کاهش ۴ میلیارد مترمکعب حجم ذخیره آب‌های زیرزمینی تهران

شهرستان‌های ورامین، شهریار، پیشوا و پاکدشت و ری قطب‌های مهم کشاورزی استان تهران هستند که بیشترین سرانه مصرف آب را به خود اختصاص می‌دهند، بیش از ۳۵ درصد از منابع آبی استان یعنی حدود ۲۴۱۰ میلیون مترمکعب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود که نشان از ضرورت اصلاح جدی الگوی مصرف آب در این بخش دارد.

حجم بهره‌برداری از منابع آبی استان تهران با توجه به تراکم جمعیت، حجمی معادل ۴۲۰۰ میلیون متر مکعب یعنی چیزی در حدود ۸۶ درصد از کل منابع آبی قابل دسترس در استان است که این آمار در کنار گرمای بی‌سابقه تابستان امسال، از یک وضعیت آبی فوق بحرانی در استان خبر می‌دهد و لزوم برنامه‌ریزی دقیق برای سازگاری با کم‌آبی و مدیریت مصرف بهینه آب و توجه به صرفه‌جویی در مصرف آب را بیش از پیش روشن می‌سازد.

به گزارش ایسنا، حجم ذخیره آب‌های زیرزمینی استان تهران در طول سال‌ها بهره‌برداری بیش از ۴ میلیارد مترمکعب کاهش پیدا کرده است که تقریبا حجمی معادل ۲۰-۱۸ برابر یک سد بزرگ مانند سد امیرکبیر بوده و شایان توجه است که کاهش میزان ذخایر آبی علاوه بر فرونشست باعث کاهش کمیت و کیفیت منابع آب هم می‌شود به طوری که هم اکنون شاهد کاهش شدید کیفیت آب در دشت ورامین هستیم و اگر همین روند ادامه پیدا کند با کاهش جدی در تامین منابع آب شرب مواجه خواهیم شد.

مصطفی دهقان - مدیر دفتر حفاظت از منابع آب شرکت آب منطقه‌ای تهران در این رابطه تاکید بر اینکه فرونشست، مهم‌ترین پیامد کاهش منابع آب‌های زیرزمینی است که تبعات و خسارات جبران ناپذیری به آبخوان‌ها وارد می‌کند چرا که تراکم خاک و تراکم آبخوان‌ها پدیده‌ای غیر قابل جبران است، تصریح کرد: فرونشست، تغذیه منابع آب را در آینده با مشکل جدی روبرو خواهد کرد و به مرور زمان باعث از بین رفتن آبخوان‌ها می‌شود که بزرگترین چالش پیش روی استان در آینده خواهد بود.

وی با بیان اینکه تصرفات رودخانه‌ای، گسترش محدوده‌های شهرها، تمرکز جمعیتی و افزایش نیاز به منابع آبی و عدم رعایت الگوی مصرف صحیح آب از جمله عوامل تاثیرگذار در بروز پدیده فرونشست است، اظهار کرد: در حال حاضر مناطق جنوب غرب تهران و ۵۰۰ کیلومتر مربع از دشت های ورامین جزو مناطق حادثه دیده از تبعات فرونشست هستند، به طوری که طی ۱۳ سال اخیر به طور میانگین حدود ۲۰ سانتی‌متر در سال افت در سطح زمین در مناطق مذکور را شاهد بوده‌ایم.

وی در ادامه افزود: از جمله اقداماتی که برای سازگاری با کم آبی انجام شده است می‌توان به همکاری شرکت آب منطقه‌ای تهران با سایر شرکت‌های متولی نظیر آب و فاضلاب، جهاد کشاورزی سازمان صنعت و معدن و سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اشاره کرد که با تصمیمات اتخاذ شده و برنامه‌ریزی صحیح و مدون انتظار می‌رود طی ۵ سال آتی، حجمی معادل ۴۲۰ میلیون متر مکعب کاهش سرانه مصرف را در استان شاهد باشیم.

این مقام مسئول با بیان اینکه در بخش شرب با برنامه‌ریزی‌های شرکت آبفا انتظار می‌رود حجمی در حدود ۴۷ میلون متر مکعب صرفه‌جویی شود، افزود: در بخش کشاورزی نیز، با اجرای برنامه‌هایی از جمله اصلاح شبکه‌های آبیاری، انجام لوله گذاری در اراضی، ایجاد کشت‌های نشایی، تغییر سیستم آبیاری از سنتی به مدرن و توسعه کشت گلخانه‌ای انتظار می‌رود که طی ۵ سال آینده حجمی معادل ۳۱۵ میلون متر مکعب در این بخش صرفه جویی در مصرف آب داشته باشیم. همچنین توجه بیشتر به اهمیت آب مجازی و کاهش ساعت کارکرد چاه ها به عنوان اقدامات مهم و کاربردی در حوزه کشاورزی جهت مدیریت مصرف آب محسوب می‌شود.

طبق اعلام وزارت نیرو، دهقان با اشاره به اینکه سازمان پارک‌ها هم با اعمال سیاست‌هایی از جمله عدم کاشت چمن حجمی در حدود ۳۳ میلیون متر مکعب صرفه جویی در مصرف آب به همراه خواهد داشت، اظهار کرد: به منظور کاهش مصرف آب در بعضی از واحد های صنعتی نیز با بهره برداری های غیر معمول و غیرمجاز که باعث افزایش میزان مصرف آب در این بخش می گردد، مقابله خواهد شد که به این ترتیب به طور میانگین از مصرف ۲۵ میلیون متر مکعب آب در سال در بخش صنعت صرفه‌جویی صورت خواهد پذیرفت.

دهقان در ادامه با اشاره به ایجاد طرح جلب مشارکت های مردمی در ایجاد تشکل های مردمی آب‌بران، گفت: این طرح به مدت سه سال در دشت ورامین به طور آزمایشی اجرا خواهد شد و هدف از اجرای این طرح مشارکت خودجوش مردم در مدیریت مصرف آب و نهادینه شدن الکوی مصرف صحیح آب و نیز اصلاح الگوی کشت در میان کشاورزان و بهره برداران از منابع آبی می باشد.

مدیر دفتر حفاظت از منابع آب شرکت در پایان در خصوص اقدامات انجام شده توسط شرکت در جهت اجرای طرح سازگاری با کم آبی افزود: انسداد بیش از ۸۲۰۰ حلقه چاه غیر مجاز، نصب ۲۶۰۰ دستگاه کنتور حجمی هوشمند روی چاه‌های دارای پروانه بهره‌برداری، توقیف ۹۵۶ دستگاه تجهیزات حفاری غیرمجاز و کاهش منصوبات از ۳۳۱ حلقه چاه از جمله اقدامات شرکت آب منطقه‌ای تهران طی ۶ سال اخیر در جهت اجرای طرح سازگاری با کم آبی بوده است.