سامانه فالانکس اساسا از یک مسلسل گاتلینگ 20 میلی متری M61 ولکان با قابلیت شلیک گلوله های ضد زره تنگستن یا اورانیوم ضعیف شده و یک سیستم راداری برای جستجو، هدف یابی، و رهگیری اهداف شکل گرفته است.

عصرایران؛ مجله تصویری سلاح - سامانه های دفاع نزدیک دریایی (CIWS) که معمولا «سی‌ویز» تلفظ می شود برای مقابله با موشک های ضد کشتی و هواگردهای بال ثابت و هلی‌کوپترها در برد کوتاه طراحی شده اند. فالانکس (Phalanx) یکی از شناخته شده‌ترین نمونه ها در این زمینه است که توسط شرکت جنرال داینامیکس (اکنون بخشی از شرکت ریتیون است) تولید شده و در اختیار ارتش آمریکا و هم پیمانان این کشور قرار گرفته است.

فالانکس به عنوان آخرین دیوار دفاعی در برابر تهدیدهای هوایی، به ویژه موشک های ضد کشتی که ممکن است از دیگر سدهای فاعی، مانند جنگ الکترونیک و پرتاب هدف های کاذب عبور کرده باشند، وارد عمل می شود.

فالانکس سامانه ای است که به فضای عرشه و سیم کشی حداقلی نیاز دارد زیرا تقریبا هر آنچه نیاز دارد در خود این سامانه گرد هم آمده اند و به صورت اتوماتیک کار می کند. بر خلاف بسیاری دیگر از سامانه های دفاع نزدیک که دارای سیستم های جداگانه و مستقل هستند، فالانکس تجسس، شناسایی، ارزیابی تهدید، هدف یابی، رهگیری، شلیک، تخریب هدف، ارزیابی کشتار و توقف شلیک را در یک واحد منفرد گرد هم آورده و در صورت شکست دیوارهای دفاعی دیگر کشتی به صورت اتوماتیک وارد عمل می شود.

سامانه فالانکس اساسا از یک مسلسل گاتلینگ 20 میلی متری M61 ولکان با قابلیت شلیک گلوله های ضد زره تنگستن یا اورانیوم ضعیف شده و یک سیستم راداری برای جستجو، هدف یابی، و رهگیری اهداف شکل گرفته است. این مجموعه با یک برجک گردان با قابلیت چرخش سریع (115 درجه در ثانیه) ترکیب شده است. فالانکس برای پشتیبانی از کشتی هایی که فاقد سامانه های هدف گیری یکپارچه بوده و به طور کلی دارای حسگرهای محدودی هستند، گزینه ای ایده آل است. این سامانه در مجموع وزنی بین 5,600 تا 6,100 کیلوگرم دارد.

نمونه اولیه سامانه فالانکس برای ارزیابی در سال 1973 روی کشتی یواس‌اس کینگ (DLG-10) نصب شد. در سال 1975، نمونه اولیه دیگری روی کشتی یواس‌اس آلفرد ای. کانینگهام (DD-752) نصب شد، در شرایطی که موشک های مختلفی برای بررسی این سامانه به سمت آن شلیک شدند. تمامی این موشک ها، از جمله یک موشک Walleye، پیش از رسیدن به کشتی نابود شدند.

یک نمونه پیش تولید سامانه فالانکس در سال 1977 برای انجام آزمایش های عملیاتی و ارزیابی های بیشتر روی کشتی یواس‌اس بیگلو (DD-942) نصب شد. این آزمایش ها نشان دادند که این سامانه دفاع نزدیک می تواند در زمینه های مختلف از جمله تعمیر و نگهداری و قابلیت اطمینان فراتر از انتظارات عمل می کند. ارزیابی ها شامل آزمایش هایی با سطوح بالای پارازیت اندازی نیز می شد که سامانه فالانکس با موفقیت اهداف را شناسایی کرد.

تولید سامانه Phalanx Block 0 در سال 1978 با 23 سفارش برای نیروی دریایی آمریکا و 14 سفارش برای بخش فروش نظامی خارجی (FMS) وزارت دفاع آمریکا آغاز شد. این سامانه از نواخت تیر 3,000 گلوله در دقیقه و خشابی با گنجایش 989 گلوله بهره می برد.

