امیرعباس میرزاخانی، معاون رسانه روابط ‏عمومی وزارت آموزش‌و‌پرورش- با شروع شیوع بیماری كرونا در جهان و به تبع آن در كشور، به‌طور اجتناب‌ناپذیر‌ تمامی اجزای كشور متاثر از این موضوع شد و در وهله اول مدارس و مراكز آموزشی را به تعطیلی كشاند.

در این میان وزارت آموزش‌و‌پرورش با هدف نظارت بر حسن اجرای آموزش دانش‌آموزان اقدام به راه‌اندازی اپلیكیشن «شاد» با حمایت وزارت ارتباطات و حمایت فنی اپراتور همراه اول كرد. البته انجام هر اقدامی در طراز ملی قطعا آسیب‌ها و مشكلات خاص خود را دارد ولی اینكه چرا با وجود پاسخ‌های فراوان آموزش‌و‌پرورش، باز هم تمامی مشكلات به گردن این دستگاه می‌افتد، نشان می‌دهد كه در كنار پاسخ‌گویی به عنوان پیش‌شرط اولیه برای اقناع افكار عمومی و علیرغم اصلاحاتی كه در برهه‏های مختلف صورت گرفته، این اقدامات كافی نبوده و مشكل را باید در رابطه نظام‌مند با برخی ساختارهای رسمی و غیررسمی جست‌وجو كرد و تا زمانی كه ساختار رسمی ارتباط هدفمند با ساختارهای غیر‌رسمی را به شكل منطقی برقرار نكند قطعا نمی‌تواند افكار عمومی را با تصمیمات خود همسو كند. به همین منظور در ادامه به برخی نكات تحولی در ساختار رسمی و غیر‌رسمی آموزش‌و‌پرورش اشاره می‌كنم. تحول اساسی و بنیادی نیازمند برنامه‏ریزی، شناخت و آگاهی است و به همان نسبت پیچیده و لازمه آن تغییر در ساختار است که منظور تغییر استراتژی مورد استفاده در سیستم، ساخت تشکیلاتی، نوع تکنولوژی، سیستم اطلاعاتی و شیوه‏ تصمیم‏گیری و الگوی استفاده از منابع انسانی، کیفیت رفتار انسانی، کیفیت عملکرد یادگیری و محیط آن، سیر اطلاعات و نحوه ارتباطات در تصمیم‏گیری‏ و همکاری در سیستم است.

تشكیل سازمان نظام صنفی معلمان

نقطه آغاز هر نوع تحولی در برنامه‏های آموزش‏وپرورش از معلمان و از کلاس درس شروع می‏شود. چنانچه معلمان در فرایندهای اصلی یاددهی - یادگیری به حاشیه رانده شوند تحول به معنای واقعی آن رقم نمی‏خورد؛ بی‌تردید تحول در یک تعامل مشارکت‏جویانه، فراگیر و همه‏جانبه با حضور مؤثر معلمان محقق خواهد شد تا آنان بتوانند نقش فعال ایفا کنند. به‏همین‏خاطر پیشنهاد می‏شود در گام اول با «تشکیل سازمان نظام صنفی معلمان» كه تقریبا تمام اقدامات آن در سنوات قبل انجام شده است هرچه سریع‌تر زمینه مشارکت نظام‏یافته و حرفه‏ای معلمان را فراهم آورید و از ظرفیت آنان در تحول بهره ببرید.

تشكل‌های دانش‌آموزی

تجربه تشکیل و فعال‏کردن شوراهای دانش‏آموزی در مدرسه و سپردن برخی اختیارات از‏جمله اداره نمادین مدارس از سوی آنان، فعال‏کردن مجامع دانش‏آموزی در سطوح منطقه‏ای و استانی، فعال‏کردن مجلس دانش‏آموزی، کارآمد‏کردن سازمان دانش‏آموزی، توسعه فعالیت‏های کتاب و کتاب‏خوانی، فعالیت‏های ورزشی به‏ویژه برای دختران، توسعه پژوهشگاه‏های دانش‏آموزی و مراکز فرهنگی و هنری از‏جمله اقدامات پرورشی زمینه‏ساز تحرک و پویایی دانش‏آموزان است. باید تلاش شود مدرسه محل دومی برای زندگی دانش‏آموزان تلقی شود.

محتوای درسی

محتوا و برنامه‏های آموزش‏وپرورش از محورهای محدود‏کننده یا شتاب‏دهنده تحولی در آموزش‏وپرورش است. محتوای کتاب‌های درسی و کمک‏درسی، روش‏ها و ابزارهای تدریس، نقش فناوری‏های نوین آموزشی در تولید و نشر و توزیع منابع آموزشی افق فرایند یاددهی– یادگیری را ترسیم می‏کند و چه خوب است محتوا و برنامه‏های آموزشی و پرورشی معطوف به چهار ستون یادگیری، یعنی یادگیری برای دانستن، یادگیری برای عمل‏کردن، یادگیری برای زیستن و یادگیری برای همزیستی مسالمت‏آمیز با دیگران شود و نظام آموزشی ما از یادگیری برای دانستن به مراحل بالاتر هم برود.

مرجع تصمیم‌گیری

شورای‏عالی آموزش‏وپرورش در جایگاه سیاست‏گذاری، تصمیم‏سازی و اتخاذ راهبردهای کلان در حوزه تعلیم و تربیت است؛ به عبارت دیگر این نهاد هماهنگ‏کننده راهبردی برنامه‏های آموزش‏وپرورش و قوه‏ مقننه آموزش‏وپرورش است. آموزش‏وپرورش امروز هم نیاز به تحول و تغییر دارد و نیازمند تدبیر و تأمل در تصمیمات و اجرا، تکثر و تنوع در برنامه‏ها و مأموریت‏ها، هم‏گرایی، حفظ گذشته و پیشینه‏ها و هویت‏های آموزشی و پرورشی و نوگرایی و نواندیشی و حرکت به سوی آینده است. تنها نهادی که قادر است از درون، آموزش‏وپرورش را مدیریت و راهبری کند، نهاد شورای‏عالی آموزش‏وپرورش است؛ مشروط بر اینکه در نگاه کلان در جایگاه واقعی خود قرار گیرد و در ترکیب آن از چهره‏های تکراری و غیرمؤثر استفاده نشود.