدهای چرب امگا-3 در بذر کتان به خوبی اسیدهای چرب امگا-3 موجود در روغن ماهی جذب بدن انسان نمی شوند و بر همین اساس است که برای تامین نیاز به امگا-3 باید سطوح بیشتری از بذر کتان مصرف شود. بذر کتان از محتوای فیبر بالا برخوردار است، از این رو بهتر است مصرف آن در مقادیر کم آغاز شود و سپس سطوح مصرف به تدریج افزایش یابد تا از گرفتگی، نفخ یا اثر ملین بیش از حد پیشگیری شود.

احتیاط

فعل و انفعالات

اگر به طور مرتب دارو یا مکمل های دیگر را مصرف می کنید، پیش از مصرف بذر کتان با پزشک خود مشورت کنید. بذر کتان ممکن است در جذب عادی برخی داروها اختلال ایجاد کند. بذر کتان و روغن بذر کتان ممکن است با برخی داروها مانند رقیق کننده های خون، مسکن های ضد التهابی غیر استروئیدی، درمان های هورمونی و داروهای فشار خون، کلسترول و دیابت اختلال ایجاد کنند. در صورت استفاده از مکمل هایی مانند مخمر سنت جان و سنبل کوهی، که اغلب برای افراد مبتلا به افسردگی تجویز می شوند، نیز محتاط باشید.

خطرات

هیچ گاه بذر کتان خام یا نارس را مصرف نکنید، زیرا می تواند سمی باشد. اگر به دیابت، اختلال دوقطبی، تری گلیسیرید بالا، اختلالات خونریزی، یا سرطان پروستات مبتلا هستید، پیش از مصرف بذر کتان یا روغن آن با پزشک خود مشورت کنید. اگر به مشکلات گوارشی، مانند بیماری کرون، سندرم روده تحریک پذیر یا کولیت، مبتلا هستید، از مصرف بذر کتان پرهیز کنید. زنان مبتلا به بیماری های حساس به هورمون، مانند آندومتریوز، سندرم تخمدان پلی کیستیک، سرطان پستان و سرطان رحم نباید از بذر کتان استفاده کنند.

چگونگی نگهداری

بذر کتان را در یخچال نگهداری کنید. بهترین مکان برای نگهداری بذر کتان در یخچال است. بذر کتان را در کیسه های پلاستیکی قابل مهر و موم در یخچال نگهداری کنید. این کار از اکسیداسیون و از دست رفتن قدرت تغذیه ای بذر کتان پیشگیری می کند.