پس از آن، سامانه Phalanx Block 1 در سال 1988 وارد خدمت شد. این سامانه شاهد بروزرسانی هایی مانند خشابی با گنجایش بیشتر (1,550 گلوله) با نواخت تیر 3,000 گلوله در دقیقه، افزایش قدرت رایانشی، بهبودهای راداری با پوشش جستجوی راداری گسترده‌تر و همچنین افزایش قابلیت اطمینان و بهبودهای قابلیت تعمیر و نگهداری بود. در واقع، این سامانه برای مقابله با موشک های ضد کشتی فراصوت جدید روسیه معرفی شد.

به جای آنتن اسکن دو بعدی در Block 0، سامانه Block 1 به آنتنی جدید که به طور مداوم از افق تا عمود را جستجو می کرد، مجهز شد. پروتکل توقف شلیک نیز در این سامانه تغییر کرد تا قدرت آتش با توجه به نوع هدفی که با آن درگیر می شود، سازگاری داشته باشد. بر همین اساس، از هدررفت مهمات پیشگیری شده و امکان مقابله با اهداف بیشتر فراهم شد. در حالت کنترل اتوماتیک، این سامانه شش تهدید نخست که در فاصله حدود 10 هزار یاردی (9,100 متری) را شناسایی کرده در اولویت قرار داده و پس از رسیدن به فاصله 4,000 یاردی (3,600 متری) با آنها درگیر می شود.

سامانه فالانکس Block 1A مجهز به یک سیستم رایانه ای جدید به منظور پردازش بهتر الگوریتم های درگیری و عملکرد بهتر در برابر اهداف متحرک معرفی شد. این سامانه از نواخت تیر با سرعت 4,500 گلوله در دقیقه و خشاب 1,550 گلوله ای بهره می برد. سرعت گلوله های شلیک شده توسط این سامانه برابر با 1,100 متر بر ثانیه است.

سامانه Block 1B با لوله های مسلسل بهینه سازی شده و سیستم فروسرخ یکپارچه جدید معرفی شد. لوله های مسلسل به صورت الکتریکی و با کمک فشار هوا حرکت کرده و سیستم فروسرخ توانایی جستجو، رهگیری و درگیری با تهدیدهای ساحلی و اهداف سطحی و همچنین دفاع بهتر در برابر موشک های ضد کشتی را فراهم می کند. این سامانه برای ارزیابی اولیه در سال 1999 روی کشتی یواس‌اس آندروود (FFG-36) نصب شد و برای نخستین بار با نصب روی کشتی یواس‌اس تیلور (FFG-50) در سپتامبر 2000 عملیاتی شد. سامانه Block 1B این امکان را برای یک اپراتور فراهم می کند تا به صورت بصری شناسایی و هدف گیری تهدیدها را انجام دهد.

سامانه زمینی سنتوریون

در سال 2004، یک مدل زمینی از سامانه دفاع نزدیک دریایی فالانکس برای دفاع از سربازان آمریکایی در عراق به عنوان بخشی از برنامه سامانه ضد راکت، خمپاره و گلوله های توپ (C-RAM) معرفی شد که به نام سنتوریون (Centurion) شناخته می شود.

متشکل از یک سامانه دفاع نزدیک فالانکس Block 1B اصلاح شده، این سامانه نیروی خود را از یک ژنراتور که به آن متصل شده است دریافت کرده و برای حمل و نقل روی یک تریلر سوار می شود. این سامانه توانایی شلیک 4,500 گلوله 20 میلی متری در دقیقه را دارد.

همانند نسخه دریایی 1B، سنتوریون از رادار Ku-band و سیستم فروسرخ برای شناسایی و رهگیری پرتابه های ورودی استفاده می کند و همچنین توانایی درگیری با اهداف سطحی را دارد. بر اساس گزارش های موجود، سنتوریون توانایی دفاع از یک ناحیه 1.3 کیلومتر مربعی را دارد. برخلاف مدل های دریایی که به گلوله های ضد زره تنگستن مجهز هستند، سامانه زمینی سنتوریون از گلوله های 20 میلی متری انفجاری HEIT-SD استفاده می کند.