یک تنهایی بی‌پایان...

شاید اگر بگوییم «عمو، عمه، دایی و خاله» به واژه‌های بیگانه و ناملموس در ادبیات فرزندانمان در آینده‌ای نه چندان دور تبدیل خواهند شد، گزافه نگفته‌‎ایم.

شاهدیم که در بسیاری از خانواده‌ها، تک‌فرزندی باب و مایه افتخار شده است در حالی که این مهم می‌تواند نظام خویشاوندی را در هم بریزد و حسرت‌های زیادی در دل فرزندان ایجاد کند.

بیشتر پدر و مادران امروز، تجربه زندگی در خانواده‌ای پرجمعیت و شلوغ را داشته و خاطرات آن زمان همچنان برایشان شیرین و دلچسب است اما چه می‌شود که راحت طلبی را پیشه کرده و به دنبال تک فرزندی هستند.

والدین برای رهایی فرزند خود از تنهایی تمام امکانات را در اختیار او می‌گذارند غافل از اینکه ممکن است او فردی تجمل‌گرا و راحت‌طلب بار آید که در آینده نیز دوست دارد همه چیز را به راحتی به دست آورد.

مینا ۳۳ ساله که صاحب یک دختر ۷ ساله است از دلایل تمایل خود به تک فرزندی می‌گوید: میخواهم تمامی امکانات و رفاهیات را برای فرزندم مهیا کنم تا کمبودی در آینده نداشته باشد.

او ادامه می‌دهد: با اینکه دوست دارم فرزندان زیادی داشته باشم اما احساس می‌کنم با حضور یک فرزند دیگر نتوانم شرایط یک زندگی ایده‌آل را برایش فراهم کنم.

مریم ۳۰ ساله که حدود ۸ سالی است ازدواج کرده، می‌گوید: زندگی خوب و راحتی در کنار همسرم دارم و ما هر دو شاغل هستیم و داشتن فرزند و بزرگ کردن آن برایمان دشوار است، از صبح تا غروب مشغول کار هستیم و فکر میکنم که نتوانیم از عهده بزرگ کردن آن برآییم.

او تاکید می‌کند که اگر روزی بخواهم دارای فرزند شوم، حتما به یک فرزند بسنده خواهم کرد.

حمید فدایی ده چشمه دکتری جامعه‌شناسی در چهارمحال و بختیاری در گفت و گو با ایسنا، در خصوص دلایل گرایش خانواده‌ها به تک فرزندی، اظهار کرد: از دیرباز فرزند و فرزندآوری از مهم‌ترین ارزش‌های خانواده در ایران به شمار می‌رفته است، به نحوی که در گذشته اهمیت تعداد فرزند از علل تشکیل خانواده‌ها محسوب می‌شده است.

وی افزود: خانواده به عنوان بنیادی‌ترین نهاد اجتماعی در همه جوامع و در همه زمان‌ها است که با وجود تغییرات گسترده‌ای که در آن انجام شده هنوز جایگاه و منزلت خود را حفظ کرده است.

فدایی تاکید کرد: امروزه خانواده در ایران به لحاظ ساختاری و کارکردی دستخوش تغییرات شده است و می‌توان گفت نهاد خانواده در دنیای امروز پا به پای تحولات اجتماعی دگرگون شده است.

این مدرس دانشگاه با بیان اینکه امروزه تک فرزندی پیامدهای منفی را متوجه جامعه کرده است، گفت: کاهش جمعیت و تغییر ساختار جمعیت به سمت پیر شدن از جمله این پیامدها است که این سالخوردگی جمعیت دارای عواقب منفی برای جامعه خواهد بود.

وی با تاکید بر اینکه تک فرزندی تصمیم جالبی برای والدین نیست، افزود: این امر به مرور زمان سبب خواهد شد که آن فرزند نتواند تعاملات و رفتارهای خود را به شکل درستی در سطح خانواده و جامعه فرا گیرد و دچار حالات بیمار گونه‌ای در خود خواهد شد.

فدایی ادامه داد: در صورتی که والدین از سطح آگاهی بالایی برخوردار بوده، داری اطلاعات قوی در خصوص تک فرزندی باشند و در امر تربیت مقتدرانه عمل کنند؛ تک فرزندی آسیبی را متوجه کودک نخواهد کرد.

وی اضافه کرد: از طرفی اگر والدین به هیچ عنوان توانایی مالی خوبی نداشته باشند یا هر یک از آن‌ها توانایی ابراز عواطف نداشته باشند به ناچار مجبور هستند به سمت تک فرزندی گرایش پیدا کنند.

این جامعه شناس گفت: موضوع مهمی که می‌توان به آن اشاره کرد این است که امروزه در سطح جوامع شاهد دو شغله بودن والدین هستیم که موقعیت شغلی و اجتماعی هر کدام از آن‌ها به نحوی است که تمایل به بچه دار شدن و وقت و زمان کافی برای فرزند پروری ندارند و اگر هم زمانی تصمیم به این کار داشته باشند به همان تک فرزندی اکتفا می‌کنند.

وی تاکید کرد: خانواده‌‎ای حالش خوب است که اعضای خانواده تعامل مثبتی با یکدیگر داشته باشند و این تعامل زمانی مثبت می‌‎شود که خانواده‌ سبک فرزندپروری مقتدرانه‌ای را در ارتباط با کودک خود شکل بدهند و او را مقتدر بار بیاورند تا در بزرگسالی با مشکلات کمتری مواجه شود.

فدایی گفت: بنا بر اعتقاد بسیاری از جامعه شناسان، داشتن برادر و خواهر برای هر کودک به طور ارادی ضمن تقویت نگرش جامعه گرایانه کودک، تنوع فضای زندگی برای برقراری روابط اجتماعی، مهارت اندوزی و تعیین الگوهای رفتاری موفق را به دنبال خواهد داشت.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: موضوع تک فرزندی که ریشه آن در بستری به نام خانواده شکل می‌گیرد و بسیاری از خانواده‌های ایرانی در طی سال‌های اخیر با آن دست به گریبان هستند از ابعاد مختلف نیازمند توجه جدی است، چراکه این معضل اجتماعی تبعات بزرگی دارد که پیامدهای آن علاوه بر بروز مشکلات روحی و روانی برای فرزندان، کاهش نرخ رشد جمعیت را پی خواهد داشت.

وی خاطرنشان کرد: سبک زندگی در جامعه روستایی و شهری ایران متفاوت است و نگرشهای کلان سیاسی و اجتماعی بر افزایش جمعیت به دلیل پیر شدن جمعیت مطرح است بنابراین می توان گفت نگرانی در خصوص گرایش به تک‌فرزندی کاملا به‌جا و درست است.

اعتراض جمعی از هنرمندان به ستاد بزرگداشت «فروغ و سهراب»

بیشتر بخوانید:

ادعای یک آینده‌پژوه درباره نرخ باروری در ایران

تماشاخانه

قهوه ترک یا اسپرسو کدام برنده واقعی هستند؟ دو سبک، دو تجربه (فیلم)

آنچه از بم برجای ماند / ۲۱ سال بعد، هنوز برخی زخم‌ها باز هستند (فیلم)

فیلم های دیگر